رکوردشکنی مصرف بنزین در ایران؛ یک میلیارد لیتر در تنها ۷ روز!
مصرف بنزین در ایران رکورد زد و در هفته‌ای که گذشت (۱۵ تا ۲۱ شهریور ۱۴۰۴)، بیش از یک میلیارد و ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر بنزین مصرف شد.
میانگین روزانه ۱۴۳.۷ میلیون لیتر، که بالاتر از میانگین سالانه ۱۳۰ میلیون لیتر است، نشان‌دهنده جنون خودروهای پرمصرف و ناکارآمد در کشور است. این مصرف بالا، که ریشه در تکنولوژی قدیمی، خودروهای فرسوده و قاچاق سوخت دارد، می‌تواند تا سال ۱۴۰۷ ناترازی ۱۶ میلیارد دلاری ایجاد کند.
شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرد که در هفته اخیر (۱۵ تا ۲۱ شهریور ۱۴۰۴)، مصرف بنزین کشور از مرز یک میلیارد لیتر عبور کرده و مجموعاً یک میلیارد و ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر بنزین توزیع شده است. این رقم رکورد تازه‌ای است و میانگین مصرف روزانه را به حدود ۱۴۳.۷ میلیون لیتر رسانده، در حالی که میانگین مصرف روزانه از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا ابتدای شهریور حدود ۱۳۰ میلیون لیتر بوده است. این افزایش، که همزمان با تعطیلات اخیر و سفرهای تابستانی رخ داده، بار دیگر ضرورت مدیریت مصرف سوخت را برجسته می‌کند. آمار روزانه مصرف بنزین در این هفته به ترتیب ۱۴۹.۲، ۱۴۱.۳، ۱۳۹.۷، ۱۴۹.۷، ۱۴۶.۱، ۱۴۵.۱ و ۱۳۴.۵ میلیون لیتر بوده، با بیشترین مصرف در روزهای شنبه و سه‌شنبه (۱۴۹.۲ و ۱۴۹.۷ میلیون لیتر) و کمترین در جمعه (۱۳۴.۵ میلیون لیتر).
این مصرف بالا، که سرانه روزانه آن به ۴ لیتر به ازای هر نفر می‌رسد (بالاتر از میانگین جهانی ۳ لیتر)، ریشه در عوامل متعددی دارد. رشد متوسط سالانه مصرف بنزین از ابتدای انقلاب تا سال ۱۴۰۲ حدود ۵ درصد بوده و در چهار سال گذشته این رشد به ۱۰ درصد رسیده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر این روند ادامه یابد، مصرف روزانه بنزین تا سال ۱۴۰۷ به ۱۷۰ میلیون لیتر خواهد رسید، که ناترازی ارزی آن بیش از ۱۶ میلیارد دلار در سال خواهد بود.
یکی از دلایل اصلی این مصرف بالا، استفاده از خودروهای پرمصرف و فاقد فناوری‌های نوین است. خودروهایی که با استانداردهای جهانی همخوانی ندارند، مصرف بنزین بسیار بالاتری نسبت به مدل‌های پیشرفته دارند. به عنوان مثال، عدم بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند تزریق مستقیم سوخت یا توربوشارژرهای کارآمد، راندمان موتورها را پایین نگه داشته و هر لیتر بنزین را به جای ۱۵-۲۰ کیلومتر، فقط برای ۸-۱۰ کیلومتر مسافت استفاده می‌کند. علاوه بر این، خودروهای فرسوده که بیش از ۴۰ درصد ناوگان خودرویی کشور را تشکیل می‌دهند، با مصرف ۲۰-۳۰ درصد بیشتر از خودروهای نو، به این بحران دامن می‌زنند.
قاچاق سوخت نیز عامل دیگری است؛ طبق برآوردها، میلیون‌ها لیتر بنزین روزانه از مرزهای غربی و شرقی قاچاق می‌شود، که این موضوع نه تنها منابع را هدر می‌دهد، بلکه تقاضای داخلی را نیز افزایش می‌دهد. استفاده نکردن از استانداردهای جهانی در تولید خودرو، مانند یورو ۶ یا فناوری‌های هیبریدی، صنعت خودروسازی ایران را از رقابت خارج کرده و به مصرف بی‌رویه بنزین منجر شده است.
این مصرف رکوردشکن، فشار سنگینی بر منابع ارزی کشور وارد می‌کند. با توجه به وابستگی ایران به واردات بنزین، این روند می‌تواند کسری بودجه را تشدید کند و منابع را از بخش‌های حیاتی مانند بهداشت و آموزش دور کند. از نظر زیست‌محیطی، انتشار گازهای گلخانه‌ای از خودروهای پرمصرف، آلودگی هوای کلان‌شهرها را افزایش داده و به مشکلات تنفسی میلیون‌ها نفر دامن می‌زند. کارشناسان انرژی هشدار می‌دهند که بدون مدیریت مصرف، ناترازی بنزین تا سال ۱۴۰۷ به یک بحران تمام‌عیار تبدیل خواهد شد.
منبع: اسب بخار
