نقد و بررسی کتاب ناتور دشت اثر جاودانه جی دی سلینجر+ خلاصه کتاب

تحریریه حرف مرد: کتاب ناتور دشت یا ناطور دشت (The Catcher in the Rye) نوشته نویسنده مشهور آمریکایی، جی دی سلینجر یکی از مشهورترین کتاب‌های قرن گذشته است که همچنان هواداران بی‌شماری در سراسر جهان دارد. رمان ناتور دشت تا به امروز که حدود ۷۵ سال (چاپ ۱۹۵۱) از انتشارش می‌گذرد، به بیش از ۳۰ زبان زنده دنیا ترجمه شده و دست‌کم ۶۵ میلیون نسخه از آن در سرتاسر جهان فروخته شده است. این کتاب که روایتی از چند روز از زندگی یک جوان از خود بیگانه و عصیانگر به نام هولدن کالفیلد است، امروز در بین افرادی از طیف‌های مختلف از نوجوانان و جوانانی که با شخصیت اصلی‌اش همذات‌پنداری می‌کنند تا منتقدان و نویسندگان حرفه‌ای علاقه‌مند دارد. با حرف مرد همراه باشید:

هشدار: این قسمت بخش‌هایی از پایان داستان را لو می‌دهد.

خلاصه کتاب ناطور دشت اثر جی دی سالینجر

ماجراهای کتاب ناطور دشت از جایی شروع می‌شود که هولدن کالفیلد شروع به تعریف کردن اتفاقات یک آخر هفته طولانی، دقیقا کمی قبل از کریسمس سال قبل می‌کند. داستان او از یک مدرسه شبانه‌روزی در شهر خیالی آگرزتاون، ایالت پنسیلوانیا شروع می‌شود. هولدن می‌گوید که به دلیل اینکه تمام درس‌هایش را به جز درس زبان انگلیسی را تجدید شده و به همین دلیل او را از مدرسه اخراج کرده‌اند.

بعدا هولدن با خواسته وارد استرادلیتر، هم‌اتاقی‌اش که به خاطر قلم خوبش از او خواسته نامه‌ای عاشقانه برای دختری که دوست دارد بنویسد موافقیت می‌کند. با این حال، هولدن بعدا می‌فهمد که نامه دوستش برای جین گالگر است، دختری که خودش قبلا عاشق او شده بود. همین موضوع هولدن را آشفته می‌کند. استرادلیتر چند ساعت هولدن را تنها می‌گذارد تا نامه را بنویسد، ولی وقتی که برمی‌گردد متوجه می‌شود که نامه‌ی هولدن به جای اینکه به اصل ماجرا پرداخته باشد پر از جزئیات عجیب و غریب و شخصی از زندگی خود او مانند ماجرای دستکش بیسال برادر مرحوم هولدن (که سال‌‌ها پیش به دلیل ابتلا به سرطان خون فوت کرده بود) و چیزهای دیگر است. به همین دلیل از دست هولدن عصبانی می‌شود.

هولدن در اوج عصبانیت ماجرای علاقه‌اش به جین را با استرادلیتر در میان می‌گذارد و حتی از او می‌خواهد که حداقل به او در مورد اینکه رابطه‌اش با دختر موردعلاقه‌اش تا چه حد جدی است بگویید، اما استرادلیتر چیزی نمی‌گوید. همین موضوع هولدن را به خشم می‌آورد و این دو با هم درگیر می‌شوند. استرادلیتر که قوی‌بنیه‌تر از هولدن کالفیلد است، به سادگی او را کتک می‌زند و از اتاق بیرون می‌رود. هولدن که به قول خودش از آدم‌های حقه‌باز مدرسه شبانه‌روزی خسته شده با قطار به سمت نیویورک می‌رود تا چهارشنبه که والدینش از ماجرای اخراج او از مدرسه خبردار می‌شوند را تا جای ممکن از خانه به دور باشد.

