چرا بعد از نیمه‌شب احساسات منفی به ذهن هجوم می‌آورند؟
پژوهشی تازه نشان می‌دهد ذهن انسان پس از نیمه‌شب وارد حالتی متفاوت می‌شود که تمرکز بر تهدیدها، احساسات منفی و رفتارهای پرخطر را افزایش می‌دهد؛ حالتی که دانشمندان آن را «ذهن پس از نیمه‌شب» می‌نامند.
به گزارش «ساینس آلرت»، شواهد زیادی نشان می‌دهد که ذهن انسان شب‌ها به‌گونه‌ای متفاوت عمل می‌کند. پس از نیمه‌شب، احساسات منفی معمولا بیش از احساسات مثبت توجه ما را جلب می‌کند، ایده‌های خطرناک جذابیت پیدا می‌کند و بازدارندگی‌ها از بین می‌رود.
فرضیه «ذهن پس از نیمه‌شب»
برخی پژوهشگران بر این باورند که چرخه شبانه‌روزی یا همان چرخه بیولوژیکی انسان در این تغییرات نقش اساسی دارد. فرضیه آنها که در مقاله‌ای در سال ۲۰۲۲ منتشر شده «ذهن پس از نیمه‌شب» نام دارد. براساس این فرضیه، بدن و ذهن انسان از یک چرخه طبیعی ۲۴ ساعته فعالیت پیروی می‌کند که بر احساسات و رفتار ما تاثیر می‌گذارد. در روز، مغز برای بیداری و فعالیت تنظیم شده است؛ اما در شب الگو‌های رفتاری متفاوتی فعال می‌شود.
تمرکز بیش از حد بر تهدیدها
از دیدگاه تکاملی، شب زمانی پرخطر برای انسان بوده است. برای سازگاری با این خطرات، توجه ما به محرک‌های منفی در شب به صورت غیرمعمول افزایش می‌یابد. این ویژگی در گذشته شاید به ما کمک می‌کرد تا در برابر تهدید‌های پنهان سریع واکنش نشان دهیم؛ اما امروزه همین تمرکز افراطی بر جنبه‌های منفی می‌تواند تعادل مغز را در درک خطر و لذت برهم بزند و باعث شود فرد بیش از حد به انجام رفتارهای پرخطر تمایل پیدا کند.
همچنین بخوانید: نگران رسیدن به شصت سالگی هستید؟ علم می‌گوید بسیاری از ما در این سنین است که واقعاً به اوج عملکرد خود می‌رسیم!
تأثیر کم‌خوابی
افزودن کم‌خوابی به این معادله، کارکرد ذهن را بیشتر مختل می‌کند. «الیزابت کلرمن»، عصب‌شناس دانشگاه هاروارد، در سال ۲۰۲۲ گفت: «میلیون‌ها نفر در نیمه‌شب بیدارند و شواهد نشان می‌دهد مغز آنها در این زمان به خوبی روز عمل نمی‌کند».
نمونه‌هایی از رفتار پرخطر
پژوهشگران برای توضیح فرضیه خود به دو مثال اشاره می‌کنند: فرد معتادی که در روز می‌تواند در برابر وسوسه مواد مخدر مقاومت کند، ممکن است در شب تسلیم شود. مثال دوم مربوط به یک دانشجو است که با بی‌خوابی دست و پنجه نرم می‌کند و با افزایش شب‌های بی‌خوابی احساس ناامیدی، تنهایی و یاس می‌کند. هر دو سناریو در نهایت می‌توانند مرگبار باشند. خطر خودکشی و آسیب به خود در این ساعات به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. تحقیقات نشان داده است که احتمال خودکشی بین نیمه‌شب تا شش صبح سه برابر بیشتر از سایر ساعات روز است.
پژوهشی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که بیداری شبانه خود عاملی خطرزا برای خودکشی است و ممکن است ناشی از ناهماهنگی چرخه بیولوژیکی باشد. همچنین، بررسی انجام‌شده در مرکز مصرف کنترل‌شده مواد مخدر در برزیل نشان داد خطر اوردوز مواد افیونی در شب ۴.۷ برابر بیشتر است.
نیاز به پژوهش بیشتر
برخی از این رفتار‌ها را می‌توان با کمبود خواب یا پوششی که تاریکی فراهم می‌کند توضیح داد؛ اما احتمالا تغییرات عصبیِ شبانه نیز در این امر نقش دارند. به گفته پژوهشگران، لازم است پژوهش‌های بیشتری برای حفاظت از افرادی که در ساعات شب بیدار می‌مانند انجام شود.
نویسندگان می‌گویند تاکنون هیچ مطالعه‌ای بررسی نکرده است که چگونه کمبود خواب و زمان‌بندی چرخه شبانه‌روزی بر پردازش پاداش در انسان تاثیر می‌گذارند.
از این رو، هنوز به‌خوبی نمی‌دانیم که کارگران شیفتی مانند خلبان‌ها یا پزشکان چگونه با برنامه غیرمعمول خواب خود کنار می‌آیند.
منبع: آنا
