سرطان ریه فقط برای سیگاری‌ها نیست؛ ۷ عاملی که سلامت ریه را تهدید می‌کنند
تقریباً یک‌پنجم مبتلایان به سرطان ریه هرگز سیگار نکشیده‌اند؛ آماری که نشان می‌دهد عواملی چون آلودگی هوا، گاز رادون و زمینه ژنتیکی نیز می‌توانند تهدیدی جدی باشند.
اگر تصور می‌کنید فقط افراد سیگاری دچار سرطان ریه می‌شوند، بهتر است دوباره فکر کنید. عوامل پنهانی زیادی می‌توانند سلامت ریه‌ی افراد غیرسیگاری را تهدید کنند.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ طبق آمارهای جهانی، حدود ۲۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان ریه، هرگز در طول عمر خود سیگار نکشیده‌اند. در کشورهایی مانند ایالات متحده و هند، سرطان ریه در میان غیرسیگاری‌ها در حال حاضر هفتمین عامل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان است. این نوع سرطان بیشتر در میان زنان و بزرگسالان جوان، به‌ویژه در آسیا دیده می‌شود؛ حتی بدون هیچ سابقه‌ای از مصرف دخانیات.
ین داده‌ها نشان می‌دهند که عوامل دیگری غیر از سیگار می‌توانند در بروز سرطان ریه نقش داشته باشند.
عوامل خطر احتمالی برای غیرسیگاری‌ها
۱. آلودگی هوا
سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوای بیرونی (به‌ویژه ذرات معلق PM2.5) را در دسته‌ی «سرطان‌زاهای قطعی گروه ۱» قرار داده است؛ یعنی همان دسته‌ای که دود سیگار در آن قرار دارد.
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض هوای آلوده – مانند دود اگزوز خودروها، آلاینده‌های صنعتی و سوخت‌های فسیلی – می‌تواند بافت ریه را آسیب بزند و زمینه‌ی رشد سلول‌های سرطانی را فراهم کند.
همچنین، آلودگی هوای داخل خانه نیز خطرناک است؛ به‌ویژه در خانه‌هایی که پخت‌وپز با سوخت‌های جامد مانند چوب یا زغال، آن‌هم در محیط‌های بدون تهویه انجام می‌شود. این مورد در زنان ساکن مناطق روستایی شیوع بیشتری دارد.
۲. قرار گرفتن در معرض دود دست‌دوم (Secondhand Smoke)
افراد غیرسیگاری که با افراد سیگاری زندگی می‌کنند یا در محیط‌های کاری در معرض دود سیگار هستند، همچنان در معرض مواد سرطان‌زا قرار می‌گیرند.
تماس طولانی‌مدت با دود سیگار دیگران، خطر ابتلا به سرطان ریه را تا ۳۰ درصد افزایش می‌دهد، به‌ویژه در فضاهای بسته مانند خانه‌ها یا محل‌های عمومی بدون تهویه‌ی مناسب.
۳. گاز رادون
رادون، گازی رادیواکتیو و طبیعی است که از خاک و سنگ‌ها خارج می‌شود و می‌تواند در فضاهای بسته، به‌ویژه در زیرزمین‌ها، تجمع یابد. این گاز دومین عامل اصلی سرطان ریه در افراد غیرسیگاری است.
چون بی‌رنگ و بی‌بوست، بسیاری از افراد متوجه وجود آن نمی‌شوند. استنشاق مداوم رادون، به سلول‌های ریه آسیب می‌زند و خطر بروز سرطان را افزایش می‌دهد.
۴. زمینه‌ی ژنتیکی و سابقه‌ی خانوادگی
برخی افراد دارای جهش‌های ژنتیکی خاصی هستند که آن‌ها را مستعد سرطان ریه می‌کند. افرادی که چندین نفر از بستگان نزدیک‌شان به سرطان ریه مبتلا بوده‌اند، در معرض خطر بالاتری هستند.
ژن‌هایی مانند EGFR و ALK معمولاً در موارد ابتلا به سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها یافت می‌شوند.
۵. مواجهه‌ی شغلی با مواد خطرناک
کار در محیط‌هایی که مواد سرطان‌زا وجود دارد، مانند آزبست، آرسنیک، دود گازوئیل یا گردوغبار سیلیس، خطر سرطان ریه را به‌شدت افزایش می‌دهد.
این مواجهه‌ها معمولاً در صنایع ساختمانی، معدنی و کارخانه‌ای رخ می‌دهد و کارگران اغلب بدون اطلاع، این ذرات خطرناک را تنفس می‌کنند.
۶. بیماری‌های مزمن ریوی و عفونت‌ها
افرادی که به بیماری‌های مزمن ریه مانند سل (TB) یا بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) مبتلا هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
التهاب مزمن و بافت اسکار (جای زخم در ریه) محیطی فراهم می‌کند که به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.
۷. عوامل سبک زندگی و تغذیه
هرچند سبک زندگی به‌تنهایی عامل مستقیم ابتلا به سرطان نیست، اما رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی و مصرف زیاد الکل می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و روند ترمیم آسیب‌های سلولی را کند کند.
تحقیقات نشان داده‌اند رژیم‌هایی که ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های کمی (مانند A، C و E) دارند، می‌توانند بدن را در برابر بروز سرطان آسیب‌پذیرتر کنند.
همچنین بخوانید: این قارچ می‌تواند جلوی پیری را بگیرد
چه کاری از دست ما برمی‌آید؟
خانه‌تان را برای وجود گاز رادون بررسی کنید: کیت‌های آزمایش رادون در فروشگاه‌های ابزارفروشی موجود است، به‌ویژه در مناطق دارای سطح طبیعی بالای رادون.
از دود دست‌دوم دوری کنید: اگر با فرد سیگاری زندگی می‌کنید، مرزهای مشخصی تعیین کرده و فضاهای بدون دود ایجاد کنید.
خطرات محیط کار را بشناسید: در محیط‌های شغلی پرخطر از تجهیزات محافظتی مناسب استفاده کرده و آگاه باشید.
هوای داخل خانه را پاک نگه دارید: تهویه‌ی مناسب هنگام آشپزی را فراموش نکنید و در مناطق آلوده از تصفیه‌کننده‌های هوا استفاده کنید.
معاینات دوره‌ای انجام دهید: تشخیص زودهنگام کلید نجات است. اگر به سرفه‌های مکرر، تنگی نفس یا خستگی بدون دلیل دچار هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ حتی اگر هرگز سیگار نکشیده‌اید.
جمع‌بندی
سرطان ریه در افراد غیرسیگاری یک نگرانی رو‌به‌رشد است و به ما یادآوری می‌کند که سرطان همیشه مسیر قابل‌پیش‌بینی ندارد.
درست است که پرهیز از سیگار مؤثرترین راه پیشگیری است، اما شناخت و اجتناب از سایر عوامل پنهان و خطرناک نیز به همان اندازه اهمیت دارد.
منبع: انتخاب
