موقعیت ۱۰:۱۰ عقربه‌های ساعت آن‌قدر در ساعت‌سازی ریشه دوانده که حتی هوش مصنوعی هم نمی‌تواند چیزی متفاوت تولید کند!
چند تست ساده نشان می‌دهند که هوش مصنوعی، حتی در بازتولید تصویری دقیق از زمان، تحت تأثیر داده‌های فراگیر و کلیشه‌های اینترنتی قرار دارد.
تحریریه حرف مرد: هوش مصنوعی یا AI امروزه بر سر زبان‌هاست. این موضوعی است که باعث اختلاف و ایجاد نظرات موافق یا مخالف شده است و در آینده، چه بخواهید چه نخواهید، اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. این ابزارها، حداقل آن‌هایی که ما به‌عنوان عموم مردم می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم (مثل تولیدکنندگان تصویر یا متن مانند ChatGPT)، روزبه‌روز در خلاقیت بهتر می‌شوند.
فقط کافی‌ست از هوش مصنوعی بخواهید یک مقاله ۸۰۰ کلمه‌ای درباره تاریخچه ساعت توربیلون بنویسد تا ببینید که حتی اگر نتیجه کمی کلی و بی‌روح باشد، چندان هم بد نیست. در زمینه تولید تصاویر نیز این ابزارها نسبتاً موفق هستند، اما محدودیت‌هایی دارند. یکی از این محدودیت‌ها، مواجهه با مفاهیم عمیقاً نهادینه‌شده است؛ تصاویری که آن‌قدر در ذهن جمعی ریشه دوانده‌اند که به‌سختی می‌توان خلاف آن‌ها عمل کرد. یکی از این موارد، موقعیت ۱۰:۱۰ عقربه‌های ساعت در بازاریابی و تصاویر است؛ این مفهوم آن‌قدر قوی است که هوش مصنوعی به‌سختی می‌تواند برخلاف آن عمل کند.
دلیل نگارش این مقاله به بحثی برمی‌گردد که برخی از اعضای تیم ما بین یوتیوبر و عضو دانشگاه استنفورد، رابینسون ارهارت، و ند بلاک، استاد دانشگاه نیویورک در رشته‌های فلسفه و روان‌شناسی، مشاهده کردند(ویدئو را اینجا می‌توانید تماشا کنید). در بخشی از این ویدیو با عنوان «چگونه ثابت کنیم ChatGPT احمق است»(شروع از دقیقه ۴۵:۵۳)، پروفسور بلاک توضیح می‌دهد که از ابزارهای OpenAI خواسته تا «تصویری از مجموعه‌ای از ساعت‌ها که زمان ۱۲:۰۳ را نشان می‌دهند، رسم کنند» اما تقریباً در همه موارد، نتیجه ساعت‌هایی با زمان ۱۰:۱۰ بود.
او دلیل این نتایج را اینگونه توضیح می‌دهد:
تصاویر ساعت‌ها در اینترنت عمدتاً با زمان ۱۰:۱۰ نمایش داده می‌شوند چون این حالت جذاب‌ترین ظاهر را دارد.
البته این موضوع کنجکاوی ما را برانگیخت و از آنجا که معمولاً چیزی را بدون بررسی نمی‌پذیریم، خودمان دست به کار شدیم. اما قبل از آن، نگاهی به موقعیت معروف ۱۰:۱۰ یا ۱۰ دقیقه بعد از ۱۰ در عقربه‌های ساعت بیندازیم.
