زنده ماندن در شرایط سخت؛ نحوه پیدا کردن آب در طبیعت
تصویر کنید در بیابان یا در جاده مانده‌اید و آب ندارید حالا می‌خواهید بدانید چطور می‌توانید دنبال آب بگردید؟ در این مطلب حرف مرد راهنمای زنده ماندن در شرایط سخت نحوه پیدا کردن آب در طبیعت شرح داده‌ایم.
ما انسان‌ها اساسا از کیسه‌هایی مملو از آب هستیم؛ چرا که هر کدام از عملکردهای ضروری بدن ما با آب ممکن می‌شوند. حتی اگر کمی در میزان آب‌رسانی به بدن ما اختلال به وجود بیاید، بدن ما میزانی از توانایی خودش برای انجام تفکر منطقی را از دست می‌دهد. بنابراین، یافتن آب در طبیعت باید اولین اولویت هر فردی که شرایط سخت گرفتار شده باشد. در این مطلب از سری مقالات راهنمای زنده ماندن در شرایط سخت در مجله حرف مرد، نحوه پیدا کردن آب در طبیعت را آموزش دادیم. با ما همراه باشید:
حقایقی در مورد آب که حتما باید بدانید
به صورت میانگین ما قادر به زنده ماندن بدون آب تا ۳ روز هستیم، اما این میانگین برای افراد مختلف و شرایط متفاوت متغییر است. در برخی موارد فردی می‌تواند در صورت کمبود آب ظرف تنها ۲۴ ساعت جان بدهد و در همین در شرایطی خاص افرادی تا یک هفته هم زنده می‌مانند. همینجا باید این تصور غلط را کنار بگذارید که اولویت اول برای زنده ماندن در شرایط سخت باید پیدا کردن غذا باشد. اما واقعیت این است که حتی هضم غذا هم آب زیادی می‌خواهد و اگر بدون آب غذا بخورید، بدن شما حتی کم آب‌تر از قبل می‌شود.
نکته دیگر اینکه نوشیدن ادرار نمی‌تواند شما را از تشنگی نجات دهد. ادرار ما انسان‌ها دارای شوری حدود ۵۰ درصد آب شور دریا است، و مملو از تمام سموم و مواد زائدی است که بدن دفع کرده است. بدن با نوشیدن این مایع باید دوباره انرژی و آب زیادی مصرف کند تا دوباره ادرار را دفع کند!
همچنین بخوانید: پیدا کردن آب چگونه از تلفن همراه برای بقا و زنده ماندن در شرایط سخت استفاده کنیم؟
در شرایط سخت زیاد به فکر کثیفی آب نباشید؛ حتی آب کثیف هم بهتر از بی‌آبی است. اگر هیچ راهی ندارید که متوجه شوید آبی ممکن است کُشنده باشد (مانند لاشه حیوانات، نشانه‌هایی از زباله‌های صنعتی)، به هر حال بهترین شانس شما برای زنده ماندن نوشیدن این آب است. در وضعیت‌های تلاش برای زنده ماندن در شرایط سخت بیش‌تر افراد بیش‌تر به دلیل کم آبی تا اینکه از نوشیدن آب کثیف مُرده‌اند. پس فعلا اولویت شما باید نجات جان باشد، اگر آب کثیف بود می‌توانید بعدا با مشکلات سلامتی که درگیر آن شده‌اید مقابله کنید.
روش‌های پیدا کردن آب در طبیعت
روش‌های مختلفی برای پیدا کردن آب در طبیعت و محیط‌های مختلف وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
آب کردن برف و یخ
خوردن آب یا یخ به مانند این است که دو قدم به جلو بردارید و دوباره یک قدم به عقب. ابتدا اینکه با این کار سطح دمای بدن شما کاهش پیدا می‌کند، دوم خطر سرمازدگی بالا می‌رود و بدن شما باید دوباره خودش را گرم کند. این کار آب بیش‌تری مصرف می‌کند. در عوض بهتر است که آب را ابتدا ذوب کنید. توجه داشته باشید که برف و یخی به تازگی باریده‌اید اصلا نیازی به ضدعفونی کردن ندارند، مگر اینکه مطمئن باشید که آلوده شده‌اند. در همین حال، برف و یخ موجود در دریاچه‌ها و برکه‌ها نیاز به ضدعفونی دارد. اگر یک اجاق سفری همراه ندارید، از این روش‌ها می‌توانید برای آب کردن برف و یخ استفاده کنید.
