تجلی دانش ضمنی: مهارت‌های پنهان و تأثیر آنها بر زندگی ما
همه ما به طور شهودی و خودکار مهارت هایی داریم و آنها را به کار می گیریم، که حاصل تجربه و تمرین مکرر هستند؛ این اندوخته همان دانش ضمنی است که توضیحش دشوار است، اما تأثیر زیادی بر آنچه انجام می‌دهیم و نحوه ارتباط ما با محیط خود، خواه حرفه‌ای، اجتماعی یا خانوادگی دارد.
توسعه توانمندی‌های فردی؛ مریم طرزی –دانش ضمنی آن مهارتی است که شخص به طور شهودی و خودکار دارد و از آن استفاده می کند، اما قادر به بیان یا انتقال صریح آن نیست. این دانش، همان ماحصلی است که از طریق تجربه شخصی، تمرین، و تعامل با محیط به دست آمده است.
دانش ضمنی چیست؟
دانش ضمنی ریشه در توانایی ها، مهارت ها و ادراکات دارد.
در درون این دانش همه اطلاعات و دانشی وجود دارد که آگاهانه فراموش شده اما در ناخودآگاه زنده می ماند. ممکن است به خاطر نداشته باشید که این دانش کی و چگونه به دست آمده است و معمولاً به طور غریزی آشکار می شود.
دانش ضمنی نقش مهمی در بسیاری از فعالیت ها و حرفه ها ایفا می کند، زیرا مبتنی بر تجربه و شهود شخصی است. همچنین برای تصمیم گیری و حل مشکل ضروری است.
“دانش ضمنی مانند جرقه ای نامرئی است که شعله موفقیت را شعله ور می کند.” پیتر اف دراکر
ویژگی های دانش ضمنی
دانش ضمنی، دانشی است که به طور شهودی و ناخودآگاه استفاده می شود. این شامل دانش زمینه ای و شخصی است که فقط از طریق تجربه به دست می آید.
رسمی کردن و برقراری ارتباط با این دانش بسیار دشوار است. علاوه بر این، از مهارت های فنی و شناختی تشکیل شده است.
بنابراین،دانش ضمنی اطلاعاتی است که فرد از طریق تجربه شخصی به دست می آورد.دانش ضمنی دانشی ذهنی، غیررسمی و مختص هر فرد و محیطی است. نوع اطلاعات ممکن است برای نوشتن، به صورت شفاهی توضیح دادن، در قالب کلمات، یا برای تجسم و انتقال بیش از حد گسترده یا پیچیده باشد.
مایکل پولانی، جامعه شناس، این اصطلاح را در دهه ۱۹۶۰ زمانی که در حال طراحی اصول خود درباره دانش شخصی بود، ابداع کرد (سانفورد و همکاران، ۲۰۲۰).
پولانی ادعا می کند که بخش ارزشمندی از دانش، از درک و مهارت های غیررسمی ناشی می شود که مقدم بر تفکر آگاهانه است. به جای آموزه های مستقیم، از طریق فرهنگ و تاریخ منتقل می شود.
این دانش در بسیاری از زمینه ها از جمله هنر، موسیقی، ورزش و تصمیم گیری شهودی ارزشمند است.
همچنین، در تمام آن فعالیت‌هایی که تجربه و تمرین شخصی مهم است، مانند آتش‌نشانان، افسران پلیس، خلبانان یا افرادی که مشاغل پرخطر دارند.
تا حد زیادی به زمینه ای که در آن به دست آمده است مربوط می شود. می توان آن را سفارشی کرد و به تجربه و دیدگاه فردی بستگی دارد.
خودکار و شهودی:
بدون ذهن خودآگاه اعمال می شود. هنگامی که به دست آمد، به بخشی ذاتی از نحوه انجام وظایف یا تصمیم گیری شخص تبدیل می شود.
مکمل:
هر دو دانش ضمنی و آشکار (دانش صریح)مکمل یکدیگر هستند و برای حمایت از درک و توانایی عمل در موقعیت های مختلف ترکیب می شوند.
با تجربه به دست می آید:
زمانی که یک فرد با محیط خود در تعامل است و در یک منطقه خاص تمرین می کند، توسعه می یابد. از مشاهده، آزمایش و یادگیری مستقیم ناشی می شود.
به راحتی قابل بیان نیست:
ذاتی است، زیرا ریشه در مهارت ها، شهودها و تجربیات شخصی دارد. به دلیل ماهیت ضمنی آن، رمزگذاری و انتقال موثر از طریق کلمات یا دستورالعمل های صریح اغلب پیچیده است.
