تابستان و خطر اشعه UV؛ چگونه از پوست خود در برابر پیری و سرطان محافظت کنیم
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه UV تابستانی می‌تواند منجر به پیری زودرس، لکه‌های پوستی و حتی سرطان شود، اما با رعایت ضدآفتاب و تغذیه مناسب می‌توان از آسیب‌ها پیشگیری کرد.
با افزایش شدت تابش خورشید در فصل تابستان، خطر پیری زودرس، ایجاد لکه‌های پوستی و حتی ابتلا به سرطان‌های پوست بیشتر می‌شود.
تابستان با تمام زیبایی‌هایش، آفتابی سوزان و گاه خطرناک هم به همراه دارد. متخصصان پوست هشدار می‌دهند که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه ماورای بنفش خورشید (UV) به‌ویژه در فصل تابستان، مهم‌ترین عامل در ایجاد پیری زودرس پوست و بروز سرطان‌های پوستی است. این آسیب‌ها تنها به روزهای آفتابی محدود نمی‌شوند، اما در تابستان به دلیل افزایش شدت تابش، احتمال بروز آن‌ها به‌مراتب بیشتر است.
دکتر فاطمه محقق، فلوشیپ آسیب‌شناسی پوست، با اشاره به اثرات مخرب نور خورشید بر پوست می‌گوید: «اشعه UV در درازمدت موجب تخریب ساختارهای حیاتی پوست مانند کلاژن و الاستین می‌شود که نقش مهمی در جوانی و استحکام پوست دارند. در نتیجه پوست خاصیت ارتجاعی‌اش را از دست می‌دهد و چین و چروک‌ها ظاهر می‌شوند.»
وی ادامه می‌دهد: «اشعه ماورای بنفش حتی در سطح سلولی نیز اثرگذار است و با مختل کردن فرآیند ساخت کلاژن، پیری پوست را تسریع می‌کند. همچنین افزایش رنگدانه‌ها منجر به ایجاد لک‌های آفتابی می‌شود که در اصطلاح علمی به آن‌ها سولار لنتیگو گفته می‌شود.»
به گفته این متخصص، نور خورشید تنها باعث پیری پوست نمی‌شود، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز ضایعات پیش‌سرطانی و در مواردی سرطان‌های پوستی مانند ملانوم شود. افرادی با پوست روشن، بیماران مبتلا به بیماری‌های خودایمنی، و کسانی که داروهای حساس‌کننده به نور مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض این آسیب‌ها قرار دارند.
دکتر محقق تأکید می‌کند: «استفاده منظم و صحیح از ضدآفتاب یکی از مهم‌ترین و ساده‌ترین راه‌های پیشگیری است. ضدآفتاب باید حداقل SPF ۳۰ داشته باشد و برای پوست‌های حساس، کودکان و خانم‌های باردار، نوع فیزیکی یا مینرال آن توصیه می‌شود.»
او می‌افزاید: «ضدآفتاب فقط برای تابستان نیست و باید در تمام طول سال استفاده شود. حتی در هوای ابری یا هنگام رانندگی، اشعه UV به پوست نفوذ می‌کند.»
همچنین بخوانید: رژیم‌های پرچرب و پرقند عملکرد مغز جوانان را کاهش می‌دهند
توصیه‌های تخصصی برای مراقبت پوستی در تابستان:
دکتر فریبا ایرجی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز با اشاره به شدت آسیب‌زایی نور خورشید در تابستان، می‌گوید: «اشعه UV می‌تواند موجب قرمزی، خارش، بثورات پوستی و تشدید بیماری‌های زمینه‌ای مانند لوپوس شود. استفاده از ضدآفتاب مقاوم به آب (واترپروف) در هوای گرم ضروری است و باید هر ۲ تا ۳ ساعت تمدید شود.»
او اضافه می‌کند: «برای پوست‌های چرب یا مستعد آکنه، ضدآفتاب‌های فاقد چربی (اویل‌فری) مناسب‌ترند، در حالی که برای پوست خشک، محصولات دارای ترکیبات آبرسان توصیه می‌شود.»
نقش تغذیه:
هر دو متخصص بر اهمیت رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C، E و لیکوپن تأکید دارند. این ترکیبات در میوه‌ها و سبزیجات به‌وفور یافت می‌شوند و می‌توانند آسیب‌های ناشی از نور خورشید را کاهش دهند.
توصیه‌های تکمیلی:
استفاده از کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی و لباس‌های روشن و خنک
محافظت از نواحی حساس مانند گردن و دست‌ها
عادت به استفاده روزانه از ضدآفتاب از سنین کودکی
توجه به تغییرات پوستی و مراجعه به پزشک برای بررسی تخصصی
هشدار پزشکی:
برخلاف تصور رایج، برداشتن یا نمونه‌برداری از ضایعات پوستی باعث بدخیم شدن آن‌ها نمی‌شود. این اقدامات صرفاً برای تشخیص دقیق ماهیت ضایعه است و در صورت تشخیص به‌موقع، درمان به‌سادگی قابل انجام است.
با افزایش شدت نور خورشید در فصل تابستان، مراقبت پوستی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی برای پیشگیری از پیری زودرس و سرطان است. استفاده منظم از ضدآفتاب، توجه به تغذیه مناسب و مراجعه به موقع به پزشک، مهم‌ترین گام‌ها در محافظت از پوست در برابر این تهدید طبیعی اما قابل پیشگیری هستند.
منبع: سلامت نیوز
