ویپ بدتر است یا سیگار؟ همه چیز درباره سیگار الکترونیکی

استعمال دخانیات یکی از نگرانی های مهم مربوط به سلامت عمومی در دهه های گذشته بوده است، به طوری که پزشکان در سراسر جهان نسبت به اثرات جدی سیگار کشیدن بر سلامت هشدار داده اند.

در سال های اخیر، ویپ کشیدن (vaping) یا سیگار الکترونیکی یا ای سیگار به عنوان یک جایگزین محبوب برای سیگار ظاهر شده است. اگرچه معمولا ویپ کشیدن به عنوان یک اعتیاد کمتر خطرناک شناخته می شود، اما بسیار اعتیاد آور است و به خاطر این که چیز جدیدی است، تاثیر طولانی مدت آن هنوز به طور کامل شناخته نشده است. تحقیقات اخیر مصرف ویپ را با افزایش خطر ابتلا به بیماری های ریوی و بیماری های قلبی عروقی مرتبط دانسته اند.

همچنین نگرانی های فزاینده ای در مورد تأثیر ویپ بر کودکان وجود دارد. بررسی ها نشان می دهد که مصرف ویپ در بین کودکان محبوب تر از سیگار کشیدن است. از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ نسبت کودکان آمریکایی که ویپ را امتحان کردند، ۵۰ درصد افزایش یافت.

سیگار و سلامتی

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، تنباکو سالانه ۸ میلیون نفر را می کشد، از جمله ۱.۳ میلیون غیرسیگاری که بر اثر قرار گرفتن در معرض دود سیگار جان خود را از دست می دهند. از بین سیگاری هایی که آن را ترک نمی کنند، از هر سه نفر یک نفر به خاطر این عادت خود می میرد.

سیگار اصلی ترین عامل مرگ و میر قابل پیشگیری در سراسر جهان و علت شماره یک سرطان است. تقریباً ۹۰ درصد موارد سرطان ریه در مردان و ۷۰ تا ۸۰ درصد موارد در زنان به مصرف سیگار ربط دارد.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC) تاکید می کند که سیگار کشیدن نه تنها باعث سرطان، بلکه باعث بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت، بیماری های ریوی و بیماری انسداد مزمن ریه  می شود. همچنین با افزایش خطر بیماری های چشمی، سل و بیماری های سیستم ایمنی مرتبط است.

همه گیر شدن ویپ

استفاده از سیگارهای الکترونیکی که به عنوان ویپ شناخته می شود، با سیگار کشیدن سنتی تنباکو متفاوت است. ویپ دستگاهی است که نیکوتین را همراه با طعم دهنده ها و سایر مواد شیمیایی گرم می کند تا یک آئروسل (هواپخش، افشانه، دود) تولید کند که توسط کاربر استنشاق می شود.

ویپ تا حد زیادی به عنوان جایگزینی ایمن تر برای سیگار تلقی می شود. اگرچه ویپ کشیدن موجب می شود که فرد در معرض قطران و مونوکسید کربن، دو عنصر خطرناک موجود در دود تنباکو، قرار نگیرند، اما ویپ هم اصلا ایمن نیست و خطرات خاص خودش را دارد.

افزایش محبوبیت ویپ، به ویژه در میان جوانان، دلیل اصلی نگرانی درباره آن است. در حالی که بسیاری از کارشناسان موافقند که در مقایسه با سیگار کشیدن، ویپ خطر کمتری برای سلامتی دارد، اما جایگزین بی خطری نیست و نباید به این شکل تبلیغ شود.

ویپ یا سیگار الکترونیکی چیست؟

سیگار الکترونیکی که در ایران به نام ویپ هم شناخته می شود، شکل و اندازه های مختلفی دارد. بیشتر آنها دارای باتری، المنت گرم کننده و مخزنی برای نگهداری مایعات هستند.

سیگارهای الکترونیکی با گرم کردن مایعی که معمولاً حاوی نیکوتین – ماده اعتیادآور در سیگارهای معمولی، سیگار برگ و سایر محصولات تنباکو – طعم دهنده ها و سایر مواد شیمیایی است که به ساخت آئروسل کمک می کنند. کاربران این آئروسل را به جای دود به ریه های خود می کشند.

