از کوه المپیا تا المپیک ۲۰۲۴ پاریس با جالب‌ترین دانستنی‌ها

مراسم افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس در روز جمعه ۵ مرداد برگزار شد تا بزرگ ترین جشنواره ورزشی جهان به طور رسمی آغاز شود. افتتاحیه المپیک پاریس برای نخستین بار خارج از ورزشگاه و در حاشیه رود سن برگزار شد. البته این دوره از مسابقات المپیک رکوردهای دیگری هم دارد. در این مطلب به دانستنی های جالب مسابقات المپیک و همچنین المپیک ۲۰۲۴ پاریس می پردازیم.

دانستنی های جالب از المپیک ۲۰۲۴ پاریس

اگرچه المپیک ۲۰۲۴ به نام المپیک پاریس شناخته می شود، اما رقابت ها در ۱۶ شهر دیگر فرانسه هم برگزار می شوند، مانند قایقرانی در مارسی و فوتبال در بوردو. با وجود این، رقابت موج سواران در آب های اقیانوس آرام واقع در جزیره پلینزی فرانسه که ۱۶ هزار کیلومتر با پاریس فاصله دارد، خودش یک رکورد المپیکی به حساب می آید.

در المپیک پاریس ۲۰۳ کشور حضور دارند که آمریکا با ۵۹۲ ورزشکار بزرگ ترین کاروان ورزشی را در اختیار دارد. روسیه و بلاروس هم به خاطر جنگ اوکراین با رای کمیته بین المللی المپیک از حضور در پاریس منع شده اند.

عروسک های نمادین معمولا بر گرفته از یک عنصر فرهنگی کشور میزبان هستند. در المپیک ۲۰۲۴ پاریس کلاه فریگی یا کلاه آزادی، کلاه قرمز نرمی که در جریان انقلاب فرانسه از آن استفاده می شد نماد مسابقات است.

برای اولین بار در تاریخ المپیک، پاریس ۲۰۲۴ شاهد حضور تعداد برابر ورزشکاران زن و مرد خواهد بود: از ۱۰۵۰۰ ورزشکار شرکت کننده، ۵۲۵۰ مرد و ۵۲۵۰ زن هستند. همچنین محل اسکان ورزشکاران، نخستین دهکده المپیک شناور روی آب است.

نکته جالب توجه دیگر این است که تکه‌هایی از بانوی آهنین یا همان برج ایفل در مدال‌های المپیک قرار گرفته است. هر مدال طلا، نقره و برنز المپیک شامل ۱۸ گرم آهن به شکل یک شش ضلعی است که از ضایعات بازسازی برج ایفل به دست آمده است.

پس از دانستنی های جذاب المپیک ۲۰۲۴ پاریس، نوبت می رسد به حقایق جالب از تاریخ المپیک باستانی و المپیک مدرن.

از المپیک باستان تا المپیک مدرن

اصل بازی های المپیک بین سال های ۷۷۴ پیش از میلاد تا ۳۹۲ میلادی و در کوه المپیای یونان برگزار می شد. ورزشکاران یونانی هر چهار سال یک بار همراه با جشن هایی برای بزرگداشت زئوس، خدای یونان، به رقابت با یکدیگر می پرداختند. مسابقات المپیک باستانی تا شش ماه طول می کشید و کشتی، مشت زنی، پرش طول، پرتاب نیزه، پرتاب دیسک، و ارابه رانی از ورزش های اصلی بودند.

در سال ۳۹۳ میلادی، تئودوسیسو اول، امپراتور روم، المپیک را که شامل عناصر مذهبی یونانی بود ممنوع کرد، چرا که معتقد بود این یک جشن بت پرستی است و در کشوری مسیحی جا ندارد.

این ممنوعیت ۱۵۰۳ سال ادامه داشت تا المپیک مدرن توسط پیر دو کوبرتن که کمیته بین المللی المپیک (IOC) را تشکیل داد، سازماندهی شد و نخستین دوره آن در سال ۱۸۹۶ در آتن برگزار شد. اولین دوره بازی های المپیک مدرن تنها ۱۴ کشور شرکت کننده داشت: ۱۱ کشور اروپایی به همراه استرالیا ، شیلی و آمریکا.

