کم‌خونی و تأثیر آن بر MCH در آزمایش خون + روش‌های درمان

MCH در کنار دو شاخص دیگر، یعنی MCV (حجم متوسط گلبول‌های قرمز) و MCHC (میانگین غلظت هموگلوبین گلبول‌های قرمز) سنجیده می‌شود. این سه پارامتر به‌عنوان شاخص‌های اصلی در بررسی سلامت گلبول‌های قرمز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روش اندازه‌گیری MCH در آزمایش خون

مقدار MCH از طریق آزمایش شمارش کامل خون (CBC) اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش برای بررسی سلامت کلی خون و شناسایی بیماری‌هایی مانند کم‌خونی و عفونت‌ها انجام می‌شود. مقدار MCH از تقسیم کل هموگلوبین موجود در نمونه خون بر تعداد گلبول‌های قرمز به دست می‌آید و مقدار آن بر حسب پیکوگرم در هر سلول بیان می‌شود.

محدوده نرمال MCH در آزمایش خون

مقدار طبیعی MCH در آزمایش خون بسته به سن و شرایط جسمانی افراد می‌تواند متغیر باشد. به‌طور کلی:

کمتر از ۲۷ پیکوگرم: مقدار پایین (MCH پایین)
۲۷ تا ۳۱ پیکوگرم: مقدار نرمال
بیشتر از ۳۱ پیکوگرم: مقدار بالا (MCH بالا)
در نوزادان، مقدار نرمال MCH معمولاً ۳۲ تا ۳۴ پیکوگرم است. همچنین در دوران بارداری، مقدار MCH بسته به مصرف مکمل‌های آهن می‌تواند ثابت بماند یا کاهش یابد.

علت پایین بودن MCH در آزمایش خون

MCH پایین معمولاً به کم‌خونی فقر آهن مرتبط است. بدن برای تولید هموگلوبین به مقدار کافی آهن نیاز دارد و در صورت کمبود این ماده، سطح MCH کاهش می‌یابد. عوامل رایج کاهش MCH شامل:

کمبود آهن در رژیم غذایی
از دست دادن خون در اثر جراحی یا ضربه شدید
کم‌خونی میکروسیتیک (گلبول‌های قرمز کوچک‌تر از حد طبیعی)
تالاسمی (یک بیماری ژنتیکی تأثیرگذار بر تولید هموگلوبین)
علائم MCH پایین

در مراحل اولیه، پایین بودن MCH ممکن است بدون علامت باشد. اما در صورت کاهش شدید یا طولانی‌مدت این شاخص، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:

ضعف و خستگی مداوم
تنگی نفس
سرگیجه و سردرد
رنگ‌پریدگی یا زرد شدن پوست
تپش قلب و درد قفسه سینه
علت بالا بودن MCH در آزمایش خون

MCH بالا معمولاً نشانه‌ای از کم‌خونی ماکروسیتیک است که به دلیل بزرگ شدن بیش از حد گلبول‌های قرمز رخ می‌دهد. این وضعیت ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

کمبود ویتامین B12 یا فولات (ویتامین B9)
مشکلات کبدی
پرکاری تیروئید
مصرف مداوم الکل
برخی سرطان‌ها و عفونت‌ها
علائم MCH بالا
افزایش MCH در آزمایش خون می‌تواند علائمی مشابه کم‌خونی ایجاد کند:

ضعف و خستگی
تنگی نفس
درد قفسه سینه
رنگ‌پریدگی یا زرد شدن پوست
مشکلات گوارشی مانند تهوع و نفخ
اگر بالا بودن MCH به دلیل کمبود ویتامین B12 باشد، ممکن است علائمی مانند گزگز دست و پا، افسردگی، کاهش تمرکز و مشکلات حافظه نیز مشاهده شود.

درمان مشکلات مرتبط با سطح MCH

۱. درمان MCH پایین

مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، حبوبات، سبزیجات برگ‌سبز و مغزها
مصرف مکمل‌های آهن تحت نظر پزشک
در موارد شدید، تزریق آهن یا انتقال خون

۲. درمان MCH بالا

افزایش مصرف غذاهای سرشار از ویتامین B12 و فولات مانند تخم‌مرغ، ماهی، گوشت، سبزیجات برگ‌سبز و حبوبات
مصرف مکمل‌های ویتامین B12 و فولات در صورت کمبود
در موارد حاد، تزریق ویتامین B12 تحت نظر پزشک

MCH یکی از شاخص‌های مهم در آزمایش خون است که میزان هموگلوبین موجود در هر گلبول قرمز را نشان می‌دهد. مقدار MCH پایین اغلب به دلیل کمبود آهن و کم‌خونی فقر آهن ایجاد می‌شود، درحالی‌که مقدار MCH بالا می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین B12 یا مشکلات کبدی باشد.

برای تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با سطح MCH، بررسی آزمایش خون و مشورت با پزشک ضروری است. با اصلاح رژیم غذایی و در صورت نیاز، مصرف مکمل‌های تجویز شده، می‌توان مقدار MCH را به سطح نرمال رساند و از عوارض مرتبط با آن جلوگیری کرد.

منبع: پارسینه