سیگارهای الکترونیکی با نام های مختلفی شناخته می شوند. گاهی اوقات به آن ها سیگ الکترونیکی، قلیان الکترونیکی، مُد، ای سیگار، ویپ، پاد و «سیستم های تحویل الکترونیکی نیکوتین (ENDS)» می گویند.

برخی از سیگارهای الکترونیکی شبیه به سیگارهای معمولی، سیگار برگ یا پیپ ساخته شده اند. برخی از آنها شبیه خودکار، USB و سایر اقلام روزمره هستند.

در بخار ویپ چه چیزی وجود دارد؟

آئروسل یا بخار سیگار الکترونیکی که کاربران تنفس می کنند و بیرون می دهند می تواند حاوی مواد مضر و بالقوه مضر باشد، از جمله:

•  نیکوتین
•  ذرات بسیار ریز که می توانند به عمق ریه ها استنشاق شوند
• طعم دهنده هایی مانند دی استیل، یک ماده شیمیایی مرتبط با یک بیماری جدی ریوی
• ترکیبات آلی فرار
• مواد شیمیایی سرطان زا
• فلزات سنگین مانند نیکل، قلع و سرب

برای مصرف کنندگان دشوار است که بدانند ویپ ها حاوی چه چیزی هستند. به عنوان مثال، برخی از سیگارهای الکترونیکی که به اسم «صفر درصد نیکوتین» به بازار عرضه می شوند، باز هم حاوی نیکوتین هستند.

سیگارهای الکترونیکی هنوز نسبتاً جدید هستند و دانشمندان هنوز در مورد اثرات طولانی مدت آنها بر سلامتی می آموزند. این چیزی است که اکنون می دانیم.

اکثر سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین هستند که اثرات شناخته شده ای برای سلامتی دارد:

• نیکوتین بسیار اعتیاد آور است.
•  نیکوتین برای جنین در حال رشد سمی است.
• نیکوتین می تواند به رشد مغز نوجوانان و جوانان که تا اواسط دهه ۲۰ سالگی ادامه دارد، آسیب برساند.
• نیکوتین برای سلامتی افراد باردار و جنین در حال رشد آنها خطرناک است.

بخار سیگار الکترونیکی علاوه بر نیکوتین می تواند حاوی مواد دیگری باشد که به بدن آسیب می رسانند. این شامل مواد شیمیایی سرطان زا و ذرات ریز است که به اعماق ریه ها می رسد. با این حال، آئروسل سیگار الکترونیکی معمولاً مواد شیمیایی مضر کمتری نسبت به دود ناشی از محصولات تنباکوی سوخته دارد.

سیگارهای الکترونیکی می توانند باعث صدمات ناخواسته شوند:

• باتری های معیوب ویپ باعث آتش سوزی و انفجار شده است که برخی از آنها صدمات جدی به دنبال داشته اند. بیشتر انفجارها هنگام شارژ شدن باتری سیگارهای الکترونیکی اتفاق افتاده است.
• علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض نیکوتین حاد می تواند سمی باشد. کودکان و بزرگسالان در اثر قورت دادن، تنفس یا جذب مایع سیگار الکترونیکی از طریق پوست یا چشم خود مسموم شده اند.

پنج حقیقت درباره ویپ

۱- ویپ نسبت به سیگار ضرر کمتری دارد، اما باز هم بی خطر نیست

سیگارهای الکترونیکی نیکوتین (استخراج شده از تنباکو)، طعم دهنده ها و سایر مواد شیمیایی را گرم می کنند تا یک آئروسل ایجاد کنند که استنشاق می کنید. سیگارهای معمولی حاوی ۷۰۰۰ ماده شیمیایی هستند که بسیاری از آنها سمی هستند. ما دقیقاً نمی دانیم چه مواد شیمیایی در سیگارهای الکترونیکی وجود دارد، مایکل بلاها، مدیر پژوهش های بالینی در «مرکز جانز هاپکینز سیکارون» برای پیشگیری از بیماری های قلبی، می گوید: «تقریباً هیچ شکی وجود ندارد که ویپ کشیدن نسبت به کشیدن سیگارهای سنتی، شما را در معرض مواد شیمیایی سمی کمتری قرار می دهد.»

