فواید خانه‌تکانی برای سلامت روان

بسیاری از ما ایرانی‌ها هرچقدر به نوروز و بهار نزدیک‌تر می‌شویم به فکر خانه‌تکانی می‌افتیم. از مرتب کردن کمدها و انباری خانه گرفته تا شستن فرش‌ها، همه انگار مراسمی در استقبال از شروع یک سال جدید است.

اگرچه بسیاری از افراد ممکن است دیگر فرصت یک خانه‌تکانی اساسی را نداشته باشند و آن را از لیست کارهایشان خط بزنند اما انجام آن در هر زمان از سال نه تنها برای تمیزکاری، مهم است بلکه یک فرصت برای مراقبت از خود است.

به عبارت دیگر، نه تنها مرتب‌سازی خانه‌تان مزایای زیادی دارد، بلکه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این کار می‌تواند حتی سلامت روانی شما را نیز بهبود بخشد. در ادامه چندین فایده خانه‌تکانی برای سلامت روان را برای شما آورده‌ایم تا ببینید چنین کاری که هیچوقت فکرش را نمی‌کرد، می‌تواند چه تاثیرات مهمی داشته باشد.

رسم خانه‌تکانی در نوروز و اهمیت آن

نوروز، جشن آغاز سال نو و بهار طبیعت، همواره با آیین‌ها و رسوم خاصی همراه بوده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، خانه‌تکانی است. خانه‌تکانی نه فقط یک رسم ساده برای تمیز کردن خانه، بلکه نمادی از تجدید و نو شدن، پاکسازی جسم و روح، و استقبال از سال نو با انرژی مثبت است.

ریشه‌های تاریخی خانه‌تکانی

خانه‌تکانی نوروز ریشه‌های عمیقی در فرهنگ و تاریخ ایران دارد. گفتهع می‌شود این رسم باستانی، که از زمان‌های دور در میان ایرانیان رواج داشته، برگرفته از باورها و اعتقادات کهن است. در گذشته، ایرانیان بر این باور بودند که با خانه‌تکانی و تمیز کردن خانه، ارواح خبیثه و انرژی‌های منفی را از خانه دور می‌کنند و جای آن‌ها را با برکت، سلامتی و خوشبختی پر می‌کنند. همچنین، خانه‌تکانی را نمادی از پایان زمستان و آغاز بهار، و تجدید حیات طبیعت می‌دانستند.

اهمیت خانه‌تکانی در زندگی امروز

امروزه، با وجود تغییر سبک زندگی و پیشرفت تکنولوژی، خانه‌تکانی نوروز همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است. این رسم، علاوه بر پاکیزگی و زیبایی ظاهری خانه، تأثیرات مثبت بسیاری بر روحیه و روان افراد دارد. خانه‌تکانی فرصتی است برای دور ریختن وسایل کهنه و اضافی، مرتب کردن و سازماندهی وسایل،و ایجاد فضایی آرام و دلپذیر برای زندگی. این کار، به افراد کمک می‌کند تا احساس بهتری نسبت به خود و محیط اطرافشان داشته باشند و با انرژی مثبت بیشتری به استقبال سال نو بروند.

فواید خانه‌تکانی

خانه‌تکانی نه تنها به پاکیزگی محیط زندگی کمک می‌کند، بلکه تأثیرات مثبتی بر سلامت روان افراد نیز دارد. تمیز کردن و مرتب کردن خانه، به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند و احساس آرامش و رضایت را در افراد افزایش می‌دهد. همچنین، خانه‌تکانی می‌تواند به بهبود خلق و خو و افزایش اعتماد به نفس کمک کند. وقتی افراد خانه‌شان را تمیز و مرتب می‌کنند، احساس می‌کنند که کنترل بیشتری بر زندگی خود دارند.

همچنین خانه‌تکانی نوروز، اغلب به صورت گروهی و با مشارکت همه اعضای خانواده انجام می‌شود. این کار، فرصتی است برای تقویت روابط خانوادگی و افزایش صمیمیت بین اعضای خانواده. همکاری در خانه‌تکانی، به کودکان مسئولیت‌پذیری و مشارکت را می‌آموزد و به آن‌ها کمک می‌کند تا ارزش کار گروهی را درک کنند.

نکاتی برای خانه‌تکانی بهتر

برای اینکه خانه‌تکانی نوروز به بهترین شکل ممکن انجام شود و تأثیرات مثبت بیشتری داشته باشد، رعایت نکات زیر می‌تواند مفید باشد:

برنامه‌ریزی: قبل از شروع خانه‌تکانی، یک برنامه‌ریزی دقیق داشته باشید و وظایف هر یک از اعضای خانواده را مشخص کنید.