همچنین بخوانید: نگاهی به فلسفه و بیوگرافی آلبر کامو+ فهرست بهترین کتاب های آلبر کامو

در ادامه خلاصه کتاب ناطور دشت، هولدن همان شب با یک فاحشه به اسم سانی و دلال‌ محبتش، موریس آشنا می‌شود که خیلی زود ماجرا به درگیری هولدن با موریس می‌انجامد. هولدن بعدا از ماجرای دختری به نام سالی هیز می‌گوید که از او خواسته بود با هم فرار کنند، اما سالی نپذیرفته بود. او همین‌طور از کارل لوس، همکلاسی قدیمی‌اش می‌گوید که همیشه در مورد مسائل جنسی از او سوال می‌پرسید. هولدن در ادامه شب به شدت در نوشیدن مشروبات الکلی افراط می‌کند و در حالتی که سیاه‌مست است با چندین زن مسن‌تر با نیت رابطه عاشقانه گفتگو می‌کند. او بعدا به سالی تلفن می‌کند تا دوباره از او بخواهد به او ملحق شود. در ادامه هولدن متوجه می‌شود که پول‌هایش تمام شده‌اند.

هولدن کالفیلد که به شدت دلتنگ خواهر کوچکش فیبی شده، وقتی والدینش از آپارتمان بیرون می‌روند، یواشکی به آپارتمانشان می‌رود و خواهرش را بیدار می‌کند. فیبی با دیدن برادرش خوشحال می‌شود، اما خیلی زود می‌فهمد که هولدن احتمالا از مدرسه اخراج شده است. به همین خاطر بحث جزئی بین برادر و خواهر در می‌گیرد و فیبی هولدن را به دلیل بی‌هدفی و تحقیری که برای خانواده به بار آورده سرزنش می‌کند.

در ادامه خلاصه کتاب ناطور دشت فیبی از هولدن می‌پرسد که واقعا به چیزی در زندگی اهمیت می‌دهد. هولدن از تصور خودش از اینکه می‌خواهد یک ناطور دشت (یا نگهبان کودکان در دشت) باشد، یعنی کسی که بچه‌های کوچکی که در دشت‌ها و مزارع ممکن است از صخره‌های بلند به پایین سقوط کنند را نجات می‌دهد.

هولدن وقتی پدر و مادرش به خانه برمی‌گردند، دوباره یواشکی از خانه خارج می‌شود. او آپارتمان محل زندگی خودش به سمت خانه معلم زبان انگلیسی سابق‌اش، آقای آنتولینی می‌رود. آنتولینی خیلی زود به هولدن می‌گوید که او دارد به ورطه‌ی سقوط بیش‌تر پیش می‌رود. آقای آنتولینی به او توصیه می‌کند که بیشتر در زندگی خودش برای موفقیت تلاش کند و بالاخره موافقت می‌کند که شب‌ را در خانه او بماند.

هولدن بعدا وقتی از خواب بیدار می‌شود که می‌بیند معلم انگلیسی سابقش مشغول نوازش سر او است. هولدن به شدت عصبانی می‌شود، چون تصور می‌کند معلم پیر قصد سوءاستفاده جنسی از او را دارد. بنابراین در ادامه خلاصه کتاب ناطور دشت هولدن کالفیلد از خانه آقای آنتولینی فرار می‌کند و بقیه شب را در محل انتظار ترینال قطار می‌گذارند. در این ساعات هولدن بیش‌تر به ورطه‌ی ناامیدی و اندوه فرو می‌رود.

صبح فردا هولدن که از پیدا کردن هر گونه روزنه امیدی در شهر نیویورک مأیوس شده، تصمیم می‌گیرد به غرب کشور سفر کند و در آنجا یک زندگی ساده را در کلبه‌ای محقر پی بگیرد و روزها اپراتور پمپ بنزین شود و وانمود کند که کر و لال است! هولدن قبل از اینکه به این سفر برود تصمیم می‌گیرد خواهر فیبی را برای آخرین بار بینند و از او خداحافظی کند. پس با او قرار ملاقات در موزه هنر متروپولیتن می‌گذارد، اما در کمال حیرت متوجه می‌شود که خواهرش با یک چمدان به موزه آمده است. هولدن خیلی زود با تصمیم فیبی مخالفت می‌کند. فیبی که ناراحت می‌شود. اما هولدن فیبی را همراه خودش به باغ وحش می‌برد تا یک روز را بدون هیچ‌ توجیهی در مدرسه غیبت کند. همین موضوع باعث می‌شود که فیبی دلخوری‌اش را تا حدی فراموش کند. بعدا وقتی هولدن برای خواهرش بلیط چرخ و فلک می‌خرد، بالاخره فیبی با او آشتی می‌کند. دیدن خواهرش که از سوار شدن چرخ و فلک هیجان‌زده شده هولدن کالفیلد به شدت شاد می‌کند.