با این حال، شیوع بیماری های ریوی و مرگ و میر مرتبط با ویپ کشیدن گزارش شده است. در فوریه ۲۰۲۰، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری  آمریکا، ۲۸۰۷ مورد آسیب ریوی ناشی از مصرف سیگار الکترونیکی یا ویپ و ۶۸ مورد مرگ ناشی از آن را تایید کرد.

بلاها توضیح داد: «به نظر می رسد این موارد عمدتاً بر افرادی تأثیر می گذارد که دستگاه های ویپینگ خود را دستکاری می کنند یا از مایعات الکترونیکی تغییرداده شده در بازار سیاه استفاده می کنند. این امر به ویژه برای محصولات ویپینگ حاوی THC صادق است.»

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری توصیه می کند که افراد:

• از سیگارهای الکترونیکی یا محصولات ویپ کشیدن حاوی THC استفاده نکنید.
• از منابع غیررسمی مانند دوستان، خانواده یا فروشندگان آنلاین برای تهیه دستگاه ویپ استفاده نکنید.
• مواد یا مایعاتی را که توسط سازنده در نظر گرفته نشده است، داخل دستگاه ویپ نریزید.

پژوهش دانشگاه جان هاپکینز در مورد مواد تشکیل دهنده ویپ که در اکتبر ۲۰۲۱ منتشر شد، هزاران ماده شیمیایی در محصولات ویپ را نشان داد که بیشتر آنها هنوز شناسایی نشده اند. از جمله مواردی که پژوهشگران توانستند شناسایی کنند، چندین ماده بالقوه مضر از جمله کافئین، سه ماده شیمیایی که قبلاً در سیگارهای الکترونیکی یافت نشده بود، یک آفت کش و دو طعم دهنده مرتبط با اثرات سمی احتمالی و تحریک تنفسی بود.

۲- ویپ کشیدن برای قلب و ریه ها مضر است

نیکوتین عامل اصلی در سیگارهای معمولی و سیگارهای الکترونیکی است و بسیار اعتیادآور است. نیکوتین باعث می شود که هوس سیگار کشیدن کنید و در صورت نادیده گرفتن این هوس باعث می شود که علائم ترک را تجربه کنید. نیکوتین یک ماده سمی است، فشار خون شما را بالا می برد و آدرنالین را افزایش می دهد، که باعث افزایش ضربان قلب و احتمال حمله  قلبی می شود.

آیا ویپ خطرناک است؟ ناشناخته های زیادی در مورد ویپ وجود دارد، از جمله اینکه بخار حاصل از آن شامل کدام مواد شیمیایی است و در دراز مدت چگونه بر سلامت فیزیکی تأثیر می گذارند. بلاها می گوید: «مردم باید بدانند که سیگارهای الکترونیکی به طور بالقوه برای سلامتی شان خطرناک هستند. داده های در حال ظهور، آن را با بیماری مزمن ریوی و آسم مرتبط می دانند نو همچنین ارتباط بین استفاده دوگانه از سیگارهای الکترونیکی و سیگار معمولی با  بیماری های قلبی عروقی را نشان می دهند. شما خود را در معرض انواع مواد شیمیایی قرار می دهید که ما هنوز آنها را درک نکرده ایم و احتمالاً بی خطر نیستند.»

۳- سیگارهای الکترونیکی به اندازه سیگارهای سنتی اعتیاد آوراند

هم سیگارهای الکترونیکی و هم سیگارهای معمولی حاوی نیکوتین هستند که تحقیقات نشان می دهد ممکن است به اندازه هروئین و کوکائین اعتیادآور باشد. بدتر این که به گفته بلاها، نیکوتین دریافتی بسیاری از کاربران سیگار الکترونیکی حتی بیش از آن چیزی است که از یک سیگار معمولی دریافت می شود: کاربران ویپ می توانند کارتریج های قوی تر که غلظت نیکوتین بیشتری دارند بخرند یا ولتاژ سیگار الکترونیکی را افزایش دهند.