گرمای بدن: می‌توانید برف یا یخ جمع‌آوری شده را درون یک ظرف پلاستیکی یا کمل بک یا کیسه آب کوهنوردی بگذارید و با استفاده از گرمای بدن خودتان به آب شدنش کمک کنید. دستکم یک لایه نازک لباس بین پوست و ظرف داشته باشید تا بتوانید آن را از هوای سرد بیرون به اصطلاح عایق نگه دارید.
آفتاب: برف یا یخ را درون یک ظرف یا بر روی یک ماده با سطحی با خواص ضد آبی مانند برزنت، لباس بارانی و غیره قرار دهید و زیر نور آفتاب نگه دارید. اگر زمین خیلی سرد بود، بهتر است زیر آن هم چیزی بگذارید تا از رسیدن سرمای زیاد جلوگیری کنید.
آتش: یک ظرف فلزی بردارید و روی آتش بگذارید. می‌توانید ابتدا مقدار کمی از برف را درون ظرف بگذارید و وقتی که آب درون آب ذوب شد و جوشید بقیه برف یا یخ را به مرور اضافه کنید. در یک روش دیگر می‌توانید از یک تی‌شرت یا دستمال سر استفاده کنید و یخ و برف را درون آن پیچیده و روی آتش با فاصله آویزان کنید. حالا یک ظرف تمیز زیر آن بگذارید تا آب ذوب شده درون این ظرف بچکد.
از حیوانات برای پیدا کردن آب استفاده کنید
در ادامه راهنمای زنده ماندن در شرایط سخت و پیدا کردن آب در طبیعت می‌توانید از حیوانات کمک بگیرید. حیوانات به مانند ما انسان‌ها همیشه برای بقا به آب احتیاج دارند (گرچه برخی از حیوانات قابلیت زنده ماندن بدون آب برای مدت‌های بسیار طولانی را دارند.) حیوانات به طور طبیعی وقتی که آب پیدا کردند دوباره به راه خود این بار برای پیدا کردن علوفه یا شکار ادامه می‌دهند. اما وقتی آب لازم داشته باشند دوباره به محلی که آب وجود دارد برمی‌گردند.
پرندگان هم معمولا دوست دارند شب‌ها در نزدیکی آب استراحت کنند. در بیابان یک یا دو ساعت قبل از اینکه آفتاب غروب کنید، آسمان را از یک نقطه مرتفع نگاه کنید. اگر چند پرنده را در حال پرواز دیدید، حتما تا زمانی که از افق دید شما محو می‌شوند با چشم تعقیبشان کنید. جهت و فاصله تقریبی محل فرود آنها را یادداشت کنید. اگر متوجه شدید که پرندگان مختلفی از جهت‌های مختلف به یک محل خاص پرواز کردند و در آنجا ناپدید شدند، حتی از آن هم بهتر است.
صبح روز بعد پیش از اینکه آفتاب طلوع کند می‌توانید به همان محل مرتفع بروید و همان نقطه را ملاحظه کنید. اگر متوجه شدید که پرندگانی از آن نقطه در آسمان ظاهر شدند و به پرواز درآمدند، احتمالا آنجا آب وجود دارد.
از گیاهان برای پیدا کردن آب در طبیعت استفاده کنید
وجود درختان برگ‌ریز (خزان‌کننده) در جنگلی که عمدتا از درختان مخروطی تشکیل شده، نشانه‌ای مهم از وجود آب در نزدیکی آنجا است. برای مثال، درختان صنوبر آب دوست دارند و خاک زهکشی را هم می‌پسندند. درختان پنبه‌ای هم آب دوست هستند و نیاز دارند که آب نسبتا به سطح نزدیک باشد تا از آن تغذیه کنند.
در این مرحله می‌توانید از یک کمل بک یا کیسه آب کوهنوردی برای جمع کردن آب از درختان و درختچه‌ها استفاده کنید. همان‌طور که در درس علوم دوران ابتدایی خوانده‌اید، آب یک محصول جانبی فتوسنتز است، بنابراین می‌توانید با قراردادن یک کیسه پلاستیکی شفاف یا با دوام مثل کیسه زبااله در اطراف شاخه یک درخت سرسبز زیر نور آفتاب آبی که از آن خارج می‌شود را جمع‌آوری کنید.
فقط مطمئن شوید که کیسه شما هیچ سوراخ سمبه‌ای ندارد. سپس کیسه را محکم دور یک شاخه درخت بندید تا بخار آب نتواند از آن خارج شود. تنها نکته مهم این است که مراقب باشید گیاه مورد سمی نباشد. اگر وضعیت مساعد باشد می‌توانید انتظار داشته باشید ظرف ۳ ساعت با یک کیسه پلاستیکی بزرگ حدود ۳۰۰ میلی‌لیتر (کمی بیش‌تر از یک بطری آب معدنی کوچک) آب جمع کنید. اگر چندین کیسه داشته باشید و بر روی شاخه‌های مختلف نصب کنید، می‌توانید تا ۱ لیتر آب در روز هم از این روش جمع کنید.
