قمر اروپا؛ گنجینه پنهان منظومه شمسی: آیا زیر یخهای این قمر حیات وجود دارد؟
دانشمندان با مطالعه میکروبهای شدیددوست در اعماق زمین، سرنخهایی برای یافتن حیات احتمالی در اقیانوس زیرسطحی قمر اروپا پیدا کردهاند. مأموریت Europa Clipper ناسا به زودی این نظریه را آزمایش خواهد کرد.

دانشمندان با بررسی محیطهای سخت و خطرناک زمین، به دنبال نشانههایی هستند که نشان دهد شاید در قمر یخی مشتری یعنی اروپا زندگیای در انتظار کشف باشد.
چالش بزرگ بشر
آیا ما تنها در زمین هستیم؟ برای پاسخ به این پرسش، دانشمندان در حال بازخوانی کتاب طبیعت در عمیقترین نقاط اقیانوسها هستند؛ جایی که در دهههای اخیر میکروبهایی کشف شدهاند که نه به نور خورشید وابستهاند، نه اکسیژن. این موجودات شبیه همان امکاناتی را دارند که در اقیانوس مخفی زیر یخهای اروپا میتوان یافت.
پیشبینی حیات در اروپا
با بودجه بیش از ۶۰۰ هزار دلار از ناسا و رهبری میکروبیولوژیستی متخصص مانند پروفسور جیمز هولدن در دانشگاه ماساچوست، این پژوهش راههایی را برای «پیشبینی حیات در اروپا» میگشاید. آیا روزی میکروبهای زمین، نمایندههایی به سیارهای دیگر خواهند فرستاد؟
بررسی میکروبهای هیدروترمال زمین
در محیطهای بینهایت سخت، گرم و تاریک، میکروبهایی زندگی میکنند که از آنزیمهای ویژه (هیدروژنیزه) برای شکستن هیدروژن و دستیابی به انرژی استفاده میکنند. هولدن معتقد است که این میکروبها میتوانند الگویی برای آنچه در زیر سطح یخی اروپا وجود دارد باشند.
همچنین بخوانید: تلسکوپ جیمز وب احتمالا فرآیند تولد یک سیاهچاله عظیم را ثبت کرده است
اروپا: قلب یخبندان ماه مشتری
قمر یخی اروپا به دلیل پوشش ضخیم یخیاش مشهور است، اما زیر این یخها اقیانوسی به عمق دهها کیلومتر نهفته است؛ آبشور، گرمای هسته و احتمالاً چشمههای هیدروترمال. این ترکیب میتواند شرایط اولیه حیات را فراهم کند.
زمین بهعنوان آزمایشگاه ستارهای
مطالعه چشمههای زیر دریا در اعماق زمین مانند هیدروترمال مؤسسات دارویی عمل میکند؛ محیطهایی که شرایط قمرهای یخی را شبیهسازی میکنند. هولدن میگوید: ما چیزهایی را درباره حیات ممکن در اروپا میآموزیم، زیرا شرایط این میکروبها احتمالاً مشابه شرایط آنجاست.
مأموریت “Europa Clipper” و روباتهای غواص
ناسا در سال گذشته فضاپیمای Europa Clipper را ارسال کرد تا به طور مستقیم به دنبال نشانههای حیات باشد؛ از جمله بررسی ضخامت یخ، اندازهگیری شوری و جستوجوی آبفشانهای زیرسطحی. همچنین، در آزمایشگاههایی مانند کالیفرنیا، رباتهای سبک و هوشمند SWIM ساخته شدهاند تا در آینده این اقیانوسها را کاوش کنند.
نشانههای واقعی: دیاکسیدکربن و ترکیبات آلی
با رصدهای تلسکوپ جیمز وب، CO₂ در سطح اروپا کشف شده است که ممکن است نشانه مبادله بین اقیانوس و یخ باشد و شاید پاسخی شیمیایی به تمایل حیات. همچنین آزمایشهای ناسا روی ترکیبات آلی نشان دادهاند که اگر حیات وجود داشته باشد، نشانههای آن حتی زیر یخ نیز قابل یافت خواهند بود.
زمین، دروازهای به حیات فرازمینی
مطالعه عمیقترین نقاط زمین بیشازپیش این پیام را تقویت کرده است: زندگی میتواند فراتر از تصور باشد. اگر میکروبهای هیدروترمال ما میتوانند بدون نور و اکسیژن زنده بمانند، چرا زندگی در اروپا ممکن نباشد؟ مأموریتهای آینده و تحلیلهای آزمایشگاهی ما در کنار هم درهای کشفیات بزرگ را میگشایند. شاید تنها هزاران کیلومتر تا یافتن همسایهای باستانی در اعماق یخی فاصله داریم.
منبع: همشهری آنلاین