۴- سیگارهای الکترونیکی بهترین ابزار ترک سیگار نیستند

اگرچه سیگارهای الکترونیکی به عنوان کمکی برای ترک سیگار معرفی شده اند، اما تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا را به عنوان وسیله ترک سیگار دریافت نکرده اند. یک مطالعه تازه نشان داد که اکثر افرادی که قصد استفاده از سیگارهای الکترونیکی برای ترک اعتیاد به نیکوتین را داشتند، در نهایت به استفاده از سیگارهای سنتی و الکترونیکی ادامه دادند.

با توجه به شیوع بیماری های ریوی ناشی از استفاده از ای سیگار یا ویپ، مرکز کنترل و پیشگیری بیماری به افرادی که از سیگارهای الکترونیکی برای ترک سیگار استفاده می کنند، توصیه می کند که خطرات و فواید آن را بسنجند و ابتدا از سایر روش های تایید شده برای ترک سیگار استفاده کنند.

۵-  نسل جدید در حال افتادن به دام نیکوتین است

در میان جوانان، سیگارهای الکترونیکی، به ویژه نوع یکبار مصرف، از هر محصول سنتی تنباکو محبوب تر است.

به گفته بلاها، سه دلیل وجود دارد که سیگارهای الکترونیکی را به ویژه برای جوانان محبوب می کند. اول اینکه، بسیاری از نوجوانان معتقدند ویپ کشیدن ضرر کمتری نسبت به سیگار کشیدن دارد. دوم اینکه سیگارهای الکترونیکی هزینه مصرف کمتری نسبت به سیگارهای سنتی دارند. در نهایت، جوانان و بزرگسالان دود نداشتن ویپ را جذاب می دانند. سیگارهای الکترونیکی به جا گذاشتن بو باعث می شوند تا انگ سیگار کشیدن کمتر شود.

بلاها می گوید: «چیزی که در مورد افزایش مصرف ویپ نگران کننده تر است این است که افرادی که در غیر این صورت هرگز سیگار نمی کشیدند، به ویژه جوانان، این عادت را دنبال می کنند. این که از سیگار کشیدن به ویپ کشیدن روی بیاورید یک چیز است. [اما] شروع مصرف نیکوتین با ویپ چیز دیگری است و گیر افتادن در دام نیکوتین اغلب منجر به استفاده از محصولات سنتی تنباکو می شود.»

کلام آخر: ویپ بهتر است یا سیگار؟

تغییر از سیگار کشیدن به ویپ کشیدن یک تصمیم شخصی است که نیاز به بررسی دقیق و انتخاب آگاهانه دارد. با درک اصول اولیه درباره سیگار الکترونیک، مشورت با پزشک، و انتخاب دستگاه و طعم مناسب، افراد سیگاری می توانند سفری را به سمت یک سبک زندگی بدون سیگار آغاز کنند.

سیگار الکترونیکی یا ویپ اگر به عنوان جایگزین کامل برای سیگارهای معمولی و قلیان و سایر محصولات تنباکوی دودی استفاده شود، این پتانسیل را دارد که برای بزرگسالانی که سیگار می کشند و باردار نیستند، فایده ای داشته باشد.

سیگارهای الکترونیکی برای نوجوانان، جوانان، افراد باردار و همچنین بزرگسالانی که در حال حاضر از محصولات تنباکو استفاده نمی کنند، ایمن نیست.

در حالی که سیگارهای الکترونیکی این پتانسیل را دارند که برای برخی افراد مفید باشند و به دیگران آسیب برسانند، دانشمندان هنوز چیزهای زیادی بیاموزند که مطمئن شوند آیا سیگارهای الکترونیکی در کمک به بزرگسالان برای ترک سیگار موثر است یا خیر.

در نهایت، بار دیگر تاکید می کنیم که اگر هرگز سیگار نکشیده اید یا از سایر محصولات تنباکو یا سیگارهای الکترونیکی استفاده نکرده اید، استفاده از ویپ را شروع نکنید. تحقیقات بیشتر می تواند به درک اثرات درازمدت استفاده از آن بر سلامتی کمک کند.