عدد BMI شما چه چیزی درباره سلامتی‌تان می‌گوید؟
شاخص توده بدنی (BMI) معیاری ساده اما مهم برای ارزیابی وضعیت وزن است، اما باید بدانید این عدد به تنهایی تصویر کاملی از سلامت شما ارائه نمی‌دهد.
به نقل از مدیسن نت، شاخص توده بدنی یا BMI عددی است که از نسبت وزن به مربع قد به دست می‌آید و به‌عنوان معیاری اولیه برای بررسی وضعیت وزن افراد استفاده می‌شود. این شاخص در حوزه بهداشت عمومی و پزشکی کاربرد زیادی دارد، زیرا می‌تواند تخمینی از چربی بدن و خطر ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن ارائه دهد.
چگونه BMI را محاسبه کنیم؟
فرمول محاسبه BMI ساده است:
- سیستم متریک: وزن (کیلوگرم) ÷ (قد به متر)^۲
- سیستم امپریال: (وزن به پوند ÷ قد به اینچ)^۲ × ۷۰۳
دسته‌بندی شاخص BMI
| دسته‌بندی | مقدار BMI |
|---|---|
| کمبود وزن | کمتر از ۱۸.۵ |
| وزن طبیعی | ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ |
| اضافه وزن | ۲۵ تا ۲۹.۹ |
| چاقی درجه ۱ | ۳۰ تا ۳۴.۹ |
| چاقی درجه ۲ | ۳۵ تا ۳۹.۹ |
| چاقی شدید (درجه ۳) | ۴۰ و بیشتر |
افزایش BMI معمولاً با خطر بالاتر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، بیماری قلبی، چربی کبد، آپنه خواب و برخی سرطان‌ها همراه است.
همچنین بخوانید: ۱۰ ویتامین و ماده معدنی که هر بدنساز باید در دوران حجم خود استفاده کند
مزایا و محدودیت‌های BMI
BMI ابزاری کاربردی است اما نه بی‌نقص. این شاخص می‌تواند زنگ خطر را برای بررسی‌های بیشتر به صدا درآورد، اما تصویر کاملی از سلامت فرد ارائه نمی‌دهد. به‌عنوان نمونه:
- ورزشکاران با توده عضلانی بالا ممکن است BMI بالا داشته باشند ولی چربی بدنشان پایین باشد.
- برخی افراد با BMI طبیعی ممکن است چربی احشایی خطرناکی داشته باشند و سلامت متابولیک آن‌ها ضعیف باشد.
وقتی BMI پایین است…
افرادی با BMI زیر ۱۸.۵ ممکن است با این مشکلات روبرو شوند:
- ضعف سیستم ایمنی
- کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی
- کاهش توده عضلانی
- اختلالات باروری
- پوکی استخوان و خطر شکستگی
این موضوع به‌ویژه در سالمندان که توده عضلانی کمتری دارند، نگران‌کننده است.
خطرات BMI بالا
در محدوده‌های بالاتر، به‌ویژه چاقی‌های درجه ۲ و ۳، خطر ابتلا به بیماری‌های زیر بیشتر می‌شود:
- دیابت نوع ۲
- بیماری‌های قلبی‌عروقی
- سکته مغزی
- بیماری کبد چرب
- آپنه خواب
- سرطان‌های سینه، روده بزرگ و پانکراس
ارزیابی سلامت: فقط BMI کافی نیست
برای داشتن ارزیابی دقیق‌تر از سلامت، ابزارهای دیگری هم باید به‌کار گرفته شوند:
۱. اندازه‌گیری دور کمر
چربی شکمی بیشتر از چربی سایر نقاط بدن خطرناک است.
- خطر بالا در مردان: بیش از ۱۰۰ سانتی‌متر
- خطر بالا در زنان: بیش از ۹۰ سانتی‌متر
۲. اسکن DEXA
این اسکن دقیق‌ترین روش برای اندازه‌گیری درصد چربی بدن، توزیع آن و تراکم استخوان است. با وجود دقت بالا، معمولاً گران است و تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد.
۳. آزمایش‌های متابولیک
برخی شاخص‌های آزمایشگاهی می‌توانند تصویری دقیق از سلامت بدن ارائه دهند:
- قند خون ناشتا یا HbA1c
- فشار خون
- چربی خون (کلسترول و تری‌گلیسرید)
- نشانگرهای التهابی
عدد BMI را جدی بگیرید، اما به تنهایی نه
BMI می‌تواند شروع خوبی برای بررسی وضعیت سلامتی باشد، اما نباید تنها معیار باشد. سبک زندگی، تغذیه، فعالیت بدنی، توزیع چربی و نتایج آزمایش‌ها نیز باید در نظر گرفته شوند.
سلامتی مفهومی چندبعدی است و یک عدد به‌تنهایی نمی‌تواند همه چیز را بگوید.
منبع: سلامت نیوز
