مستر المپیا ۲۰۲۳ با حضور هادی چوپان و امیدواری به تکرار قهرمانی او، بیش از همیشه برای ایرانی ها حساس شده است. این مسابقات از روز پنجشنبه ۲ نوامبر آغاز شد و یک شنبه ۵ نوامبر هم به پایان می رسد. همزمان با این رویداد برجسته ورزش بدنسازی و پرورش اندام، نگاهی داشته ایم به ۱۰ حقیقت جالب درباره مسابقات مستر المپیا و تاریخ آن.
لری اسکات در ابتدا نام مستر المپیا را دوست نداشت
زمانی که جو ویدر با ایده یک مسابقه بدنسازی جدید به سراغ لری اسکات رفت، اسکات با همه چیز به جز نام آن موافق بود. با شنیدن نام مستر المپیا، ذهن اسکات فوراً به سمت شرکت آبجوسازی المپیا که در سال ۱۸۹۶ در واشنگتن تأسیس شده بود رفت.
اسکات به ویدر گفت: «فکر نمی کنم این ایده خوبی باشد […]، انگار ما آبجو می فروشیم.»
ویدر پاسخ داده بود: «نه! نه! این اسم شبیه کوه المپ است، شبیه جایی که همه خدایان یونان در کوه المپ بودند.»
پیش از مستر المپیا، مسابقه «مستر آمریکا»، بزرگ‌ترین نمایش بدنسازی در آمریکا بود. در این رقابت ها از ورود مجدد برندگان جلوگیری می شد. در مقابل، مستر المپیا اجازه داد که قهرمانان دوره های مختلف رو به روی یکدیگر قرار بگیرند تا مشخص شود که چه کسی بر قله بدنسازی ایستاده است.
مبلغ جایزه مستر المپیا
در سال های اولی که مسابقه مستر المپیا برگزار می شد، مبلغ جایزه آن تنها ۱۰۰۰ دلار بود که معادل ۹۵۵۰ دلار امروز است. مبلغ این جایزه به تدریج زیاد شد و از سال ۲۰۱۵ به ۴۰۰ هزار دلار افزایش پیدا کرد. مبلغ جایزه مستر المپیا ۲۰۲۳ هنوز اعلام نشده است.
جایزه مستر المپیا همیشه ساندو نبود
جایزه کنونی مستر المپیا از یوگن ساندو، اسطوره پرورش اندام، الگوبرداری شده است و کپی همان جایزه ای است که در مسابقات سال ۱۹۰۱ او به نام «مسابقه بزرگ» اهدا شد. اما مدتی طول کشید تا جام ساندو به جام اصلی مستر المپیا تبدیل شود.
در اولین دوره مستر المپیا در سال ۱۹۶۵، به لری اسکات تاج جواهرنشانی اهدا شد که برای عکاسی پایان مسابقه، با اکراه و نارضایتی آن را روی سرش گذاشت. در سال ۱۹۶۹ هم سرجیو اولیوا یک بشقاب نقره ای فانتزی را به خانه برد.
فرانک زین اولین بدنسازی بود که در سال ۱۹۷۷ جام ساندو را به دست آورد. همانطور که دیوید چپمن، مورخ پرورش اندام، بعدها توضیح داد، تصمیم برای استفاده از جام ساندو از گفتگوی بین آرنولد شوارتزنگر، جو ویدر و جیم لوریمر حاصل شد.
متأسفانه، هیچ نشانه ای وجود ندارد که در ابتدا چه کسی این ایده را مطرح کرد.
محل برگزاری مسابقات
مستر المپیا از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۹ در آکادمی موسیقی بروکلین در نیویورک برگزار شد و سپس در سال ۱۹۷۰ به تالار شهر نیویورک منتقل شد. المپیا در سال ۱۹۷۱ به دلیل برنامه فدراسیون برای فراگیرتر شدن این مسابقات، به پاریس فرانسه رفت.
در سال‌های پس از آن، این مسابقات در آلمان، فنلاند، آفریقای جنوبی، سوئد، ایتالیا و بلژیک برگزار شد. با این حال، از سال ۱۹۹۹، شهر لاس وگاس خانه تقریبا همیشگی المپیا بوده است. در این مدت، مسابقات سال های ۲۰۲۰، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۳ در اورلاندوی فلوریدا برگزار شده اند.
دو قهرمانی بدون رقابت در مستر المپیا
اگرچه امروزه مستر المپیا با نمایش ده ها نفر از بهترین های جهان برگزار می شود، اما در دو دوره تنها با حضور یک نفر برگزار شد. این اتفاق برای سرجیو اولیوا در سال ۱۹۶۸ و آرنولد شوارتزنگر در سال ۱۹۷۱ رخ داد.
وقتی اولیوا پس از پیروزی، میکروفون را گرفت تا از نقش مکمل‌های ویدر در ساختن بدنش تشکر کند، دن لوری، تبلیغ کننده برند رقیب، به صحنه رفت و به جمعیت گفت که اولیوا در تمام مدت از مکمل‌های لوری استفاده می‌کرده است. به گفته رندی روچ، مورخ بدنسازی، که با لوری برای کتاب «عضله، دود و آینه ها» مصاحبه کرد، این دو نفر پس از مسابقه در یک کافی شاپ اختلافات خود را حل کردند.
مسابقه بی رقیب آرنولد هم به این دلیل بود که سایر رقبای او به دلیل شرکت در رویدادهای خارج از برنامه «فدراسیون بین المللی بدنسازی و تناسب اندام»، پیشاپیش محروم شده بودند.