در مناطقی که آب و هوای خشکی دارد و نمی‌توانید هیچ درختی یا درختچه‌ای پیدا کنید، می‌توانید همین کار را با یک بوته یا هر علف سرسبزی انجام دهید. برای این کار، کافی است سرسبزترین گیاهان را ببرید و درون یک کیسه بزرگ قرار دهید. گرمای آفتاب آب موجود در این گیاهان را تبخیر می‌کند و می‌توانید آن را درون یک ظرف ریخته و پس از جدا کردن مواد زائد بنوشید.
همین‌طور اگر در یک جنگل بارانی گیر افتادید، می‌توانید از درختان پیچنده‌ی بزرگ استفاده کنید. برای این کار چند متر از یکی از شاخه‌های این درختان را ببرید و درون یک ظرف نگه داشته یا ببندید. البته دقت داشته باشید که تمام درختان پیچنده آب آشامیدنی نمی‌سازند و اگر متوجه کدر یا چرب یا شور و تلخ بودن آب شدید آن را دور بریزید و به دنبال یک درخت دیگر بروید.
پیدا کردن آب در خاک و سنگ‌ها
در نواحی بیابانی و خشک چاله تشکیل می‌شود. سنگ‌های زیرین خاک که تنها قسمتی از آنها از بیرون زده، به ویژه وقتی در پایه شیب‌های تند قرار داشته باشند می‌توانند محل تشکیل برخی از این چاله‌ها باشند که می‌توانید برای پیدا کردن آب سراغ آنها بروید. وقتی که سیل می‌شود معمولا آب و برخی از مواد زائد در این چاله‌ها می‌ریزد. برخی از این چاله‌ها حتی تا ۶ متر و بیش‌تر از آن عمق دارند، بنابراین آبی که درون آن ریخته را به مانند یک چاه عمیق خنک نگه می‌دارند. می‌توانید یک ظرف را با سنگی به اندازه مشت دست با طناب ببندید و به درون چاله بیاندازید تا آن را پر از آب کنید. در صورت امکان می‌توانید آب را قبل از اینکه بنوشید تصفیه کنید.
آبِ چاله‌ها زمان باریدن باران در تپه‌های مسطح جمع می‌شوند و درون ماسه سنگ‌ها نفوذ می‌کنند؛ بنابراین می‌توانید از این روش هم برای پیدا کردن آب و زنده ماندن در شرایط سخت استفاده کنید. برای این کار به دنبال فرورفتگی‌ها در دیواره‌های سنگی تپه‌ها باشید؛ اغلب این دست از تپه‌ها دارای یک خط تیره یا کمی گیاه و علف بر رویشان هستند.
با دنبال کردن این نشانی‌ها شما به یک منبع آب رسیده‌اید که فاصله کمی تا روی زمین دارد، تنها کافی است با یک بیلچه یا وسیله دیگر شروع به کندن زمین کنید. در همین حال در نزدیکی اقیانوس (مانند دریای عمان در کشورمان) باید حواس‌تان به اولین نقطه پشت‌سر پشت تپه‌های شنی باشد، یعنی اولین تپه‌ای که دارای پوشش گیاهی یا علف است و در سطحی بالاتر از علامت جزر و مد قرار دارد.
در همین حال یک نکته ضروری را نباید فراموش کنید، تنها تا زمانی که آب به داخل چاله‌ای که کنده‌اید یا اینکه زمین کاملا خیس شود به کندن زمین ادامه دهید. سپس این محل را بپوشانید و بعد از حدود یک ساعت برگردید. وقتی که برگشتید می‌توانید میزان کافی آب شیرین برای رفع تشنگی و زنده ماندن در شرایط سخت پیدا کنید. با این حال، اگر بیش از حد زمین را کنده باشید، ممکن است آب شیرین سفره‌ی زیرزمینی را با آب شورِ سفره‌ی آب شور قاطی کرده باشید.
در نواحی خشک خمِ بیرونی زمین پست که معمولا عمیق‌تر از نواحی اطراف و سایه‌دار است، آخرین جایی است که در آن آب جریان دارد. در همین صورت می‌توانید به علائمی مانند کاهش دما، وجود گِل، ردپای حیوانات یا پرواز دسته‌ای از حشرات ریز دقت کرده تا متوجه وجود آب در نزدیکی سطح شوید.
منبع: Backpacker Magazine