نگاهی به کتاب‌های برگزیده و بهترین فیلم های وودی آلن
وودی آلن، کارگردان آمریکایی بیشتر با فیلم‌های کمدی و درام‌اش شهرت پیدا کرده است. در این مطلب از مجله حرف مرد سراغ کتاب‌های برگزیده و بهترین فیلم های وودی آلن رفته‌ایم.
وودی آلن (Woody Allen)، کارگردان، نویسنده، طنزپرداز، فیلنامه‌نویس، موسیقیدان آمریکایی ۸۹ ساله همچنان یکی از پرکارترین سینماگران دنیا است. هرچند از اکران آخرین اثر آلن حدود ۲ سال می‌گذرد، با این حال، آلن همچنان همچون دوران جوانی پرکار و سخت مشغول نوشتن و کارگردانی فیلم‌ها نوشته‌ها و فیلمنامههای جدید است. فیلم‌های آلن عمدتا به روابط عاشقانه، مفاهیم مهمی همچون مرگ و معنای زندگی می‌پردازند. مضامینی که در آمیختن آنها در کمدی‌ها و درام‌های سرگرم‌کننده باعث سرازیر شدن سیلی از ستایش‌ها و تمجیدها به سوی این کارگردان صاحب‌سبک شده است. امروز در مجله حرف مرد درباره بهترین کتاب‌ها و فیلم‌های وودی آلن بیشتر بخوانید. پس حتما تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.
نگاهی مختصر به زندگی وودی آلن
وودی آلن با نام حقیقی آلن استوارت کونیگزبرگ روز ۱ دسامبر ۱۹۳۵ در برانکس، در شمال محله منهتن نیویورک زاده شد. وودی آلن علاوه بر نوشتن نمایشنامه، داستان‌های طنزآمیز و لطیفه‌هایی که در طی سال‌ها برای نشریات طنز و فکاهی نوشته، در دنیای سینما به یک کارگردان افسانه‌ای تبدیل شده است. او در مجموع برنده ۴ جایزه اسکار، ۱۰ جایزه بفتا، ۲ گلدن گلوب و گلدن گلوب سیسیل بی دمیل شده که اساسا حکم جایزه یک عمر دستاورد هنری دارد.
آلن فعالیت هنری خود را در دهه ۱۹۵۰ در دوره‌ای که نوجوانی بیش نبود آغاز کرد. او در این دوران نمایش کمدی می‌نوشت. شوخ‌طبعی منحصر به فرد و سبک به خصوص طنزهای آلن خیلی زود نامی برای او در محافل هنری نیویورک دست و پا کرد. وودی آلن به مرور علاوه بر نویسندگی به عنوان استندآپ کمدین هم فعالیت کرد، به طوری که در این حوزه هم در بین مردم شناخته‌شده شد.
وودی آلن به قدری پرکار بود که خودش تعریف می‌کند که فقط در سال ۱۹۶۲ بیشتر ۲۰ هزار لطیفه نوشته بود! اما آنچه ممکن است برای بسیاری دستاورد تمام زندگی باشد، برای آلن تنها آغاز زندگی هنری بود. آلن بعدا به سمت نمایش‌های تلویزیونی هم رفت.
همچنین بخوانید:
نگاهی به کتاب جن شناسی: پشت‌پرده تحقیقات اد و لورین وارن
نگاهی به کتاب مغازه خودکشی؛ مرگ کسب و کار من است+ خلاصه کتاب
آلن بعدا همان‌طور که بسیاری از نزدیکانش انتظار داشتند، کم‌کم به دنیای سینما هم کشیده شد و توانست در عرض چند سال تا مرحله بردن جایزه اسکاربهترین فیلم هم ترقی کند. وودی آلن در طی حدود ۷ دهه فعالیت خود به عنوان کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس با برخی از نام‌آشناترین هنرپیشه‌های زن و مرد دنیای سینمای همکاری کرده است، ستارگان امروز و دیروز هالیوود از جمله خاویر باردم، اسکارلت جوهانسون، کیت بلانشت، دایان کیتن، ماکس فون سیدو، جنا رولندز، اما استون، کیت وینسلت، واکین فینیکس، شان پن و بسیاری دیگر.