بخوانید: ۱۰ نکته خواندنی درباره مسابقات مستر المپیا

حلقه های پرچم المپیک نشانه چیست؟

این را احتمالا بیشتر افراد می دانند. پنج حلقه المپیک نماد اتحاد پنج قاره آفریقا، آسیا، آمریکا، اروپا و اقیانوسیه است. پنج رنگ آبی، زرد، سیاه، سبز و قرمز همراه با پس زمینه سفید به این دلیل انتخاب شدند که در سال ۱۹۱۳ که نشان المپیک طراحی شد، در پرچم کشورهای شرکت کننده دست کم یکی از این رنگ ها وجود داشت.

مشعل المپیک همیشه روشن، حتی در فضا

مشعل المپیک یکی دیگر از نمادهای مسابقات است و نکته جالب توجه درباره آن این است که همیشه روشن است. این مشعل سابقه حضور در هواپیمای مافوق صوت کنکورد، آب های خروشان و حتی فضا را داشته و عملاً ضد آب است. مشعل المپیک می تواند گرما و سرمای شدید و بادهای توفنده با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت را تحمل کند و در سفرهای جهانی خود تا کنون خاموش نشده است. البته اگر روزی چنین اتفاقی بیافتد جای نگرانی وجود ندارد، چرا که همیشه یک مشعل یدکی که از شعله مادر در آتن روشن شده همراه آن سفر می کند و فاصله آنها هیچگاه بیشتر از ۳۰ ثانیه نمی شود. البته اگر این مشعل دوم هم خاموش شود آن وقت جای نگرانی وجود دارد!

ایران در المپیک

اولین ایرانی که در مسابقات المپیک حضور پیدا کرد، فریدون ملکم، فرزند میرزا ملکم خان بود که در المپیک ۱۹۰۰ پاریس در رشته شمشیربازی شرکت کرد. این دومین دوره برگزاری المپیک مدرن بود و مظفرالدین شاه که آن زمان در پاریس حضور داشت هم مهمان مسابقات بود، اما فریدون ملکم نماینده رسمی ایران نبود.

نخستین حضور رسمی ایران در المپیک ۱۹۴۸ لندن رقم خورد و جعفر سلماسی با کسب نشان برنز، نخستین مدال ایران در المپیک را کسب کرد. ۸ سال بعد در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن، امامعلی حبیبی در کشتی آزاد نخستین طلای ایران را به گردن آویخت. حاصل ۱۸ حضور ایران در ادوار مختلف المپیک، ۲۴ مدال طلا، ۲۳ نقره و ۲۹ برنز بوده است.

المپیک هنرمندان

از اینجا به بعد دانستنی های المپیک جالب تر می شوند و قطعا کمتر درباره آنها شنیده اید.

بیایید با یک موضوع جالب شروع کنیم. از سال ۱۹۱۲ تا ۱۹۴۸ هنرمندان نیز در بازی های المپیک شرکت می کردند. در بخش المپیک هنرمندان نقاشان، مجسمه سازان، معماران، نویسندگان و نوازندگان برای کسب مدال با خلق آثار هنری در رشته خاص خود رقابت می کردند. اگرچه از سال ۱۹۴۸ حضور هنرمندان در بخش رقابتی المپیک متوقف شد، اما آنها همچنان بخشی جدایی ناپذیر از این جشنواره ورزشی هستند و خلاقیتشان را در گوشه گوشه این مراسم باشکوه می توان دید.

ورزش های عجیب در المپیک

همان طور که جای خالی ورزش های پرطرفداری همچون کاراته و بیسبال در المپیک احساس می شود، زمانی رقابت هایی برگزار می شده که اکنون تصورشان هم سخت است.

شکار گوزن از صد متری، دوئل با تپانچه، شنای موزون انفرادی، دوچرخه دونفره، طناب کشی، بالون سواری و شنای با مانع بعضی از این رقابت ها بودند. البته المپیک ۲۰۲۴ پاریس هم شاهد حضور یک مسابقه عجیب است. بریکینگ یا بریک دنس که رقص خاص عروسی های دهه ۶۰ و ۷۰ ایران بود، حالا به عنوان یک ورزش المپیکی شناخته می شود. اگر چند دهه زودتر این تصمیم گرفته می شد، شاید کاروان المپیک ایران هم پرمدال تر می شد!

ورزشکاران برهنه

اگرچه امروزه برهنگی ورزشکاران غیراخلاقی و ضدارزش قلمداد می شود، اما در یونان باستان، این یکی از سنت های اصلی المپیک بود.