تهیه وسایل: وسایل مورد نیاز برای خانه‌تکانی، مانند مواد شوینده، دستمال، سطل، جارو و … را از قبل تهیه کنید.

شروع از بالا: خانه‌تکانی را از قسمت‌های بالای خانه، مانند سقف و دیوارها، شروع کنید و به تدریج به قسمت‌های پایین‌تر برسید.

دور ریختن وسایل اضافی: وسایل کهنه و اضافی را که دیگر به آن‌ها نیاز ندارید، دور بریزید.

تمیز کردن عمقی: به جای تمیز کردن سطحی، سعی کنید خانه را به صورت عمقی تمیز کنید و به گوشه‌ها و نقاطی که کمتر دیده می‌شوند نیز توجه کنید.

استفاده از مواد طبیعی: برای تمیز کردن خانه، از مواد شوینده طبیعی و بی‌ضرر استفاده کنید.

تهویه هوا: در هنگام خانه‌تکانی، پنجره‌ها را باز کنید تا هوا به خوبی جریان داشته باشد.

استراحت: در طول خانه‌تکانی، به خودتان استراحت بدهید و از انجام کار به صورت مداوم خودداری کنید.

شاید باورتان نشود ولی در ادامه می‌خواهیم به ۷ مورد از فواید خانه‌تکانی و تاثیر آن روی سلامت روان را بررسی کنیم.

نظافت بهاری نشانه‌ای از یک شروع تازه

نظافت بهاری، مانند یک شروع و زمان جدید است. این لحظات در زمان هستند که تغییرات را نشان می‌دهند، مانند شروع یک ترم جدید در مدرسه. برای بسیاری از افراد، نظافت بهاری نشانه‌ای است که وقت شروعی تازه فرا رسیده است. یک دستشویی مرتب یا یک اتاق نشیمن بازآرایی شده می‌تواند به مغز شما کمک کند تا احساس کند وارد یک فاز جدید از سال شده‌اید.

راحتی از اختلال عاطفی فصلی

انجمن روانپزشکی آمریکا تخمین می‌زند که ۵ درصد از جمعیت ایالات متحده به اختلال عاطفی فصلی مبتلا هستند، که با علائمی مانند افزایش غم و اندوه، تغییرات در خواب و اشتها و از دست دادن انرژی شناخته می‌شود.

برای این افراد، نظافت بهاری می‌تواند یک روش ملموس برای علامت‌گذاری تغییر فصل‌ها باشد. نظافت بهاری ممکن است به افرادی که خانه‌های خود را تمیز می‌کنند، احساس راحتی بدهد و به آن‌ها یادآوری کند که هوا در حال گرم شدن است و روزها طولانی‌تر می‌شوند.

حس کنترل

تمرکز بر روی چیزهایی که نمی‌توانید کنترل کنید، احساس اضطراب و سردرگمی را افزایش می‌دهد. بسیاری از مسائل زندگی هستند که نمی‌توانید آن‌ها را کنترل کنید؛ مثل اقتصاد یا سیاست.

ما زمانی بهترین احساس را داریم که بر چیزهایی که می‌توانیم کنترل کنیم، تسلط پیدا کنیم. تمیز کردن خانه یک روش عالی برای به دست آوردن حس کنترل است. بالاخره، شاید نتوانید قیمت مواد غذایی را کنترل کنید، اما می‌توانید نظم میز خود را در دست بگیرید یا در حالی که نمی‌توانید آب و هوا را کنترل کنید، می‌توانید راحتی و دلپذیری خانه‌تان را کنترل کنید.

حس دستاورد

یک خانه شلوغ یا محیطی پر از هرج و مرج با مشکلات سلامت روان مانند افسردگی ارتباط دارد. احتمالاً این ارتباط یک خیابان دو طرفه است.

مشکلات بیشتر سلامت روان ممکن است انگیزه لازم برای تمیز کردن را از شما بگیرد. همچنین همانطور که شلوغی و پروژه‌های نیمه‌تمام جمع می‌شوند، سطح استرس شما ممکن است افزایش یابد. ممکن است احساس گناه یا سردرگمی از وظایف انباشته داشته باشید.

نظافت بهاری می‌تواند به شما حس دستاورد بدهد. مرتب کردن خانه می‌تواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد تا به هدف دیگری مانند بیشتر ورزش کردن یا بیشتر کتاب خواندن برسید.

سخت است که زندگی مالی‌تان را مرتب کنید وقتی خانه‌تان شلوغ و بی‌نظم است. شاید این گزاره کمی عجیب به نظر بیاید اما به آن فکر کنید. اگر صورتحساب‌هایتان را در میان انبوه نامه‌های روی میز گم کنید یا نتوانید رسیدهایی که می‌توانند به شما در صرفه‌جویی مالی کمک کنند را پیدا کنید، به دلیل بی‌نظمی زیاد است. یک خانه نامنظم می‌تواند استرس شما را بیشتر کند.