بهترین فیلم‌های وودی آلن
وودی آلن نویسنده و کارگردانی است به برهنه‌ترین شکل عواطف و اضطراب‌های زندگی‌اش را در آثارش به تصویر کشیده است. به همین جهت، می‌توانیم بسیاری از فیلم‌های او را آثاری به شدت شخصی بدانیم. از این جهت، درک ماهیت پیچیده برخی از فیلم‌های آلن ممکن است تنها با اتکا به شناخت این هنرمند خوش‌قلب و دوست‌داشتنی ممکن باشد. در اینجا نگاهی به برخی از مهم‌ترین و بهترین فیلم های وودی آلن انداخته‌ایم. هرچند آلن از جمله فیلم‌سازانی است که بیش از ۵۰ فیلم ساخته و بسیاری از این فیلم‌ها از جمله کلاسیک‌های تاریخ سینما به حساب می‌آیند و انتخاب تنها چند فیلم برای یک مطلب کار دشواری است.
تقدیم به رم با عشق (To Rome with Love)
فیلم تقدیم به رم با عشق که در سال ۲۰۱۲ اکران شد، یکی از بسیاری از بهترین فیلم های وودی آلن بود که در ادامه تور اروپایی او ساخته شد. آلن که همواره فیلم‌هایش را در فضای شهر مورد علاقه‌اش نیویورک ساخته بود، در اوایل دهه ۲۰۰۰ برای ساخت چندین فیلم رهسپار اروپا شد و فیلم‌هایی در لندن، بارسلون، پاریس، رم و برلین ساخت که هرکدام به نوعی علاوه بر اینکه داستانی سرگرم‌کننده و شوخ‌وشنگ داشتند، به نوعی ادای احترامی به فرهنگ این کلان‌شهرهای تاریخی بودند.
در فیلم تقدیم به رم با عشق یکی از فیلم‌های جذابی است که در چند سال اخیر از وودی آلن سراغ داریم، علاوه بر نام‌های مشهور هالیوودی از جمله پنه لوپه کروز، جسی آیزنبرگ، جوودی دیویس و آلک بالدوین، از برخی از بازیگران بااستعداد ایتالیایی مانند روبرتو بنینی (به جز ایتالیایی بودن نام آشنایی در هالیوود است)، اورنلا موتی و آنتونیو آلبانیزه هم بهره گرفته‌شده بود که به شدت در فیلم درخشیدند.
نیمه شب در پاریس (Midnight in Paris)
فیلم نیمه شب در پاریس یکی از آن دسته از بهترین فیلم های وودی آلن است که علاوه بر سرگرم‌کننده بودن توانست مورد توجه منتقدان هم قرار بگیرد و حتی آلن را به یک اسکار دیگر هم رساند. به جز اوون ویلسون بازیگران نام‌آشنای دیگری هم در فیلم نیمه شب در پاریس حضور دارند که از آن جمله می‌توان به آدرین برودی، ریچل مک‌آدامز، ماریون کوتیار و لئا سیدو اشاره کرد.
آلن فیلمنامه جذاب این فیلم را با همکاری اوون ویلسون، بازیگر نقش اول فیلم نوشت. این فیلم که به نوعی یادآور فیلم رز ارغوانی قاهره، یکی از کلاسیک‌های وودی آلن است، ماجرای سفر جادویی یک نویسنده در زمان را نشان می‌دهد که به دوران طلایی دهه ۱۹۲۰ پاریس سفر می‌کند. در این دوره پاریس مملو از هنرمندان نام‌آشنا همچون پابلو پیکاسو، سالوادور دالی، ارنست همینگوی و اسکات فیتزجرالد است.