چرا انتقال دانش ضمنی دشوار است؟
انتقال این نوع دانش به دلیل ماهیت ضمنی و ذهنی آن دشوار است. برخلاف دانش صریح، که می توان آن را از طریق کلمات و نمادها به اشتراک گذاشت، دانش ضمنی بیشتر در عمل ظاهر می شود تا در تئوری.
اکثر مردم در شناسایی و بیان کلامی مهارت ها و دانش به دست آمده به طور شهودی مشکل دارند. علاوه بر این، تا حد زیادی دانش زمینه‌ای است، به این معنی که موقعیت خاص است و بیشتر مانع ارتباط جهانی آن می‌شود.
به عنوان مثال، آتش نشان در بطن حادثه به طور غریزی تصمیم می گیرد که آیا بر اساس یک مشاهده کلی وارد یک ساختمان در حال سوختن شود یا نه.
همچنین با چیزی که در برخی پزشکان به عنوان “چشم بالینی” شناخته می شود مطابقت دارد.
انواع دانش ضمنی و مظاهر آن
انواع مختلفی از دانش شهودی وجود دارد. یکی از آنها فنی است یا مربوط به مهارت های فنی خاص در یک زمینه خاص مانند تعمیر خودرو است.
دانش رویه‌ای نیز وجود دارد که با رویه‌ها و توالی‌ها برای انجام وظایف خاص مرتبط است. می تواند نحوه دوچرخه سواری باشد.
دانشی که ماهیت روانی-اجتماعی دارد، مانند نحوه رفتار ما در یک جلسه رسمی، به عنوان دانش شهودی زمینه ای طبقه بندی می شود.
زمانی از شناخت صحبت می کنیم که صرفاً مبتنی بر شهود، قضاوت های سریع و ادراکات ناخودآگاه باشد. گواه این امر، داشتن “مهارت” در تجارت است.
این بینش‌ها در موقعیت‌های مختلف ظاهر می‌شوند، به‌ویژه زمانی که نیاز به پاسخ سریع و خودکار است یا مهارت‌ها و تجربه‌های شخصی ضروری است.
یک مشاور متبحر نوعی دانش شهودی مرتبط با توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران دارد.
دانش ضمنی و ارتباطات بین فردی
در زمینه های خاص، دانش ضمنی بر ارتباطات و درک متقابل تأثیر می گذارد. بیایید در یک سناریو به آن نگاه کنیم: وقتی دو همکار با هم صحبت می‌کنند، ممکن است در نتیجه سال‌هایی که با هم کار کرده‌اند، راحت‌تر یکدیگر را درک کنند.
دانش ضمنی که هر دو کارگر در مورد وظایف خود دارند به آنها اجازه می دهد تا ظرافت های زبان فنی را که در شرکت استفاده می کنند درک کنند. این بدان معناست که لازم نیست آنها توضیح دهند که چگونه فعالیت های عملیاتی را انجام دهند یا چگونه نقش های خود را انجام دهند.
از سوی دیگر، زمانی که افراد دانش ضمنی یکسانی ندارند، ممکن است سوء تفاهم هایی به وجود بیاید. این به این دلیل است که مفروضات، شهودها، تجربیات و دانش عملی با هم هماهنگ نیستند.
فرض کنید یکی از دو آتش‌نشانی که با هم کار می کنند، سال‌ها تجربه دارد و دیگری تازه کار است و تجربه ای ندارد؛ احتمالاً فرد باتجربه انتظار عملکرد یا مهارت‌های بصری خاصی را دارد که شخص دیگر هنوز آنها را به دست نیاورده است.
به طور خلاصه، دانش ضمنی می تواند بر ارتباطات بین افراد و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر در زمینه های خاص تأثیر بگذارد.
به همین دلیل، مهم است که ما درک کنیم که همه ما دانش ضمنی متفاوتی داریم و ممکن است در تعامل ما با دیگران تداخل ایجاد کند.
خلاصه کلام:
افراد به طور شهودی و خودکار مهارت هایی دارند و از آنها استفاده می کنند، که به ذخیره دانش ضمنی آنها مربوط می شود.
این روش کسب و ذخیره اطلاعات با واسطه تجربه و تمرین مکرر انجام می شود.
اگرچه بیان شفاهی و توضیح دانش ضمنی دشوار است، اما تأثیر زیادی بر آنچه انجام می‌دهیم و نحوه ارتباط ما با محیط خود، خواه حرفه‌ای، اجتماعی یا خانوادگی دارد.
دانش ضمنی مکمل دانش آشکار یا صریح است و می تواند خود را در تصمیم گیری، حل مسئله، تعاملات اجتماعی، روال ها و عادت ها نشان دهد.
منبع: سواد زندگی