در ادامه خلاصه کتاب ناطور دشت هولدن از دیدار با پدر و مادرش در آن شب و همین‌طور بیمار شدن و فرستاده شدن به یک آسایشگاه می‌گوید. او همچنین اشاره می‌کند که قرار است از ماه سپتامبر به یک مدرسه جدید فرستاده شود. کتاب ناتور دشت بالاخره در جایی تمام می‌شود که هولدن می‌گوید دیگر حوصله حرف زدن بیش‌تر ندارد و حرف زدن از مدرسه باعث می‌شود دلش برای همکلاسی‌های سابقش تنگ شود.

مختصری از زندگی جی. دی. سلینجر

جی دی سلینجر (جروم دیوید سَلینجِر) متولد ژانویه ۱۹۱۹ در محله منهتن شهر نیویورک آمریکا بود. او از مادری مسیحی که بعدا تغییر مذهب داد و یهودی شد و پدری یهودی زاده شد. سلینجر در ۱۸ سااگی راهی اروپا شد و مدتی را در این قاره سبز گذراند. جی دی سلینجر بعد از بازگشت مدتی بعد در یکی از دانشگاه‌های نیویورک ثبت‌نام کرد، ولی خیلی زود نظرش عوض شد و تصمیم گرفت به تحصیلات دانشگاهی خودش ادامه ندهد.

نویسنده کتاب ناتور دشت که از همان دوران کودکی و نوجوانی فردی دیرجوش و غیراجتماعی بود، در سال‌های جوانی هم همین رویه را دنبال کرد و کم‌تر به فکر معاشرت با دیگران بود و بیش‌تر وقت خود را صرف نوشتن و خواندن می‌کرد.

جی دی سلینجر وقتی که ۲۱ سالش بود، اولین داستانش را در مجله استوری چاپ کرد. او بعدا در ۲۶ سالگی رمانی نوشت که مثل توپ در فضای ادبی دوران خودش صدا کرد. این رمان همان ناتور دشت بود که در ابتدا به صورت سلسله‌ داستان‌های سریالی در نشریات و جراید آن روزگار چاپ می‌شد. این کتاب بعدا یکجا در سال ۱۹۵۱ در آمریکا و انگلستان چاپ شد. محبوبیت کتاب به حدی بود که بعدا انتشارات مشهور به دنبال خرید حق‌مؤلف کتاب برآمدند. بعدا کتاب به ده‌ها زبان زنده دنیا ترجمه شد و میلیون‌ها نسخه از آن فروخته شدند. کتاب ناتور دشت نوشته جی دی سالینجر امروز یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های دنیا است.

به‌طوری که بنا بر برآوردها، هر سال حدود یک میلیون نسخه از این کتاب در جهان فروخته می‌شود. مجله تایم در سال ۲۰۰۵، کتاب ناتور دشت را در بین ۱۰۰ رمان برتر انگلیسی زبان چاپ شده از سال ۱۹۲۳ قرار داد. بی‌بی‌سی در سال ۲۰۰۳ نظرسنجی از محبوب‌ترین رمان‌های ادبیات انگلیسی انجام داد که در این نظرسنجی ناتور دشت رتبه ۱۵ را به دست آورد.

با این حال تمام نقدهایی که چه در دوران چاپ کتاب و چه بعدا از این رمان مشهور شدند، مثبت نبوده‌اند. کتاب ناتور دشت به دلیل الفاظ رکیک، برملا کردن مسائل جنسی و عصیانگری‌های شخصیت اصلی کتاب بارها سانسور و ممنوع شده و حتی همچنان چاپ آن در برخی از ایالت‌های آمریکا و همین‌طور کشور استرالیا ممنوع است!

یکی دیگر از جنجال‌آفرینی‌های کتاب ناتور دشت نوشته جی دی سلینجر علاقه‌ قاتلان مشهور قرن بیستم به این کتاب است. جالب است بدانید که برخی بیمارترین ذهن‌های قرن گذشته از مارک چپمن (قاتل جان لنون، خواننده و نوازنده گروه بیتلز)، جان هینکلی جونیور (عامل سوء‌قصد به جان رونالد ریگان، رئیس جمهور سابق آمریکا) و لی هاروی اسوالد، مردی که تصور می‌شود جان‌ اف ‌کندی، رئیس جمهور سابق آمریکا را ترور کرده و حتی روبرت‌جان باردو، قاتل بازیگر جوان سینما لوسیل شفر همگی یا گفته‌اند که عاشقانه از طرفداران کتاب ناتوردشت بوده‌اند یا اینکه در زمان دستگیری نسخه‌ای از کتاب را در جیب داشته‌اند!