پاریس ۱۹۲۰ همان دورانی که صادق هدایت، نویسنده ایرانی در این شهر رنگارنگ به سر می‌برد و تأثیر شگرفی بر زندگی و آثار این نویسنده بزرگ گذاشت. احتمالا این تأثیر بر آثار هدایت بازتابی از تأثیر بزرگ‌تری باشد که فضای فرهنگی آن دوره‌ی پاریس بر کل ادبیات جهان گذاشت.
ویکی کریستینا بارسلونا (Vicky Cristina Barcelona)
وودی آلن در ادامه تور اروپایی خود در آغاز دهه ۲۰۰۰ به شهر پرآفتاب بارسلون در اسپانیا سفر کرد تا فیلم ویکی کریستینا بارسلونا را با حضور برخی از جذاب‌ترین بازیگران سینمای روز جهان از جمله خاویر باردم، اسکارلت جوهانسون و پنه لوپه کروز بسازد. داستان سرگرم‌کننده به همراه لوکیشن‌های جذاب از ابیه‌دو و بارسلون به همراه نماهای پرشوری از عشق و عاشقی‌های شخصیت‌های داستان، فیلم ویکی کریستینا بارسلونا را تا تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های آلن تبدیل کرد.
«امتیاز نهایی (Match Point)»
آنطور که وودی آلن از فضای آفتابی و لوکیشن‌های جذاب بارسلون برای تعریف کردن یک داستان عاشقانه‌ی پرحرارت استفاده کرده، از فضای دم‌کرده و همیشه ابری و بارانی لندن هم یک داستان عاشقانه اما با حال و هوای مرموزتر استفاده کرده بود. هرچقدر که فیلم ویکی کریستینا بارسلونا هم کمدی است و هم درام، فیلم امتیاز نهایی نه کمدی است و نه در آن خبری از فضای روشنفکری نیویورک است، بلکه فضای داستان به مرور به یک درام دلهره‌آور با ریتمی پرشتاب بدل می‌شود که راه به فیلم‌های تعلیقی-جنایی می‌برد. اسکارت جوهانسون با چهره‌ی معصوم و پرجذبه‌اش در همین فیلم به مخاطبان جهانی معرفی شد و توانست قدم‌های بعدی را در دوران حرفه‌ای خود در هالیوود بردارد.
جنایت و جنحه (Crimes and Misdemeanors)
فیلم جنایات و جنحه استعداد بی‌نظیر وودی آلن در درهم آمیختن مضامین مختلف و ژانرهای کمدی و درام را نشان می‌دهد. در این فیلم شاهد فیلمی هستیم که همچنان مضمونی جنایی دارد، اما همچنان از سایر آثار آلن و دنیای پر از شوخ و شنگ و کمدی‌های خاص و برنده او دور نیست. بنابراین فیلم جنایات و جنحه، یکی از بهترین فیلم های وودی آلن همچنان هم می‌خنداند، هم درگیر یک سرگرم‌کننده می‌کند و هم ته‌مایه جنایی داستان آنقدر تعلیق‌آور است که گاهی حس کنیم که فیلم جنایی از دوران نوآرهای کلاسیک را با کارآگاهان سیگار بر لب، کلاه‌های لبه‌دار، خیابان‌های نمناک و بارانی و اسلحه‌های کمری می‌بینیم.
روزگار رادیو (Radio Days)
فیلم روزگار رادیو یکی از فیلم‌های نوستالژیک آلن است، به این معنی که وودی آلن در این فیلم همان‌جور که فدریکو فلینی در شاهکار خود آمارکورد (Amarcord) با زادگاهش رِیمینی کرده، با شهر نیویورک و دورانی کودکی خودش کرده و تِم اصلی سریال نوستالژی است. اتفاقات فیلم روزگار رادیو از بهترین فیلم های وودی آلن در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ در محله کوئینز در حاشیه‌ی نیویورک رخ می‌دهد. نوستالژی روزگار رادیو، روزگاری را به تصویر می‌کشد که کل اعضای یک خانواده دور یک رادیوی بزرگ در اتاق نشیمن خانه جمع می‌شدند و هرکدام در زمان‌های مختلف به برنامه‌های دلخواهشان از نمایش‌های صوتی تا برنامه‌های گفتگومحور، طنز و اخبار و غیره گوش می‌کردند.