موقعیت ۱۰:۱۰ عقربه‌ها
این موضوع بارها مورد بررسی قرار گرفته و ده‌ها مقاله درباره آن نوشته شده است. اما اجازه دهید به‌صورت خلاصه آن را مرور کنیم. چرا در اکثر تصاویر ساعت‌های تولیدشده توسط برندها، عقربه‌ها زمان حدود ۱۰:۱۰ را نشان می‌دهند؟ بله، گاهی ممکن است ۱۰:۰۹ یا ۱۰:۰۸ باشد، اما اصل مطلب مشخص است. اکثر تصاویر رسمی تولیدشده توسط سازندگان ساعت از نمایش ۱۰:۱۰ استفاده می‌کنند. البته استثناهایی هم وجود دارد، مانند پارمیجانی فلوریه (عقربه‌ها روی ۰۷:۰۸، ظاهراً زمان تولد بنیان‌گذار میشل پارمیجانی)، اوریس که همیشه ۰۷:۵۳ را نشان می‌دهد یا آ.لانگ اند زونه با عقربه‌ها روی ۰۱:۵۳ (اما نتیجه بصری مشابه ۱۰:۱۰ است).
اکثر ساعت‌ها با موقعیت عقربه‌های ۱۰:۰۷، ۱۰:۰۸، ۱۰:۰۹ یا ۱۰:۱۰ و با زاویه‌ای حدود ۱۲۰ درجه نمایش داده می‌شوند.
همچنین بخوانید: هنر آتش و شیشه: نگاهی به پیچیده‌ترین تکنیک‌های میناکاری در ساعت‌سازی
استثناهای نادر قاعده ۱۰:۱۰، مانند پارمیجانی با موقعیت ۰۷:۰۸
اما اگر برندهایی مانند رولکس، اومگا، پاتک فیلیپ، اودمار پیگه یا تقریباً هر برند ساعت دیگری را بررسی کنید، متوجه می‌شوید که تصاویر رسمی آن‌ها عقربه‌ها را در موقعیت حدود ۱۰:۱۰ قرار داده‌اند. برای دقیق‌تر بودن، رولکس همیشه تصاویر ساعت‌هایش را با عقربه‌های دقیقاً روی ۱۰ ساعت، ۱۰ دقیقه و ۳۱ ثانیه و تاریخ روز ۲۸ام نمایش می‌دهد.
البته در مورد اومگا، این زمان همیشه ۱۰:۰۷ و ۳۷ ثانیه است.
چرا عقربه‌ها در این موقعیت قرار دارند؟ خب این یک ترفند بازاریابی است که از دهه ۱۹۵۰ رواج یافته و به یک هنجار صنعتی تبدیل شده است. دلایل متعددی برای توضیح این موقعیت عقربه‌ها وجود دارد؛ مهم‌ترین آن تقارنی است که ارائه می‌دهد – این یک واقعیت شناخته‌شده است که مغز انسان به تقارن جذب می‌شود.
همچنین، عقربه‌ها در این حالت زاویه‌ای حدود ۱۲۰ درجه تشکیل می‌دهند که هم لوگو را قاب می‌کند (معمولاً لوگوی برند در موقعیت ۱۲ ساعت، زیر نشانگر قرار دارد) و هم از تداخل با شمارشگرهای فرعی روی صفحه جلوگیری می‌کند – مثلاً در کرنوگراف‌ها و ساعت‌های دارای تقویم که شمارشگرهای فرعی در موقعیت‌های ۳ و ۹ دارند.
در نهایت، این حالت یک چهره خندان زیبا تشکیل می‌دهد که بار دیگر ناخودآگاه ما را جذب می‌کند. حتی مطالعات روان‌شناسی در این زمینه انجام شده است، مانند یک مطالعه با عنوان «چرا ۱۰:۱۰ تنظیم پیش‌فرض ساعت‌ها در تبلیغات است؟ یک آزمایش روان‌شناسی»، که در Frontiers In Psychology منتشر شده است.
هوش مصنوعی و مشکل تبعیت از با ۱۰:۱۰
حال برگردیم به موضوع اصلی و آنچه پروفسور بلاک و ارهارت در ویدیو برای نشان دادن اینکه ChatGPT گاهی اوقات احمق است مطرح می‌کنند(بله، این یک ادعای جسورانه است). همانطور که گفته شد، این دو نفر مثال ساعت‌ها را مطرح کرده و در چندین موقعیت تلاش کرده‌اند تصاویری از ساعت‌هایی تولید کنند که زمان خاصی را روی صفحه خود نشان می‌دهند. نتایج آن‌ها با استفاده از ChatGPT واضح بود؛ اکثراً، تصاویر تولیدشده صفحه‌هایی با زمان تنظیم‌شده روی ۱۰:۱۰ داشتند. البته ما هم خودمان این را امتحان کردیم و من با درخواست‌های مختلف از ابزار تولید تصویر هوش مصنوعی داخلی Adobe Photoshop این تست را انجام دادم. نتایج من هم… خب، خودتان در زیر ببینید.
