کما؛ گیاهی با خواص دارویی، صنعتی و کاربردهای گسترده

این گیاه بیشتر در دشت‌های وسیع خراسان جنوبی رشد کرده و به دلیل خواص دارویی ارزشمند خود، در طب سنتی و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. کما که تنها در فصل بهار می‌روید، هر هفت سال یک‌بار گل می‌دهد و در برخی مناطق پس از خشک شدن، در فصل زمستان مصرف می‌شود.

یکی از ویژگی‌های مهم این گیاه، تولید صمغی چسبناک است که در صنایع داروسازی به کار می‌رود. از این صمغ برای تولید حداقل ۱۷ نوع دارو استفاده می‌شود. گیاه کما در طول زندگی خود فقط یک بار به گل می‌رود و سپس رشد آن به پایان می‌رسد. این گیاه از اوایل بهار شروع به رشد کرده و تا اواسط تیرماه به حیات خود ادامه می‌دهد. پس از این دوره، گیاه وارد فاز خواب شده و تنها از طریق اندام‌های زیرزمینی مانند ریشه و جوانه‌های انتهایی زنده می‌ماند. تکثیر این گیاه نیز صرفاً از طریق بذر صورت می‌گیرد.

این گیاه در مناطق مختلف با نام‌های متفاوتی شناخته می‌شود که شامل:

آنغوزه
انگژد
حلتیت
صمغ‌الانجدان
انگدان
کُمات

کما به دلیل توانایی بالای خود در تحمل شرایط سخت محیطی، مانند کم‌آبی، بادهای گرم و خاک‌های فقیر، معمولاً در نواحی نیمه‌بیابانی رشد می‌کند.

خواص دارویی گیاه کما در طب سنتی

گیاه کما (آنغوزه) دارای فواید زیادی در طب سنتی بوده و برای درمان انواع بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین خواص این گیاه شامل موارد زیر است:

طبع گرم و خشک – در طب سنتی، کما دارای طبعی گرم و خشک بوده و به همین دلیل برای درمان بیماری‌های ناشی از سردی بدن مفید است.
خاصیت ضد میکروبی – آنغوزه حاوی ترکیباتی است که خاصیت ضدمیکروبی و ضدعفونی‌کنندگی دارند.
بهبود عملکرد دستگاه گوارش – مصرف این گیاه به هضم بهتر غذا کمک کرده و در دفع انگل‌های روده‌ای مؤثر است.
کاهش حملات صرع – کما می‌تواند در کاهش دفعات و شدت حملات صرع نقش داشته باشد.
درمان آنفولانزای خوکی – صمغ کما در برخی موارد برای مقابله با ویروس آنفولانزای خوکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رفع مشکلات معده و خشم – ابوعلی سینا از کما به‌عنوان دارویی برای کاهش خشم، درمان مشکلات معده و بی‌خوابی یاد کرده است.
بهبود عملکرد دستگاه تنفسی – این گیاه به صاف شدن صدا و رفع مشکلات حنجره کمک می‌کند.
خاصیت ضدتشنج – کما در کاهش علائم تشنج و بهبود بیماران مبتلا به آسم مؤثر است.
کاهش فشار خون – برخی از ترکیبات موجود در این گیاه تأثیر مثبتی بر کاهش فشار خون دارند.
درمان دندان‌درد – آنغوزه در طب سنتی برای کاهش درد دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رفع رعشه و سستی بدن – مصرف این گیاه می‌تواند به کاهش لرزش و ضعف عضلانی کمک کند.
افزایش شیر مادران – مصرف متعادل کما می‌تواند سطح هورمون پرولاکتین را افزایش داده و در نتیجه باعث افزایش شیر در مادران شیرده شود.
پیشگیری از آب مروارید – عصاره کما به همراه عسل برای جلوگیری از ابتلا به آب مروارید و ناخنک چشم توصیه می‌شود.
درمان درد مفاصل و آرتروز – خاصیت ضدالتهابی این گیاه به کاهش دردهای مفصلی و پیشگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند.
خواص ضدقارچ و ضدتومور – برخی تحقیقات نشان داده‌اند که این گیاه خاصیت ضدقارچی و ضدسرطانی دارد.
درمان بیماری هیستری – آنغوزه به عنوان دارویی برای تسکین علائم بیماری هیستری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربردهای صنعتی و خوراکی گیاه کما

علاوه بر خواص دارویی، کما در صنایع مختلف و مصارف خوراکی نیز کاربرد دارد، از جمله:

ضدعفونی زمین‌های کشاورزی و مبارزه با کرم ریشه‌خوار
انگل‌کشی برای دام‌ها
استفاده به‌عنوان ادویه در غذا
تهیه نوعی آش سنتی از برگ‌ها، ساقه‌های جوان و غنچه‌های گل
کاربرد در صنعت عطرسازی و تهیه ضمادهای گیاهی
جلوگیری از فساد گوشت و نرم کردن آن
دفع برخی حشرات و آفات گیاهی

نکات مهم درباره مصرف گیاه کما

پیش از مصرف این گیاه، حتماً با متخصصان طب سنتی مشورت کنید.
از مصرف بیش‌ازحد آن خودداری کنید، زیرا می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود.
یکی از مضرات مصرف بیش از حد کما، تأثیر آن بر بوی شیر مادر است که ممکن است طعم نامطلوبی به شیر بدهد.

طرز تهیه داروی سنتی آنغوزه برای درمان هیستری

برای درمان هیستری، می‌توان یک گرم آنغوزه را کاملاً ساییده و در ۵۰ میلی‌لیتر آب حل کرد تا ترکیبی شبیه شیر به دست آید. این ترکیب باید روزی سه مرتبه و به مدت دو روز مصرف شود.

گیاه کما (آنغوزه) یکی از ارزشمندترین گیاهان دارویی است که علاوه بر کاربردهای درمانی، در صنایع مختلف نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص ضدباکتریایی، ضدتشنج، بهبود عملکرد گوارش و تأثیر مثبت بر سلامت عمومی بدن، این گیاه را به گزینه‌ای محبوب در طب سنتی تبدیل کرده است. با این حال، مانند هر گیاه دارویی دیگری، مصرف آن باید با احتیاط و زیر نظر متخصصان انجام شود.

منبع: روزیاتو