هانا و خواهرانش (Hannah and Her Sisters)
هانا و خواهرانش از جمله فیلم‌های وودی آلن است که حالا تبدیل به یک اثر کلاسیک شده و هرجا که صحبت از یک فیلم درام-رمانتیک خوش‌ساخت و با نویسندگی و بازیگری‌های فوق‌العاده قوی می‌شود، از فیلم هانا و خواهرانش نام برده می‌شود. در فیلم هانا و خواهرانش به دنیای زنانه و درونیات زنان داستان که هانا و دو خواهرش، لی و هالی باشند پرداخته شده است. برخی از برترین بازیگران دوران از جمله مکس فون سیدو، باربارا هرشی، کری فیشر، دیان وایست، مورین اوسالیوان، میا فارو و البته خود وودی آلن در این فیلم بازی می‌کنند و در پیشبرد یک درام به شدت جذاب و سرگرم‌کننده نقش اساسی ایفا کرده‌اند.
رز ارغوانی قاهره (The Purple Rose of Cairo)
فیلم رز ارغوانی قاره از جمله آن فیلم‌های سینمایی است که حتی بزرگ‌ترین کارگردانان دنیای سینما هم احتمالا بعد از ساخت افسوس ساخت این چنینی فیلمی را خورده‌اند، فیلمی که جادوی دنیای سینما و خیال‌انگیزی پرده نقره‌ای را به بهترین نحو به رخ مخاطبان بکشد. در این فیلم، سیسیلیا بار دیگر با بازی میا ارو، یک پیشخدمت عاشق‌پیشه و رؤیاباف است که عاشقانه سینما را دوست دارد. او که از زندگی با همسر دائم‌الخمرش عاجز است، هر وقت فرصتی دست دهد به سینما می‌رود و غرق دنیای فیلم رز ارغوانی قاهره می‌شود که در سالن سینما نمایش داده می‌شود. سیسیلیا دل‌باخته یکی از شخصیت‌های اصلی این فیلم شده است، و این شخصیت اصلی فیلم از پرده نقره‌ای بیرون می‌آید تا شاید در واکنش به تمنای این زن تنها با او همراه شود. این مرد دست سیسیلیا را می‌گیرد و با او از سالن سینما خارج می‌شود تا با هم به جستجوی شهر بروند.
زلیگ (Zelig)
وودی آلن با فیلم زلیگ یک بار دیگر در درهم ریختن روایت‌ها و داستان‌ها و پدید آوردن یک پیرنگ نو موفق عملکرده است. حاصل کار او که در سال ۱۹۸۳ اکران شد، باعث غافلگیری بسیاری مخاطبان سینما در دوران خودش شد. در این فیلم خود وودی آلن در نقش لئونارد زلیگ ظاهر می‌شود. زلیگ یک مرد نگون‌بخت و عاجز، اما یک توانایی به خصوص دارد، اینکه می‌تواند با هر شرایطی کنار بیاید و به همان شکل و ظاهری که دیگران می‌خواهند دربیاید. آلن در این فیلم به خوبی توانسته مضمون همرنگی با جماعت و فرصت‌طلبی‌های اجتماعی را به تصویر بکشد. در این فیلم هم وودی آلن از بازی میا فارو، همسر آن دورانش در نقش اصلی زن بهره برده تا داستانی پر از شوخی و لحظه‌های خنده‌دار را تعریف کند.
