آیا مغز شب‌زنده‌دارها سریع‌تر پیر می‌شود؟
مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد افرادی که دیر می‌خوابند، نسبت به سحرخیزها با سرعت بیشتری دچار کاهش عملکرد شناختی می‌شوند. عادت‌های ناسالم مرتبط با سبک زندگی شبانه، عامل کلیدی این تفاوت است.
طبق پژوهشی گسترده که توسط مرکز پزشکی دانشگاه گرونینگن (UMCG) در هلند انجام شد، افرادی که شب‌ها دیر می‌خوابند یا همان شب‌زنده‌دارها .به‌طور میانگین، سریع‌تر دچار کاهش عملکرد شناختی می‌شوند نسبت به افرادی که سحرخیزند.
دکتر آنا وِنزلر، پژوهشگر خواب و حافظه، در این باره می‌گوید:
«تیپ زمانی بدن شما یا همان کرونوتایپ، یعنی این‌که ذاتاً صبح‌ها فعال‌تر هستید یا شب‌ها، در این موضوع نقش مهمی ایفا می‌کند. ما دریافتیم که شب‌زنده‌دارها بیشتر در معرض رفتارهای ناسالم قرار می‌گیرند، و همین عادت‌هاست که می‌تواند به افت شناختی منجر شود.»
سبک زندگی شبانه: دشمن مغز
پژوهشگران در این مطالعه دریافتند که شب‌زنده‌دارها:
بیشتر سیگار می‌کشند
کمتر ورزش می‌کنند
و اغلب خواب با کیفیت پایین‌تری دارند
این رفتارها به‌طور مستقیم با افت حافظه و عملکرد شناختی مرتبط هستند. به گفته‌ی وِنزلر، ۲۵٪ از زوال شناختی مشاهده‌شده، قابل توضیح با این عادت‌های ناسالم است.
همچنین بخوانید: با زوال عقل چه کنیم؟
کرونوتایپ؛ تقدیر یا تغییرپذیر؟
شاید فکر کنید سبک خواب قابل تغییر است، اما وِنزلر می‌گوید:
کرونوتایپ افراد تا حد زیادی ژنتیکی است. کودک‌ها معمولاً سحرخیزند، در نوجوانی شب‌زنده‌دار می‌شوند، و بعد از ۴۰ سالگی دوباره صبح‌گاهی می‌شوند. ولی برخی افراد همیشه شب‌زنده‌دار می‌مانند.
نکته مهم این‌جاست که برخلاف کرونوتایپ که قابل تغییر نیست، سبک زندگی و عادت‌های رفتاری قابل اصلاح هستند. حتی اگر شب‌زنده‌دارید، باز هم می‌توانید از مغز خود محافظت کنید.
چه باید کرد؟ ۶ توصیه کاربردی برای شب‌زنده‌دارها
اگر شما هم جزو کسانی هستید که شب‌ها فعال‌ترند، با رعایت این نکات می‌توانید اثرات منفی را تا حد زیادی کاهش دهید:
کیفیت خواب را افزایش دهید:
محیطی تاریک، بی‌صدا و خنک ایجاد کنید. از استفاده از موبایل قبل از خواب خودداری کنید.
از عادت‌های ناسالم دوری کنید:
مصرف سیگار و نوشیدنی های مصنوعی در شب را محدود کنید. شام سبک‌تر و زودتر بخورید.
ورزش منظم داشته باشید:
ورزش در ساعات عصر می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
اگر ممکن است، ساعت کاری‌تان را تغییر دهید:
دیرتر شروع کردن کار یا انتخاب شغل‌هایی با شیفت شب می‌تواند با کرونوتایپ شما سازگارتر باشد.
به ذهن‌تان استراحت دهید:
تمرینات ذهن‌آگاهی، مدیتیشن یا یادداشت‌نویسی شبانه به آرامش مغز کمک می‌کند.
عملکرد شناختی‌تان را پایش کنید:
از تست‌های سالانه حافظه استفاده کنید یا در صورت نیاز با پزشک مشورت کنید.
آیا شب‌زنده‌دار بودن مساوی با دمانس است؟
پژوهشگران هنوز نمی‌دانند که آیا شب‌زنده‌دار بودن به‌تنهایی باعث بروز دمانس (زوال عقل) می‌شود یا خیر. اما تحقیقات همچنان ادامه دارد.
«زوال شناختی در میانسالی لزوماً به معنای ابتلا به دمانس نیست، ولی می‌تواند زنگ هشداری برای آینده باشد.»
شب‌زنده‌دار بودن جرم نیست، اما بی‌توجهی به سبک زندگی شبانه می‌تواند مغز را زودتر فرسوده کند. اگر جزو این دسته‌اید، سعی کنید تا حد ممکن با ساعت بیولوژیکی بدن‌تان هماهنگ باشید، خواب با کیفیت داشته باشید، و از عادت‌های ناسالم شبانه دوری کنید.
مغز شما، حتی در شب، لایق مراقبت است.
منبع: بازتاب