به هر حال، آنچه مهم است اینکه اکثر خوانندگان و منتقدان ادبی با آغوش باز این رمان را پذیرفته‌اند و به شدت به آن علاقه داشتند. هر چند جی دی سلینجر تا پایان عمر به نوشتن داستان‌ کوتاه و رمان‌ ادامه داد، اما او بعد از ناتور دشت دیگر هیچ رمان دیگری چاپ نکرد. تنها پس از مرگ او در سال ۲۰۱۰ در سن ۹۱ سالگی بود که وارثان ادبی تصمیم گرفتند که برخی از آثار نویسنده فقید را در فهرست چاپ قرار دهند.

نقد و بررسی کتاب ناتور دشت

جی دی سلینجر نویسنده‌ای است که بیش از هر مضمونی در آثارش به تنهایی و انزوای انسان مدرن پرداخته است. همین تضاد بین دنیای ذهنی و بیرونی که در هولدن کالفیلد، شخصیت اصلی ناتور دشت هم دیده می‌شود. دو دنیایی که ارتباطی با همدیگر ندارند و همین هم باعث می‌شود که گاهی شخصیت‌های آثار سلینجر روان‌پریش و حتی دیوانه به نظر برسند. به طوری که بسیار محققان کنونی عقیده دارند که هولدن کالفیلد، مشهورترین شخصیت آثار جی دی سلینجر علاوه بر اختلال پس از حادثه آسیب‌زا (تروما) به شیدایی دو قطبی و شیزوفرنی هم مبتلا بوده است. با این حال، پریشانی شخصیت‌های جی دی سلینجر به نوعی با اوضاع و احوال جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند عجین شده است و به نوعی نگاهی تند و تیز و نقادانه به زندگی اجتماعی عصر مدرن است.

در همین یکی از نکات برجسته‌ای که باعث خاصی کتاب ناتو دشت سلینجر شده، استفاده از زبانی مملو از الفاظ رکیک و دشنام و اصطلاحات کوچه و بازاری است که جسارت نویسنده را می‌رساند. پیش از این در ادبیات جهان کم‌تر نمونه‌ای مشابه آن شاید به جز افرادی همچون مارکی دِ ساد یا لوئی فردینان سلین مشاهده شده بود.

یکی دیگر از جنبه‌هایی که باعث افزایش علاقه مخاطبان به کتاب ناطور دشت جی دی سلینجر شده، همذات‌پنداری مخاطبان نوجوان است که به همین جهت بسیاری این اثر را با شاهکار فراموش‌نشدنی مارک تواین، ماجراهای هاکلبری فین مقایسه کرده‌اند. باوجودی که این دو کتاب طیف مشابهی از مخاطبان را مجذوب خود کرده‌اند، اما خوش‌بینی ذاتی و شوخ‌طبعی مارک تواین در مقابل یأس و درماندگی سلینجر رنگ می‌بازد.

نهایتا در رمان ناطوردشت هولدن کالفیلد یک فرد سازش‌ناپذیر و جامعه‌گریز است که از هر فرصتی برای آشوب و عصیان استفاده می‌کند. او اصلا دنیای را جایی برای زندگی کردن نمی‌داند و دائم با خودش و دیگران کلنجار می‌رود و منتظر فرصتی برای طغیانِ خشم و احساسات است.

قسمت‌هایی از رمان ناتور دشت شاهکار جی دی سلینجر

در ادامه بخش‌هایی از رمان ناتور دشت نوشته جی دی سلینجر را آورده‌ایم. تمامی این بریده‌ها از ترجمه بسیار تأثیرگذار محمد نجفی از این رمان خواندنی برگرفته شده‌اند.

-آدم از اینکه یه حرف تازه به یه آدم صدساله بزنه متنفر می‌شه. اونا خوش ندارن حرف تازه بشنون.

چقد بدم میاد وقتی آدم داره از جایی میره بیرون، یکی پشت آدم داد بزنه موفق باشی.

مردم همیشه برای چیزها و آدم‌های عوضی دست می‌زنن.