منهتن (Manhattan)
فیلم منهتن یکی دیگر از بهترین فیلم های وودی آلن است که حالا نه تنها به عنوان یک اثر کلاسیک سینما از آن تجلیل می‌شود، بلکه بسیاری منهتن را بهترین فیلم این فیلمساز دوست‌داشتنی می‌دانند. دنیای منهتن که تماما به صورت سیاه و سفید فیلمبرداری شده، همان دنیای نیویورکی است که آلن را به آن می‌شناسیم، دنیای کمدی- رمانتیکی با حال و هوای روشنفکرانه. مناظر خاطره‌انگیزی که وودی آلن در فیلم بر روی فیلم‌های سلولوئید ثبت و ضبط کرده، همچنان نماد شهر نیویورک به حساب می‌آیند. در این فیلم شاهد حضور یکی دیگر از شرکای زندگی وودی آلن، دایان کیتن هستیم. از دیگر بازیگران این فیلم می‌توانیم به اریل همینگوی و همین‌طور مریل استریپ اشاره کنیم.
آنی هال (Annie Hall)
وودی آلن با ساخت فیلم آنی هال یک قدم مهم در دوران حرفه‌ای سینماگری خود برداشت. در سال ۱۹۷۷ که فیلم آنی هال از بهترین فیلم های وودی آلن اکران شد، همه منتقدان و مخاطبان آلن را یک کمدین استثنایی می‌دانستند، اما آنی هال از کارگردانی پشت دوربین خبر می‌داد که می‌داند چطور مضامین پیچیده و درونیات انسان را وارد یک داستان پرشوخ و شنگ و سرگرم‌کننده کند. این کمدی رمانتیک آنقدر عمق روان‌شناختی و هستی‌شناسانه دارد که برخی از بهترین فیلم‌های اینگمار برگمان و آلفرد هیچکاک. البته که برخلاف این دو، فیلم وودی آلن می‌خنداند و با لحظات عجیب و فرواقعی‌اش مخاطب تا لحظه‌های پایانی فیلم همراه خودش نگه می‌دارد.
جاسمین غمگین (Blue Jasmine)
فیلم جاسمین غمگین یک درام خوش‌ساخت با بازی استثنایی کیت بلانشت (که برای او جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را به ارمغان آورد)، ماجرای زنی سابقا ثروتمند و تجملاتی به نام جاسمین را بازگو می‌کند. جاسمین که به زندگی شبه‌اشرافی و تجملاتی خود خو گرفته، حالا با مشخص شدن کلاهبرداری‌های همسرش هال فرانسیس (با بازی آلک بالدوین)، هرآنچه دارد را از دست می‌دهد و مجبور می‌شود به آپارتمان کوچک خواهر ناتنی‌اش، جینجر (با بازی سالی هاوکینز) برود، خواهری که در تمام زندگی تحقیرش کرده بود. همان‌طور که قابل انتظار است، جاسیمن که دچار یک فروپاشی عصبی هم شده به سختی با این زندگی خو می‌گیرد و همچنان در رؤیای زندگی پرزرق و برق سابق است.
هری ساختارشکن (Deconstructing Harry)
در فیلم هری ساختارشکن، وودی آلن نقش نویسنده‌ای موفق به نام هری بلاک را ایفا می‌کند. هری هرچقدر در نویسندگی موفق است، در زندگی عاشقانه و اجتماعی هیچ موفقیتی نداشته و حتی حال و احوال روحی و روانی خوبی ندارد. ما در خلال درام- کمدی خنده‌دار هری را در قالب فلش‌بک‌هایی در برخورد با همسر و معشوقه‌هایش می‌بینیم و متوجه می‌شویم که او زندگی تمام نزدیکانش را دستمایه داستان‌هایش قرار داده که برخی از آنها از این بابت از او دلخور شده‌اند. در کنار این در فیلم هری ساختارشکن داستان‌هایی که هری بلاک نوشته را در قالب اپیزودهای مجزایی لابه‌لای برخوردهای هری با زندگی گذشته می‌بینیم که به فیلم جنبه‌ای متافیکشنی یا فراداستانی می‌دهد.