مستر المپیا زمانی به دسته های وزنی تقسیم می شد
مدت ها قبل از ایجاد بخش ۲۱۲ المپیا در سال ۲۰۰۸، مستر المپیا بین دسته های سبک وزن و سنگین وزن تقسیم شده بود. این تقسیم بندی از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۹ ادامه یافت و شرکت کنندگان کمتر و بیشتر از ۹۰ کیلوگرم در دسته های جداگانه رقابت می کردند. سپس برندگان دسته های سنگین وزن و سبک وزن در مقابل یکدیگر قرار می گرفتند تا مستر المپیای کلی مشخص شود.
در شش سالی که این شیوه اجرا شد، آرنولد شوارتزنگر از دسته سنگین وزن دو بار قهرمان مجموع شد، در حالی که فرانکو کلمبو و فرانک زین سبک وزن به ترتیب یک بار و سه بار قهرمان شدند.
فقط سه قهرمان مستر المپیا بازگشت موفقی داشته اند
بدنسازی ورزشی است که به بی ثباتی معروف است. قهرمانان ممکن است یک سال شکست ناپذیر به نظر برسند و سپس به طور ناگهانی این عنوان را از دست بدهند و سال بعد کلا ناپدید شوند. در نتیجه علی رغم آنکه ورزشکاران متعددی توانسته اند در سال های پیاپی قهرمان شوند، اما به ندرت بازگشت قهرمانان دیده می شود.
در طول تاریخ مستر المپیا، تنها سه بدنساز موفق شده اند پس از مدتی ناکامی، دوباره عنوان قهرمانی را به دست آورند. شوارتزنگر پس از آخرین قهرمانی در سال ۱۹۷۵، یک بار دیگر در سال ۱۹۸۰ به اوج بازگشت. سال بعد همین داستان برای کلمبو تکرار شد و او پنج سال پس از قهرمانی قبلی خود در سال ۱۹۷۶، عنوان قهرمانی را پس گرفت.
تنها بدنسازی که پس از از دست دادن المپیا بلافاصله آن را به دست آورده، جی کاتلر است. کاتلر پس از دو قهرمانی پیاپی در سال های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷، در سال ۲۰۰۸، این عنوان را به دکستر جکسون واگذار کرد. او دوباره در سال های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ پیروز شد و میراث خود را تقویت کرد.
رکوردداران بیشترین قهرمانی در مستر المپیا
در حالی که طرفداران بدنسازی، رونی کلمن را به عنوان «پادشاه» این ورزش می شناسند، در حقیقت او این لقب را با لی هانی شریک است.
هانی اولین المپیای خود را در سال ۱۹۸۴ با غلبه بر محمد مکاوی به دست آورد. او هفت سال بعدی را هم با قهرمانی پشت سر گذاشت تا این که در سال ۱۹۹۱ خود را بازنشسته کرد.
برخلاف هانی که با قهرمانی از مسابقات خداحافظی کرد، کلمن جام قهرمانی را در سال ۲۰۰۶ به جی کاتلر واگذار کرد و سال ۲۰۰۷ هم تلاش ناموفقی برای بردن آن داشت. کلمن در آن سال چهارم شد و تصمیم گرفت به دوران حرفه ای درخشان خود پایان دهد.
کلمن در سال ۲۰۰۹، هانی را به دلیل رقابت های سخت تری که در زمان خود داشت، بهترین بدنساز تمام دوران نامید. کلمن معتقد بود که پیروزی های هانی کار دشوارتری بودند.
فقط شش قهرمان تک دوره ای وجود دارند
مستر المپیا تا سال ۲۰۲۲ دارای ۱۷ برنده مختلف بوده است که بسیاری از آنها بیش از یک بار این عنوان را کسب کرده اند. هانی و کلمن هشت بار برنده المپیا شدند، آرنولد شوارتزنگر و فیل هیث هفت بار قهرمان شدند و دوریان یتس هم شش بار این عنوان را به دست آورد.
جالب اینجاست که تاکنون تنها شش برنده تک دوره ای در مستر المپیا وجود داشته است: کریس دیکرسون (۱۹۸۲)، سمیر بنوت (۱۹۸۳)، دکستر جکسون (۲۰۰۸)، شاون رودن (۲۰۱۸)، براندون کوری (۲۰۱۹) و هادی چوپان (۲۰۲۲).
براندون کوری و هادی چوپان این فرصت را دارند که با قهرمانی در مسابقه مستر المپیا ۲۰۲۳ از قافله تک دوره ای ها جدا شوند.
برندگان پیرتر می شوند
تا سال ۲۰۲۲ میانگین سنی همه برندگان مستر المپیا ۳۳.۸ سال بوده است، اما دامنه سنی آنها نسبتاً گسترده است. آرنولد در سال ۱۹۷۰ تنها با ۲۳ سال سن، به عنوان جوانترین قهرمان این مسابقات لقب گرفته است، در حالی که پیروزی شاون رودن در سال ۲۰۱۸ که او ۴۳ سال داشت به دست آمد و او را تبدیل به مسن‌ترین قهرمانی کرد که ساندو را بالا برده است.
میانگین سنی برندگان المپیا از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ حدود ۳۶ سال است و هادی چوپان هم در ۳۶ سالگی این فرصت را دارد که عنوان قهرمانی خود را تکرار کند.