اگرچه ورزشکاران در اولین المپیادها پارچه ای به دور کمر خود می بستند تا حداقل پوشش را داشته باشند، اما زمانی که دونده ای به نام اورسیپوس برهنه ظاهر شد، چهره بازی ها تغییر کرد، چرا که برای مردم جذاب و نماد «یونانی بودن» بود.

در یونان باستان برهنگی نشانه بی باکی، شجاعت و قدرت بود و همچنین به نوعی ادای احترام به خدایان دیده می شد. شرکت کنندگان برای این که بدن خود را بهتر به نمایش بگذارند، روغن زیتون به خود می مالیدند.

جالب است که بدانید واژه gymnasium به معنای باشگاه، از کلمه یونانی gymnós به معنای برهنه گرفته شده است.

طلا با پای چوبی

اولین بازی‌های پارالمپیک در سال ۱۹۶۰ در رم برگزار شد تا به کهنه‌سربازان فرصتی برای رقابت و توانبخشی بدهد. تا پیش از آن، ورزشکاران معلول در المپیک اصلی شرکت می کردند. جورج آیسر، از جمله این افراد بود که با یک پای چوبی در بازی‌های ۱۹۰۴ موفق به کسب شش مدال، شامل ۳ مدال طلا و ۲ نقره و ۱ برنز شد.

با ایجاد پارالمپیک فرصتی برای افراد معلول فراهم شد تا در رقابتی برابرتر با همتایان خود به میدان بروند. در سال ۲۰۱۴ ابراهیم حمدتو از مصر، بدون دست و با راکت در دهان، توانست در مسابقات پارالمپیک حاضر شود و شگفتی و تحسین جهانیان را برانگیزد.

طلا با پای برهنه

داستان حماسی انگیزه و عزم راسخ به ورزشکاران معلول منحصر نمی شود. آببه بیکیلا در بازی های المپیک ۱۹۶۰ رم در حالی به خط پایان دوی ماراتون رسید که تمام مسافت ۴۲ کیلومتری مسابقه را با پای برهنه طی کرده بود. جالب اینکه او پیش از دیگران به خط پایان رسید و به این ترتیب به اولین ورزشکار آفریقایی تاریخ تبدیل شد که مدال طلای المپیک را به گردن می آویخت.

بخوانید: ماجرای عجیب ترین مسابقه فوتبال تاریخ: گرنادا و باربادوس

مدال آور ۱۰ ساله المپیک

دیمیتریوس لوندراس یونانی جوان ترین ورزشکار تاریخ المپیک است که در بازی های ۱۸۹۶ و در حالی که تنها ۱۰ سال و ۷ ماه و ۶ روز سن داشت در رشته ژیمناستیک تیمی مدال برنز را دریافت کرد. البته در موفقیت او نباید این نکته را نادیده گرفت که تنها سه تیم با یکدیگر رقابت می کردند.

از سال ۱۹۹۷ کمیته بین المللی المپیک قانونی را وضع کرد که به موجب آن تنها افراد بالای ۱۶ می توانند در مسابقات شرکت کنند.

رکوردی که شکسته نمی شود

باب بیرمن در بازی های المپیک ۱۹۶۸ مکزیک در پرش طول به مقام قهرمانی رسید. پرش فوق بشری او با رکورد قابل توجه ۸.۹۰ متر به رکورد المپیک تبدیل شد و این رکورد تا به امروز پابرجاست. گرگ رادرفورد در مورد پرش نمادین خود توصیفی طنزآمیز دارد: «این پرش در آن زمان یک پرش ویژه بود و الان هم یک پرش ویژه است.»

وقتی مدال المپیک از طلای خالص بود

در المپیک باستانی تنها به نفر اول مدال طلا داده می شد و خبری از مدال نقره و برنز برای نفرات دوم و سوم نبود.

گاز زدن مدال طلای المپیک تا سال ۱۹۱۲ هم می توانست معنایی واقعی داشته باشد، چرا که تا آن زمان مدال طلای المپیک از طلای خالص ساخته می شد. اما در حال حاضر مدال های طلای المپیک دیگر از طلای خالص نیستند، هرچند باید دست کم دارای ۹۲.۵ درصد نقره و ۶ گرم طلا باشند.