بهترین کتاب های وودی آلن
اگرچه وودی آلن را بیشتر با فیلم‌های سینمای او می‌شناسیم، اما آلن قبل از اینکه یک سینماگر موفق باشد، یک استندآپ کمدین و طنزپرداز موفق بود و همچنان هم چنانچه خود وودی آلن در زندگی‌نامه‌اش می‌گوید، هر روز صبح کار خود را با نوشتن با ماشین تحریرش شروع می‌کند. وودی آلن معمولا همواره چند فیلمنامه و داستان مختلف در حال نوشتن دارد، برخی از این فیلم‌نامه‌ها تبدیل به تازه‌ترین فیلم‌های او می‌شوند و برخی که اقبال کم‌تری پیدا می‌کنند، تبدیل به داستان‌های خواندنی می‌شوند. البته که این کم‌اقبالی به معنی بی‌اهمیت بودن نوشته‌ها و داستان‌های وودی آلن نیست، بلکه شاید سرنوشت چنین خواسته که برخی از آثار بیشتر در همان رسانه‌ی نوشتن جلوه داشته باشند و برخی هم بر پرده نقره‌ای دیده شوند.
از وودی آلن در مجموع ۱۲ کتاب به چاپ رسیده است. این کتاب‌ها مجموعه‌ای مختلفی از آثار از داستان‌های کوتاه، هجو و طنز و نمایشنامه، حتی یک رمان و همین‌طور گفتگو را شامل می‌شوند. وودی آلن به جز رمان اخیر خود، از باوم چه خبر؟ (What’s with Baum)، در سال ۲۰۲۰ خودزندگینامه خود با عنوان بی‌خود و بی‌جهت (Apropos of Nothing) را به چاپ رسانده بود.
کتاب های وودی آلن در ایران با عناوین مختلفی متفاوت از عناوین اصلی به چاپ رسیده‌اند. همچنین برخی از فیلمنامههای او از سوی برخی انتشارات به صورت مجزا به چاپ رسیده‌اند. در اینجا به فهرستی گوناگون از بهترین کتاب های وودی آلن را بررسی کرده‌ایم.
مجموعه داستان دفاع از دیوانگی
وودی آلن هیچ‌وقت صرفا یک داستان‌نویس نبود، بلکه تمام تلاش‌های او در داستان‌نویسی بیشتر به سمت نوشتن فیلمنامه و نمایشنامه معطوف بوده‌اند. با این حال، در داستان‌های کوتاه و بلند زیادی که از وودی آلن برجای مانده می‌توان همان طنز تیز و برنده و شوخی‌های مفرح او را که تبدیل به امضای سینمای‌اش شده‌اند به خوبی دید. داستان‌های وودی آلن پر از اتفاقات فراواقعی و بامزه و لحظات خنده‌داری هستند که گاهی آرزو می‌کنیم ای کاش تبدیل به فیلم هم می‌شدند.
یکی از بهترین داستان‌های وودی آلن، «اپیزود کوگلمس» است که در قالب و مفهوم شباهت زیادی به رز ارغوانی قاهره دارد. این داستان کوتاه که در ابتدا در سال ۱۹۷۷ در نشریه نیویورکر به چاپ رسیده بود، ماجرای کوگلمس، یک استاد جامعه‌شناسی را تعریف می‌کند از زندگی عاشقانه‌اش رضایت ندارد و به دنبال یک زندگی عاشقانه تازه می‌گردد. خوشبختانه جواب این تمنای او را یک جادوگر زبره دارد. این جادوگر می‌تواند در ازای گرفتن مبلغ اندکی او را با برخی از محبوب‌ترین شخصیت‌های داستانی محشور کند. کافی است که کوگلمس به همراه کتاب مورد علاقه‌اش وارد یک کمد چوبی شود، جادوگر وردی بخواند و او بلافاصله وارد دنیای داستانی شود و با معشوق داستانی‌اش دیدار کند.