برای این تصویر اول، از ابزار هوش مصنوعی فتوشاپ خواستم که «یک ساعت مچی در یک محیط شیک، با زمان تنظیم‌شده روی ۰۶:۳۵» ایجاد کند. همانطور که می‌بینید، قطعاً یک ساعت مچی داریم، اما عقربه‌ها در چیدمان کلاسیک ۱۰:۰۹ قرار دارند.
در مرحله بعد، سه تصویر با استفاده از همان ابزار هوش مصنوعی داخلی تولید کردم، این بار با درخواست «یک ساعت جیبی با طرح تاریخی و زمان تنظیم‌شده روی ۰۲:۴۵». بار دیگر، ساعت‌های جیبی نسبتاً واقع‌گرایانه می‌بینید – باید اعتراف کنم که نتایج کاملاً متقاعدکننده هستند – اما همه آن‌ها زمان معمول در تبلیغات ساعت‌ها، یعنی حدود ۱۰:۱۰ را نشان می‌دهند.
سپس تست دیگری انجام دادم و از ابزار هوش مصنوعی خواستم تصویری از «چندین ساعت، همه با زمان تنظیم‌شده روی ۰۶:۳۵» ایجاد کند. باز هم نتیجه ناامیدکننده بود. برخی از این ساعت‌ها زمان‌های متفاوتی را نشان می‌دهند، اما کیفیت کلی تصویر نسبتاً ضعیف است، گویی ابزار از این درخواست خسته شده است.
بعد تصمیم گرفتم درخواست‌هایم را بسیار ساده کنم و از فتوشاپ خواستم تصویری از «ساعتی که دقیقاً زمان ۰۲:۳۵ را با عقربه‌هایش نشان می‌دهد» ایجاد کند، که باز هم چندان موفق نبودم. این تصویر یکی از شش نتیجه ارائه‌شده توسط فتوشاپ بود، اما همه آن‌ها اساساً تصویر و زمان یکسانی را تولید کردند.
سپس سعی کردم سیستم را فریب دهم، همانطور که پروفسور ند بلاک در ویدیویش پیشنهاد کرده بود. او توانسته بود نتایجی با ساعت‌های دیجیتالی که زمان صحیح را نشان می‌دهند، به‌دست آورد؛ البته این بار عقربه‌ها در معادله حضور نداشتند. درخواست من ساده بود: «یک ساعت ورزشی دیجیتال که دقیقاً ساعت ۲ بعدازظهر را روی صفحه نمایش می‌دهد». همانطور که از تصاویر تولیدشده مشخص است، چندان خوش‌شانس نبودم.
این موضوع چه چیزی به ما می‌گوید؟
خب، هوش مصنوعی ذاتاً خلاق است، اما محدودیت‌هایی دارد. هوش مصنوعی برای تولید متن یا تصویر بر اساس درخواست، به مفاهیم و منابع موجود متکی است و پاسخ‌هایش را بر اساس آنچه در اینترنت موجود است می‌سازد. من بارها از ChatGPT خواسته‌ام مقالاتی درباره ساعت‌های تازه‌منتشرشده بنویسد، اما نتایج مرتبطی به‌دست نیامد؛ صرفاً به‌دلیل کمبود منابع موجود. با این حال، اگر از ChatGPT بخواهید مقاله‌ای درباره یک موضوع تاریخیِ به‌خوبی مطالعه‌شده – مانند اختراع توربیلون یا تاریخچه رولکس سابمارینر – بنویسد، نتایج کلی و بی‌روح هستند (فاقد حس و سبک انسانی)، اما محتوا می‌تواند نسبتاً رضایت‌بخش باشد.
