آیا هوش مصنوعی جایگزین روانشناسان خواهد شد؟
با پیشرفت فناوری، هوش مصنوعی به طور فزاینده‌ای در نقش حمایت عاطفی ظاهر می‌شود، اما تحقیقات بیشتری برای بررسی اثرات بلندمدت آن‌ها مورد نیاز است.
در سال ۲۰۲۵، با وجود همۀ موضوعات بحث‌برانگیزی که وجود دارد، بایستی دلایلی برای توضیح این پدیده وجود داشته باشد که چرا مردم برای حمایت عاطفی به هوش مصنوعی روی می‌آورند و همچنین چرا برخی مخالف این رویکرد هستند. سوال اینجاست: تا چه حد حاضرید این شکل جدید از درمان را بپذیرید؟
با پیشرفت سریع فناوری، هوش مصنوعی به عنوان یک جایگزین جذاب برای درمان انسانی مطرح شده است. اما آیا این فناوری می‌تواند جایگزین روانشناسان آموزش‌دیده شود؟
در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار حمایت عاطفی مورد توجه قرار گرفته‌اند. با وجود مزایایی مانند دسترسی سریع و هزینه پایین، این فناوری هنوز نتوانسته جایگزین کامل روانشناسان انسانی شود. این مقاله به بررسی دلایل روی آوردن مردم به هوش مصنوعی و همچنین نگرانی‌های موجود در این زمینه می‌پردازد.
از الیزا تا چت‌جی‌پی‌تی: سیر تحول چتبات‌ها در حمایت عاطفی
برخی از ما هوش مصنوعی‌های قدیمی مانند الیزا را به خاطر داریم که در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافت. اما این فناوری در مقایسه با چتبات‌های امروزی مانند چت‌جی‌پی‌تی-۴، کلود و جیمینی بسیار ابتدایی بود. الیزا یک برنامه بسته بود که پاسخ‌های قابل پیش‌بینی و خسته‌کننده‌ای ارائه می‌داد. در حالی که مدل‌های فعلی هرچند هنوز هوشمند نیستند، اما از انعطاف‌پذیری طراحی بی‌سابقه‌ای برخوردارند.
درمان حضوری برای بسیاری از افراد، به ویژه کسانی که بیشترین نیاز را به آن دارند، گران و دست‌نیافتنی است. هزینه هر جلسه درمانی بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ دلار است و زمان انتظار برای دیدن یک روانشناس ممکن است ماه‌ها طول بکشد. این مشکل پس از همه‌گیری کووید-۱۹ تشدید شده است. یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که ۶۰٪ از روانشناسان در ایالات متحده هیچ ظرفیتی برای مراجعان جدید نداشتند!
همچنین بخوانید: مه مغزی چیست؟ علل، تأثیرات و راهکارهای مقابله با آن
مزایا و محدودیت‌های هوش مصنوعی در حمایت عاطفی
هوش مصنوعی می‌تواند حس ناشناس بودن و محرمانگی را فراهم کند، که این می‌تواند اعتماد افرادی را که در مراجعه حضوری برای مشکلات روانی خود تردید دارند، جلب کند. با این حال، یکی از محدودیت‌های درمان با هوش مصنوعی این است که مثلاً همه قرار نیست به شیوۀ درمان شناختی-رفتاری (CBT)، بهبود پیدا کنند و اگر شما از این دسته هستید، نه از نسخۀ انسانی و نه نسخه هوش مصنوعی آن سود نخواهید برد.
کلود: چتباتی با قابلیت‌های حمایت عاطفی
کلود، هوش مصنوعی توسعه یافته توسط Anthropic، به عنوان یک درمانگر و مربی زندگی مورد استقبال قرار گرفته است. این هوش مصنوعی به گونه‌ای طراحی شده است که به نقاط قوت خود مانند مکالمه شهودی تکیه کند. کلود ۳.۵ سونت، آخرین نسخه این چتبات، چنان تفاوت‌هایی با سایر چتبات‌های موجود دارد که حتی کسانی که با نسخه‌های اولیه آن آشنا بودند، هرگز پیش‌بینی نمی‌کردند.
این نسخه از کلود به گونه‌ای آموزش دیده است که پاسخ‌هایی بازتر، خلاقانه‌تر و همدلانه‌تر ارائه دهد. برخلاف چتبات‌های دیگر که ممکن است پاسخ‌های کلیشه‌ای یا ربات‌مانند بدهند، کلود تلاش می‌کند تا مکالماتی شبیه به یک انسان آگاه و دلسوز داشته باشد. این ویژگی‌ها باعث شده تا بسیاری از کاربران، کلود را به عنوان یک همراه قابل اعتماد برای بحث‌های عمیق و شخصی ببینند.
سخن پایانی
با وجود مزایای چتبات‌ها، منتقدان این فناوری، به ویژه در حوزه روانشناسی، نگران هستند که این فناوری جایگزین ارتباط انسانی شود. گیل کنینگ، محقق روانشناسی در UNSW، معتقد است که هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین انسان‌های واقعی شوند و باید فقط به عنوان نقش حمایتی مکمل در نظر گرفته شوند.
در نهایت، با توجه به پیشرفت‌های سریع در حوزه هوش مصنوعی، این سوال مطرح می‌شود که آیا هوش مصنوعی می‌تواند به طور کامل جایگزین روانشناسان انسانی شوند یا خیر. این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتر و بررسی‌های دقیق‌تری دارد. اگر شما نیز تجربۀ خاصی در رابطه با هوش مصنوعی بعنوان روانشناس و حامی عاطفی دارید، با ما به اشتراک بگذارید.
منبع: newatlas
