اعتیاد به موبایل: از اختلالات خواب تا کاهش تمرکز
اعتیاد به موبایل یکی از چالش‌های دنیای مدرن است که می‌تواند منجر به اضطراب، افسردگی، کاهش تمرکز و اختلالات خواب شود. در این گزارش به بررسی علائم و راه‌های مقابله با این وابستگی می‌پردازیم.
تلفن‌های همراه بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی امروز ما هستند. دیگر حتی تصور زندگی بدون آنها هم سخت است. از حق نگذریم، وجود این دستگاه‌های دیجیتالی سطح رفاه زندگی ما را دو برابر که نه چندین و چند برابر کرده‌اند؛ اما ماجرا زمانی کمی قابل‌تأمل می‌شود که با پدیده جدید روبه‌رو می‌شویم: وابستگی شدید به موبایل یا اعتیاد به این دستگاه همه‌فن‌حریف! بیایید نگاهی به این موضوع و عواقب آن داشته باشیم؛ شاید خودمان هم درگیرش باشیم.
وابستگی به موبایل چیست؟
اعتیاد به گوشی موبایل یعنی استفاده بیش از حد و غیرعادی از این وسیله. منظور از استفاده غیرعادی زمانی است که مدام از این وسیله برای گفت‌وگو با دیگران، بازی‌کردن، بررسی پیام‌ها، شبکه‌های اجتماعی یا هر کار دیگری استفاده می‌کنید و در واقع، نمی‌توانید جلوی خودتان را برای استفاده از موبایل بگیرید.
متأسفانه خیلی آسان و راحت می‌توانیم اسیر این اعتیاد شویم. دسترسی راحت به گوشی و اینترنت از یک طرف و ترشح هورمون شادی‌بخش دوپامین که با استفاده از موبایل و شبکه‌های اجتماعی در مغزمان ترشح می‌شود، از طرف دیگر موجبات اعتیاد به این وسوسه دیجیتالی را فراهم می‌کنند.
اثرات اعتیاد به تلفن همراه چیست؟
وابستگی به تلفن همراه می‌تواند عوارض و اثرات خیلی ناخوشایندی به همراه بیاورد. بررسی و پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند اعتیاد به موبایل‌های هوشمند منجر به اضطراب و افسردگی می‌شود.
فقط پای اختلالات روحی و روانی به میان نیست. با اعتیاد به موبایل، انزوا و گوشه‌گیری در فرد قوت می‌گیرد و میل خود به تعامل با دنیای واقعی را هم از دست می‌دهد. از عوارض و عواقب دیگر استفاده بیش از حد از تلفن‌های همراه باید به موارد زیر هم اشاره کنیم:
- اختلالات خواب؛
- بالارفتن سطح استرس؛
- کاهش تمرکز و خلاقیت؛
- تشدید اختلالات کمبود توجه.
کسانی که بیش از حد درگیر استفاده از تلفن همراه هستند، تقریباً در هر جا و در هر موقعیتی، مدام در تلفن همراه خود مشغول فعالیت و گشت‌وگذارند. همین موضوع ضریب خطر سرقت وسیله آنها را هم افزایش می‌دهد. برای مثال، در دست‌داشتن گوشی در خیابان و محیط‌های عمومی، به‌ویژه در این روزها با احتمال بالای سرقت همراه است.
مشکلات جدی ناشی از اعتیاد به موبایل
گوشی‌های تلفن همراه و دنیایی که با اتصال به شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های دیجیتالی و … در مقابل ما می‌گذارند، گاهی باعث می‌شود که به طور جدی با مشکلاتی روبه‌رو شویم که رفع آنها نیازمند تلاش زیادی است، برای مثال:
- دریافت انبوه اطلاعات طبقه‌بندی‌نشده؛
- درگیری با اعتیادی ضمنی در پی اعتیاد به موبایل؛
- از دست‌دادن توانایی برقراری ارتباطات واقعی در زندگی.
دریافت انبوه اطلاعات طبقه‌بندی‌نشده
تعامل ما با شبکه‌های اجتماعی باعث شده که با حجم وسیعی از اطلاعات مختلف روبه‌رو باشیم. همیشه و حتی شاید در بیشتر مواقع، این اطلاعات منابع دقیق و درستی ندارند و فقط باعث تلنبارشدن اطلاعات زیاد در ذهن ما می‌شوند. این اطلاعات از هر دری و از هر سخنی هستند و نظمی برای ارائه آنها به ما وجود ندارد. در نتیجه، با انبوهی از اطلاعات طبقه‌بندی‌نشده روبه‌رو هستیم که ذهن را خسته می‌کنند و توانایی تجزیه و تحلیل را از ما می‌گیرند.