انتخاب کوگلمس کسی نیست جز اِما بوواری، از رمان مادام بوواری گوستاو فلوبر، نویسنده سرشناس فرانسوی. همان‌طور که قابل انتظار بود، کوگلمس سخت دلبسته زن ساده‌دل و زیباروی شهرستانی می‌شود، اما از سوی دیگر، برخی از دانشجویان ادبیات و حتی اساتید دانشگاه متوجه ورود شخصیت او در صفحات کتاب مادام بوواری می‌شوند و از او باجه‌گیری می‌کنند و بقیه ماجرا… [می‌توانید داستان اپیزود کوگلمس از اینجا بخوانید]
فیلمنامه رز ارغوانی قاهره
بسیاری از فیلمنامههای وودی آلن برای استفاده علاقه‌مندان به سینما و نویسندگی به صورت کتاب‌های مجزایی به چاپ رسیده‌اند. برخی از مشهورترین فیلمنامههای وودی آلن که تا به حال به فارسی ترجمه و چاپ شده‌اند، عبارتند از «آنی هال»، «نیمه شب در پاریس»، و «همه می‌گویند دوست‌ت دارم». اما هیچ‌کدام از فیلمنامههای وودی آلن به جذابیت و سرگرم‌کننده‌ای فیلمنامه رز ارغوانی قاهره نبوده‌اند. این فیلمنامه از یکی از بهترین فیلم های وودی آلن در قالب کتاب فیلمنامه زندگی مجزای خودش را در نشر کتاب ایران داشته و از زمان اولین چاپ در دهه ۱۳۸۰ تا به امروز به شدت بین دوستداران سینما و به خصوص طرفداران وودی آلن خواننده داشته است. به طوری که این کتاب حالا تبدیل به یکی از اقلام مهم علاقه‌مندان و کلکسیونرهای سینما در ایران شده است.
فیلمنامه رز ارغوانی قاهره برای اولین بار در سال ۱۳۸۰ با ترجمه شهرزاد بارفروشی و از سوی نشر نی به چاپ رسید. تا به امروز رز ارغوانی قاهره نه تنها یکی از بهترین فیلم های فیلم های وودی است، بلکه کتاب فیلمنامه این فیلم یکی از کتاب‌های خاطره‌انگیز اهالی سینما در ایران است.
خودزندگینامه بی خود و بی جهت
«بی خود و بی جهت»، کتاب خودزندگینامه وودی آلن است که با همان قلم پر شوخ و شنگ همیشگی در آن به بازگو کردن زندگی خصوصی و خاطراتش از دوران کودکی و نوجوانی تا سال‌های میانسالی و شهرت و تبدیل شدت به یک سینماگر بزرگ و جهانی پرداخته است. وودی آلن در این کتاب به شدت صادق است و با لحنی صریح و ساده از خود و اطرافیانش می‌گوید. گاهی خاطرات وودی آلن رنگ شوخی‌های خنده‌دارش در بهترین فیلم‌هایش را می‌گیرد و گاهی هم رنگ جدی دارد و به فیلم‌های درامش مانند جاسمین غمگین را به خود می‌گیرد. در سایه‌ی اتفاقاتی که در زندگی وودی آلن رخ داده، برخی از منتقدان نسبت به چاپ این کتاب خودزندگینامه روی خوشی نشان نداده‌اند. اما منتقدان منصفی هم بوده‌اند که از وودی آلن به دلیل روایت دلچسب و مفرح و خنده‌دارش تمجید کرده‌اند.
دو نمایشنامه از وودی آلن
«دوباره اون آهنگو بزن سم» و «از این آب ننوشید» عنوان دو نمایشنامه جذاب از وودی آلن هستند که نشر چشمه به صورت یک کتاب با ترجمه بهرنگ رجبی به چاپ رسانده است. هر دوی این نمایشنامه بعدا مبنایی برای ساخت دو فیلم سینمایی از وودی آلن بودند. نمایشنامه دوباره اون آهنگو بزن سم نه تنها در تئاتر برادوی به روی صحنه رفته بلکه در جای جای جهان بارها اجرا شده است. در فضای تئاتر ایران هم این نمایشنامه در مرداد ۱۳۹۵ به کارگردانی داود بنی اردلان و با حضور بازیگرانی از جمله امیرمهدی ژوله، الناز حبیبی، آندریا نوشاد، پژمان جمشیدی و بهاره رهنما به روی صحنه رفته و مورد توجه تماشاگران و اهالی تئاتر و نمایش قرار گرفته است.