در مورد تصاویر، تولیدکنندگان هوش مصنوعی بر اساس همین اصل کار می‌کنند؛ آن‌ها در اینترنت جستجو می‌کنند و تصاویری مرتبط با درخواست شما تولید می‌کنند. همانطور که ند بلاک در ویدیو می‌گوید:
تصاویر ساعت‌ها در اینترنت عمدتاً با زمان ۱۰:۱۰ نمایش داده می‌شوند چون این حالت جذاب‌ترین ظاهر را دارد.
بلاک همچنین اشاره می‌کند که کارکنان OpenAI از این وضعیت آگاه هستند اما قادر به رفع آن نیستند.
راه‌هایی وجود دارد که چنین مشکلاتی را با استفاده از فرآیندی به نام «آموزش تقویتی» خنثی کرد، جایی که به ماشین آموزش می‌دهید تا برخلاف آنچه به‌طور گسترده در اینترنت موجود است عمل کند. اما در اینجا، موارد بسیار زیادی وجود دارد که نیاز به تقویت دارند – اساساً سیستم باید توسط ۷۱۹ موقعیت دیگر غیر از چیدمان کلاسیک ۱۰:۱۰ تقویت شود، چون در یک ساعت آنالوگ کلاسیک ۱۲ ساعته، ۷۲۰ موقعیت ممکن وجود دارد (۱۲ موقعیت برای عقربه ساعت ضربدر ۶۰ موقعیت برای عقربه دقیقه).
سایر «باگ‌ها» در ماتریس هوش مصنوعی
موقعیت ۱۰:۱۰ عقربه‌ها تنها یکی از مثال‌های متعددی است که پروفسور بلاک در این ویدیو مطرح می‌کند. او همچنین درباره غلبه نوشتن با دست راست بر نوشتن با دست چپ صحبت می‌کند. او توضیح می‌دهد که اگر «از ChatGPT بخواهید تصویری از کسی که با دست چپش می‌نویسد رسم کند»، همیشه نتیجه یک دست راست خواهد بود. حتی با استفاده از ترفندهای مختلف، او به‌سختی توانست این مشکل را حل کند، و تنها با استفاده از زنجیره‌ای پیچیده از درخواست‌ها موفق شد. به‌عنوان مثال، من هم از ابزار هوش مصنوعی فتوشاپ خواستم که «یک دست چپ در حال نوشتن در یک کتاب» را تولید کند، و در اینجا سه نمونه از نتایجی که به‌دست آوردم (و موارد بیشتر مشابه) را می‌بینید، همه با دست راست.
و از آنجا که ما علاقه‌مند به خودرو هم هستیم، از همین ابزار خواستم تصویری از «داشبورد یک خودرو با فرمان راست» تولید کند، اما فقط تصاویری از داشبورد بدون فرمان یا خودروهای با فرمان چپ به‌دست آمد – مطمئنم که با زنجیره درست درخواست‌ها می‌توانستم این مشکل خاص را حل کنم، اما باز هم نتایج اولیه بر اساس جستجوهای اینترنتی است که توسط خودروهای LHD (فرمان چپ) تسخیر شده‌اند.
مطمئنم که این مشکلات حل خواهند شد، اما این مثال خاص، که مرتبط با ساعت‌سازی است، قطعاً ارزش بررسی داشت. و اگر تمایل دارید، خودتان این مثال‌ها را امتحان کنید، شاید با ابزارهای متفاوت از آنچه ما در این مقاله استفاده کردیم؛ و لطفاً تجربیات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
نکته: تمام تصاویر این مقاله، به‌جز تصاویر ساعت‌های واقعی که ابتدای مقاله مشاهده می‌کنید، با استفاده از ابزار Adobe Photoshop ایجاد شده‌اند، و صرفاً به‌عنوان نمونه‌ای از قابلیت‌های هوش مصنوعی استفاده شده‌اند.
منبع: monochrome-watches