همه‌ی آدم‌های احمق وقتی بهشون بگی احمق، ناراحت میشن.

چه بازی‌ای، چه کشکی، چه پشمی. بازی! اگه طرفِ کله گنده‌ها باشی قبول دارم بازیه. ولی اگه طرفِ دیگه باشی، طرفی که کله گنده‌ها نیستن، دیگه بازی چه معنی داره؟ هیچ‌چی. هیچ بازی‌ای در کار نیست.

دَرو که بستم و رفتم طرفِ اتاق نشیمن، پشت سرم یه چیزی رو داد زد ولی درست نشنیدم چی. مطمئنم فریاد زد «موفق باشی!» امیدوارم اینو نگفته باشه.

موقع جمع کردن وسایل یه چیزی حالمو گرفت. باید این یه جفت کفشِ پاتیناژِ خیلی نو رو که مادرم دو سه روز پیش واسه‌م فرستاده بود می‌ذاشتم تو چمدون. این خیلی افسرده‌م کرد. می‌تونستم مجسم کنم مادرم رفته فروشگاهِ اسپالدینگ و از فروشنده یه میلیون سوال احمقانه پرسیده و اون وقت من این‌جا اخراج شده‌م. این باعث شد دلم بگیره.

دخترِ بامزه‌ای بود؛ جینو می‌گم. نمی‌شد گفت خوشگله. ولی دست‌ودلِ منو می‌لرزوند. دهنِ گل‌وگشادی داشت. منظورم اینه که وقتی حرف می‌زد یا در مورد چیزی هیجان‌زده می‌شد لب‌ولوچه‌ش پنجاه طرف تکون می‌خورد. من عاشقِ همین بودم.

راستش هیچ تحملِ کشیش جماعتو ندارم. مخصوصا اونایی رو که می‌اومدن تو مدرسه‌ها و با لحنِ مقدس خطابه می‌خوندن. خدایا، چقدر از اون لحن بدم می‌آد. نمی‌فهمم چرا نمی‌تونن با لحنِ معمولی حرف بزنن. موقعِ حرف‌زدن خیلی حقه‌باز به نظر می‌اومدن.

-اگه کسی کاری رو خیلی خوب انجام بده، بعدِ یه مدت دیگه مواظبِ کارش نیست و خودنمایی می‌کنه و اون‌وقت دیگه خوب نیست.

سخن پایانی

کتاب ناتور دشت یا ناطور دشت نوشته جی دی سلینجر یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های در ادبیات معاصر است که بارها خوانده شده، از آن تمجید و ستایش شده و نمایشنامه‌ها و فیلم‌ها و آثار زیادی از این اثر ارزنده الهام گرفته‌اند و همچنان الهام می‌گیرند. در این مطلب از مجله حرف مرد خلاصه کتاب ناتور دشت را شرح دادیم تا بیش‌تر با فضای یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های جهان آشنا شوید. در پایان خوشحال می‌شویم نظرات، انتقادات و پیشنهادات خودتان را در مورد این مطلب و بقیه مطالب مجله با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول درباره کتاب ناتور دشت نوشته جی دی سلینجر

۱- درونمایه اصلی کتاب ناطور دشت چیست؟

کتاب ناتور دشت به نوعی روایتی از حفظ معصومیت در دوران مدرن و در جامعه امروزی است. مسئله دیگری که در داستان با آن مواجه می‌شویم تقلای هولدن برای بزرگ ‌نشدن است.

۲- بهترین ترجمه کتاب ناتور دشت کدام است؟

تا به امروز ترجمه‌های زیادی از کتاب ناطوردشت انجام شده است. برخی از این ترجمه‌ها اثرگذار و قوی بوده‌اند مانند ترجمه احمد کریمی در سال ۱۳۴۰. این مترجم نام کتاب از روی یک بیت از اشعار سعدی به ناتور دشت به معنی حافظِ دشت ترجمه کرد. با این حال، این ترجمه نتوانسته آن میزان بّرندگی و گزندگی هولدن کالفیلد را به خوانندگان فارسی زبان منتقل کند. در این زمینه ترجمه محمد نجفی که در سال ۱۳۷۰ چاپ شده، به شدت موفق بوده است. بنابراین بهترین ترجمه کتاب ناتور دشت از محمد نجفی است.

منبع: Encyclopedia Britannica، Wikipedia