درگیری با اعتیادی ضمنی در پی اعتیاد به موبایل
امکاناتی که تلفن‌های همراه در اختیار ما می‌گذارند، فرصتی برای دسترسی به خدمات مختلف فراهم می‌کنند. برای مثال، بازی‌کردن در فضای آنلاین یا شرط‌بندی. ممکن است که هریک از این امکانات باعث شوند که در ضمن استفاده از موبایل و وابستگی به آن، اعتیاد جدید دیگری هم در زندگی شکل بگیرد؛ مثلاً اعتیاد به بازی، شرط‌بندی و… .
از دست دادن توانایی برقراری ارتباطات واقعی در زندگی
گفتگوهای آنلاین با آدم‌های دیگر، دوستی‌های مجازی و تغییر شیوه تعامل فرد با آدم‌ها، توانایی او برای خلق ارتباطات واقعی در دنیای غیرمجازی را سخت می‌کند. انسان هم که موجودی اجتماعی است و به تعامل و ارتباط با دیگران نیاز دارد. حالا تصور کنید که اگر این ارتباطات فقط به روابطی مجازی و غیرواقعی ختم شوند، چطور روح و روان را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
همچنین بخوانید: چگونه عادت‌های جدید بسازیم: راهنمای استراتژیک
علائم وابستگی به موبایل چیست؟
این روزها که همه از موبایل‌های هوشمند استفاده می‌کنیم، باید حواسمان به علائم اعتیاد به آنها باشد و نگذاریم که به‌راحتی به دام وابستگی اسیر شویم. از نشانه‌های این وابستگی به موارد زیر نگاه کنید و اگر احساس می‌کنید که شما هم در چند قدمی اعتیاد به موبایل هستید، حتماً خود را نجات بدهید:
- دورشدن از فعالیت‌های اجتماعی؛
- بی‌میلی به تعامل و ارتباط با آدم‌ها در دنیای واقعی؛
- احساس ترس و وحشت در زمان نداشتن دسترسی به موبایل؛
- ناتوانی در تمرکزکردن برای انجام کارهای مختلف در دنیای واقعی.
گاهی‌اوقات، وابستگی به تلفن همراه آنچنان زیاد می‌شود که گم‌شدن یا از دست‌دادن آن مانند فقدان یک عزیز یا آدم واقعی در زندگی فرد اثر می‌گذارد. باید حتماً خود را از وابستگی به این ابزار دیجیتالی دور نگه دارید، ضمن اینکه راهکارهایی برای جبران خسارت‌ها در زمان از دست‌دادن آن هم در نظر داشته باشید. مثلاً همیشه حواستان به بیمه گوشی موبایل باشد تا در صورت از دست‌دادن آن یا سرقت وسیله و…، بتوانید هزینه خسارت تحمیل‌شده را جبران کنید.
روش‌های مقابله با اعتیاد به تلفن همراه چیست؟
برای اینکه بتوانید از اعتیاد به موبایل خود دور بمانید، نیاز است که نشانه‌ها را جدی بگیرید. اگر نشانه‌های اولیه وابستگی در شما جدی و پررنگ شده‌اند، حتماً به دنبال دور نگه‌داشتن خود از موبایل باشید. روش‌های زیر هم به شما کمک می‌کنند که در دام این وابستگی اسیر نمانید. برای مقابله با این اعتیاد باید:
- ببینید که چه چیزی در این تلفن هوشمند، مدام شما را به سمت خود می‌خواند. علت وابستگی را کشف کنید. شاید قطع ارتباط با دنیای واقعی، برایتان آرامشی موقتی می‌آورد و شما را از دست استرس‌ها و فشارهای واقعی روزانه دور می‌کند.
- اگر ساعات استفاده از تلفن همراه در زندگی شما زیاد است، سعی کنید که به تدریج آن را کم و کمتر کنید و خودتان را با یک برنامه معقول به استفاده کمتر عادت بدهید.
- گاهی نیاز به مراجعه به مشاور است، چون این دستگاه دیجیتالی جایگزین برخی کمبودهای اساسی روحی می‌شود. کشف اینکه چطور به نقطه وابستگی رسیده‌اید و کدام کمبودها شما را به اینجا رسانده، از عهده یک مشاور متخصص برمی‌آید.
اگر خود یا اطرافیانتان به گوشی تلفن به‌شدت وابسته هستید، باید اقدامات جدی برای رفع این اعتیاد پیش بگیرید.
در آخر
زندگی ما دیگر از ابزارهای دیجیتالی تهی نمی‌شود. این وسایل بخش مهمی از وظایف و امورات مربوط به زندگی را پیش می‌برند و مزایای فراوانی هم دارند. پس باید سعی کنیم که با تمرکز بر نقاط قوت و مزایای آنها، نگذاریم که اثرات منفی روی زندگی‌مان بگذارند. اعتیاد و وابستگی به هرچیزی، زندگی را دچار چالش‌های جدی و خطرناک می‌کند؛ اعتیاد به گوشی تلفن هم همین‌طور است و اگر علائم آن را در خود می‌بینید، باید سریع‌تر برای رفع و کنترل آن، آستین‌ها را بالا بزنید.
منبع: اقتصاد آنلاین
