شیرین سوهانی؛ مثل یک حبه قند وسط این همه تلخی
اسکار ۲۰۲۴ برای ایرانی‌ها یادآور افتخارات گذشته بود. این‌بار در بخش انیمیشن کوتاه، نام ایران در میان برندگان اسکار قرار گرفت. موفقیت فیلم «در سایه سرو» به کارگردانی شیرین سوهانی و حسین ملایمی نقطه عطفی در تاریخ انیمیشن ایران محسوب می‌شود.
این دو هنرمند که مسیر دشواری را برای رسیدن به این جایگاه طی کرده‌اند، شب دراماتیکی را در مراسم اسکار پشت سر گذاشتند. این موفقیت نه‌تنها افتخاری برای سینمای ایران، بلکه گامی بزرگ برای حضور انیمیشن ایرانی در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود.
شیرین سوهانی؛ خط‌شکن زنان ایرانی در اسکار
شیرین سوهانی نخستین زن ایرانی است که توانسته جایزه اسکار را دریافت کند. حضور او روی صحنه، با سادگی و بی‌پیرایگی همراه بود، اما این موضوع واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت. از پوشش و مدل موهای او گرفته تا شیوه صحبت کردنش، همه مورد نقد برخی افراد قرار گرفت. بااین‌حال، او بدون توجه به حواشی، در کمال صداقت و فروتنی روی استیج حاضر شد و از هیجان خود هنگام اعلام جایزه نگفت.
او و همسرش، حسین ملایمی، در لحظه دریافت جایزه، حتی زمانی که به‌اشتباه متنی را از روی گوشی خواندند، از ابراز اشتباه خود هراسی نداشتند. این صداقت و بی‌پیرایگی، تفاوتی اساسی میان آن‌ها و بسیاری از چهره‌های هنری ساختگی ایجاد کرد.
نقش کانون پرورش فکری در موفقیت «در سایه سرو»
انیمیشن «در سایه سرو» محصول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. نهادی که از دیرباز نقشی کلیدی در پرورش استعدادهای سینمایی ایران داشته است. بزرگان سینمای ایران، از عباس کیارستمی گرفته تا امیر نادری، کار خود را از این مرکز آغاز کرده‌اند.
کانون پرورش فکری در سال‌های طلایی خود، پشتیبان پروژه‌های بزرگی بوده است. آثاری نظیر «رگبار» و «کلاغ» از بهرام بیضایی نیز با حمایت این نهاد ساخته شدند. باوجود افت کیفیت تولیدات این مرکز در سال‌های اخیر، موفقیت «در سایه سرو» نشان می‌دهد که کانون همچنان می‌تواند بستری برای رشد استعدادهای ایرانی باشد.
سینمای مستقل؛ بدون رانت، بدون وابستگی
«در سایه سرو» نمونه‌ای از سینمای مستقل ایران است. این انیمیشن بدون وابستگی به رانت‌های دولتی یا حمایت‌های جشنواره‌ای خاص، توانست مسیر خود را طی کند و در مهم‌ترین رویداد سینمایی جهان بدرخشد.
سینمای مستقل، برخلاف جریان‌های وابسته به نهادهای خاص، آزادی عمل بیشتری دارد و از مسیرهای خلاقانه‌تر برای تولید آثار هنری استفاده می‌کند. موفقیت «در سایه سرو» نشان داد که جهان نیز ارزش بیشتری برای این نوع سینما قائل است. پرداخت هنر بدون محدودیت و ملاحظات غیرهنری، یکی از عواملی است که موجب موفقیت این اثر در اسکار شد.
جهانی شدن انیمیشن ایران
افتخارآفرینی شیرین سوهانی و حسین ملایمی تنها یک جایزه نبود؛ بلکه نقطه عطفی در تاریخ انیمیشن ایران محسوب می‌شود. این موفقیت نشان داد که سینمای انیمیشن ایران، که روزگاری در سایه سینمای داستانی و مستند قرار داشت، حالا به سطحی رسیده که می‌تواند در معتبرترین جوایز جهانی رقابت کند.
این اتفاق همچنین ادای دینی به هنرمندان پیشگام انیمیشن ایران، از جمله نصرت کریمی، محسوب می‌شود. شاید اگر موانع و مشکلات گذشته وجود نداشت، انیمیشن ایران زودتر به جایگاه بین‌المللی خود دست می‌یافت. اما همین موفقیت نیز در شرایطی که حمایت چندانی از این حوزه نمی‌شود، دستاوردی مهم و ارزشمند است.
«در سایه سرو» تنها یک جایزه اسکار برای ایران به ارمغان نیاورد، بلکه نشان داد که سینمای انیمیشن ایران پتانسیل جهانی شدن را دارد. این موفقیت، نتیجه تلاش‌های یک گروه مستقل بود که بدون حمایت‌های مرسوم، اثری درخشان خلق کردند.
نام شیرین سوهانی اکنون در کنار دیگر بزرگان سینمای ایران در تاریخ ثبت شده است. این جایزه نه‌تنها افتخاری برای او و حسین ملایمی، بلکه نقطه امیدی برای تمامی هنرمندانی است که در مسیر تولید آثار مستقل تلاش می‌کنند.
منبع: برترین‌ها
