کتاب تاریخی که ایلان ماسک درباره ایران خواند – ماجرای لشکرکشی ده هزار یونانی

این کتاب با عنوان The Persian Expedition: The March of the Ten Thousand, or Anabasis (لشکرکشی به ایران: بازگشت ده هزار نفر) نوشته گزنفون، سرباز و تاریخ‌نگار یونانی، یکی از منابع مهم درباره ایران دوران هخامنشی به شمار می‌رود.

روایت گزنفون از لشکرکشی یونانیان به ایران

کتاب Anabasis داستان واقعی لشکرکشی حدود ۱۰ هزار سرباز مزدور یونانی را روایت می‌کند که در قرن پنجم پیش از میلاد به خدمت کوروش کوچک، شاهزاده هخامنشی، درآمدند تا به او در سرنگونی برادرش، اردشیر دوم، کمک کنند. این ارتش مسیر طولانی از آسیای صغیر تا قلب امپراتوری ایران را طی کرد، اما در نبرد کوناکسا، کوروش کشته شد و یونانی‌ها ناگهان بدون فرمانده، در سرزمین دشمن گرفتار شدند.

گزنفون که خود یکی از فرماندهان یونانی بود، در این کتاب روایتی دقیق از وضعیت ارتش ایران، نحوه جنگاوری، ساختار حکومتی، و ویژگی‌های فرهنگی ایرانیان ارائه می‌دهد. او امپراتوری هخامنشی را سرزمینی ثروتمند و قدرتمند اما درگیر اختلافات داخلی توصیف می‌کند.

گزنفون در کتابش به قدرت نظامی ایران اشاره کرده و ارتش هخامنشی را متشکل از قومیت‌های مختلف، سوارکاران ماهر، کمانداران، نیزه‌داران و ارابه‌های جنگی توصیف می‌کند. او معتقد است که ایرانیان در جنگ‌های سوارکاری و تیراندازی از راه دور مهارت داشتند، اما در نبردهای نزدیک و تن‌به‌تن ضعف نشان می‌دادند. به گفته او، ایرانیان به جای اتکا به استراتژی‌های جنگی منظم، بیشتر بر تعداد بالای سربازان و نمایش قدرت تکیه داشتند.

شکوه و تجمل دربار هخامنشی

یکی از بخش‌های مهم کتاب به توصیف شکوه دربار هخامنشی اختصاص دارد. گزنفون به مراسم‌های باشکوه، لباس‌های فاخر، طلا و جواهرات فراوان و سفره‌های شاهانه اشاره می‌کند. او همچنین از احترام ویژه ایرانیان به پادشاه سخن می‌گوید و اشاره می‌کند که این احترام در فرهنگ ایران نوعی تقدس داشت.

سفر پرماجرا و بازگشت سخت یونانیان

پس از کشته شدن کوروش کوچک در نبرد کوناکسا، ارتش یونانی بدون رهبر و پشتیبان مجبور شد از میان سرزمین‌های گسترده و خطرناک ایران عقب‌نشینی کند. این مسیر، که شامل عبور از بین‌النهرین، کوه‌های شرق ترکیه امروزی، و رودخانه‌هایی مانند دجله و فرات بود، چالش‌های زیادی برای آن‌ها ایجاد کرد. گزنفون در این بخش از کتاب جزئیات جغرافیایی، اقلیم، و حتی فرهنگ مردمان مناطق مختلف ایران را با دقت زیادی ثبت کرده است.

نگاه گزنفون به ایران؛ تحسین یا جانبداری؟

در حالی که گزنفون برخی از ویژگی‌های امپراتوری ایران را تحسین می‌کند، نگاه او کاملاً بی‌طرف نیست. او به عنوان یک یونانی، ایران را رقیب تاریخی یونان می‌دید و در بخش‌هایی از کتاب، ایرانیان را مردمی کم‌جرأت‌تر از یونانیان توصیف کرده است. با این حال، دقت توصیفات او درباره ایران، ارتش هخامنشی و ساختار اجتماعی این امپراتوری، این کتاب را به یکی از مهم‌ترین منابع درباره تاریخ ایران باستان تبدیل کرده است.

انتشار توییت ایلان ماسک درباره این کتاب باعث شد توجه بسیاری به آن جلب شود. Anabasis یکی از معدود کتاب‌هایی است که برخورد مستقیم یونانیان با امپراتوری ایران را از زبان یک شاهد عینی روایت می‌کند. این اثر، علاوه بر ارائه جزئیاتی ارزشمند درباره تاریخ هخامنشی، تصویری جذاب از شکوه و قدرت ایران باستان به خوانندگان ارائه می‌دهد.

منبع: برترین‌ها