نظافت بهاری ممکن است به شما یادآوری کند که شاید خرید زیادی انجام داده‌اید. وقتی خانه‌تان را مرتب می‌کنید، ممکن است متوجه شوید چقدر خرید کرده‌اید که هرگز از آن‌ها استفاده نکرده‌اید یا ممکن است متوجه شوید که اقلام زیادی از محصولات مشابه دارید که فقط نمی‌توانستید آن‌ها را پیدا کنید.

وقتی در حال انجام نظافت بهاری هستید، ممکن است با مدارکی مواجه شوید که به شما یادآوری می‌کنند که برای چیزهایی پول می‌دهید که دیگر به آن‌ها نیازی ندارید. یا ممکن است صورتحساب‌های بیمه پیدا کنید که شما را وادار کند تا برای پیدا کردن نرخ‌های بهتر خرید کنید. مرتب کردن مدارک مالی می‌تواند یک آرامش بزرگ ایجاد کند و ممکن است بخشی از استرس مالی شما را کاهش دهد.

زندگی اجتماعی بهتر

اگر تا به حال احساس کرده‌اید که به خاطر وضعیت خانه‌تان خجالت می‌کشید و نمی‌خواهید کسی وارد خانه‌تان شود، تنها نیستید. گاهی اوقات، خجالت از یک خانه شلوغ باعث می‌شود که افراد از برگزاری مهمانی‌های شام خودداری کنند.

یک فضای تمیز و منظم ممکن است به شما کمک کند تا راحت‌تر دیگران را به خانه‌تان دعوت کنید. چه این به معنای دعوت از همسایه برای یک فنجان قهوه باشد و چه به معنای دعوت از والدین برای دیدن بچه‌هایتان در یک روز تعطیل، پس از نظافت بهاری ممکن است احساس خوبی داشته باشید که افراد وارد خانه‌تان شوند.

ممکن است سایر عادات خوب را به حرکت درآورد

عادات خوب می‌توانند اثر گلوله برفی داشته باشند. مرتب کردن خانه ممکن است شما را تحریک کند تا سایر بخش‌های زندگی‌تان را هم مرتب کنید. ممکن است پس از اینکه شلوغی اطراف تردمیل‌تان را برداشته‌اید، انگیزه پیدا کنید که بیشتر ورزش کنید، یا ممکن است تصمیم بگیرید که زودتر به خواب بروید چون اتاق‌تان حالا که مرتب‌تر شده، احساس آرامش بیشتری به شما می‌دهد.

داشتن فضایی تمیز و منظم به این معناست که می‌توانید راحت‌تر وسایل خود را پیدا کنید. زمان کمتری را برای جستجوی اشیاء گمشده خواهید صرف کرد و ممکن است متوجه شوید که بهتر می‌توانید تمرکز کنید (مطالعات نشان می‌دهند که شلوغی حواس‌پرتی ایجاد می‌کند و با تعویق انداختن کارها می‌شود).

چطور نظافت بهاری‌تان را انجام دهید

لازم نیست تمام نظافت بهاری‌تان را در یک روز یا یک آخر هفته تمام کنید. در عوض، ممکن است متوجه شوید که بهتر است آن را به کارهای کوچکتر و قابل مدیریت تقسیم کنید. یک اتاق را می‌توانید رد چند نوبت تمیز کنید. مثلا می‌توانید یک روز سراغ کمدها بروید و یک روز را برای تمیز کردن کشوها بگذارید. بنابراین نیازی نیست با فشار آوردن به خودتان، خانه‌تکانی را تبدیل به یک کار سخت و طاقت‌فرسا کنید. حواستان باشد که این کار برای نظم دادن به زندگی شما و اثر بهتر بر سلامت روان است و نه صرفا یک کار فرسایشی و خسته‌کننده.

شما می‌توانید نظافت بهاری را با پخش کردن موسیقی یا گوش دادن به پادکست مورد علاقه‌تان جذاب‌تر کنید و به خودتان یادآوری کنید که چقدر حس خوبی خواهید داشت وقتی کارتان تمام شود.

خانه‌تکانی نوروز، یک رسم باستانی و ارزشمند است که نه تنها به پاکیزگی و زیبایی خانه کمک می‌کند، بلکه تأثیرات مثبت بسیاری بر روحیه و روان افراد نیز دارد. این رسم، نمادی از تجدید و نو شدن، پاکسازی جسم و روح، و استقبال از سال نو با انرژی مثبت است. انجام این کار در چند مرحله می‌تواند هم به زندگی شما نظم دهد و هم حالتان را بهتر کند.

منبع: دیجی‌کالامگ