۵ عبارتی که هرگز نباید به فرزندتان بگویید!

برخی جملات می‌توانند به عزت‌نفس کودک آسیب بزنند. در این مقاله با ۵ جمله‌ای که والدین نباید به فرزندانشان بگویند، آشنا شوید

فرزندپروری سفری پر از چالش و شادی است. گاهی اوقات در لحظات استرس و خشم، والدین ناخواسته جملاتی را به زبان می‌آورند که می‌تواند بر عزت‌نفس، اعتمادبه‌نفس و سلامت عاطفی کودک تأثیر منفی بگذارد. اگرچه این کلمات ممکن است در آن لحظه منطقی به نظر برسند، اما اثرات طولانی‌مدت آنها می‌تواند کودک را دچار شک و تردید نسبت به خود کند. در این مقاله به ۵ جمله رایج که والدین باید از گفتن آن به فرزندانشان خودداری کنند، اشاره می‌کنیم.

۱. استفاده از عبارات مطلق

مثال: «تو همیشه تکالیفت را فراموش می‌کنی!»

چرا نباید گفت؟ عباراتی که شامل کلماتی مانند «همیشه» و «هرگز» هستند، می‌توانند به کودک این پیام را بدهند که او توانایی تغییر ندارد. این نوع بیان به مرور زمان باعث کاهش اعتماد به نفس و ایجاد حس ناتوانی در کودک می‌شود. به‌جای این جمله، می‌توان گفت: «گاهی اوقات تکالیفت را فراموش می‌کنی. چه کمکی از من برمی‌آید تا این مشکل حل شود؟»

۲. ابراز ناامیدی بدون حمایت

مثال: «من از تو بیشتر انتظار داشتم.»

چرا نباید گفت؟ داشتن انتظارات معقول از کودکان کاملاً طبیعی است، اما بیان ناامیدی بدون ارائه راهنمایی و حمایت می‌تواند موجب احساس بی‌کفایتی و اضطراب در کودک شود. این جمله باعث می‌شود او تصور کند که ارزشش به عملکردش بستگی دارد. به‌جای آن، بهتر است بگوییم: «می‌دانم که تلاش کردی. بیا با هم بررسی کنیم که چطور می‌توانی دفعه بعد بهتر عمل کنی.»

۳. نادیده گرفتن احساسات کودک

مثال: «این که چیزی نیست! تو بیش از حد حساسی.»

چرا نباید گفت؟ نادیده گرفتن احساسات کودک، باعث می‌شود که او احساسات خود را بی‌اهمیت بداند و به مرور یاد بگیرد که آنها را سرکوب کند. این مسئله می‌تواند بر هوش هیجانی کودک تأثیر منفی بگذارد. بهتر است به جای نادیده گرفتن احساسات، آنها را تأیید کنیم. برای مثال، می‌توان گفت: «می‌دانم که این موضوع تو را ناراحت کرده، دوست داری درباره‌اش صحبت کنیم؟»

۴. برچسب زدن منفی به کودک

مثال: «تو خیلی تنبلی!»

چرا نباید گفت؟ زمانی که کودکان با برچسب‌هایی مانند «تنبل»، «بی‌عرضه» یا «شلوغ» مواجه می‌شوند، احتمال دارد که خود را همان‌گونه که توصیف شده‌اند ببینند و در نتیجه، رفتارشان مطابق با آن برچسب شکل بگیرد. این کار می‌تواند بر اعتمادبه‌نفس و انگیزه آنها تأثیر منفی بگذارد. به جای برچسب زدن، می‌توان گفت: «به نظر می‌رسد امروز انجام دادن تکالیف برایت سخت است. چه چیزی باعث شده که انگیزه نداشته باشی؟»

۵. مقایسه با کودکان دیگر

مثال: «نگاه کن دوستت چقدر موفق است، چرا تو مثل او نیستی؟»

چرا نباید گفت؟ مقایسه کردن کودک با دیگران، به‌ویژه همسالانش، می‌تواند حس بی‌ارزشی و ناتوانی را در او ایجاد کند. این کار نه‌تنها به عزت‌نفس او آسیب می‌زند، بلکه ممکن است باعث شکل‌گیری حس رقابت ناسالم و حتی کینه نسبت به دیگران شود. به‌جای این کار، باید بر پیشرفت شخصی او تمرکز کنیم و بگوییم: «هر کسی در چیزهای خاصی مهارت دارد. بیا با هم ببینیم که چطور می‌توانی مهارت‌های خودت را تقویت کنی.»

قدرت کلمات در فرزندپروری

فرزندپروری پر از چالش‌ها و لحظات حساس است. طبیعی است که والدین در شرایط سخت احساس ناامیدی کنند، اما انتخاب کلمات مناسب می‌تواند تأثیر شگرفی بر سلامت روانی و عاطفی کودکان بگذارد. به‌جای گفتن جملاتی که به عزت‌نفس کودک آسیب می‌زنند، تلاش کنیم با راهنمایی، صبر و همدلی، فرزندانی با اعتمادبه‌نفس بالا و انعطاف‌پذیری عاطفی تربیت کنیم.

همجنین ببینید: فریادهای پنهان نوجوانان: آنچه والدین کمتر می‌شنوند