این علائم نشان‌دهنده آسیب حاد کلیه است

نارسایی حاد کلیه که امروزه با نام آسیب حاد کلیه (Acute Kidney Injury – AKI) شناخته می‌شود، به از دست دادن ناگهانی و معمولاً موقتی عملکرد کلیه‌ها گفته می‌شود. این وضعیت اغلب طی چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد و معمولاً در افرادی دیده می‌شود که به شدت بیمار هستند و در بیمارستان بستری‌اند.

چگونه AKI بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

وقتی کلیه‌ها عملکرد خود را متوقف می‌کنند، مواد زائدی که باید از طریق ادرار دفع شوند، در بدن جمع می‌شوند. این تجمع منجر به علائمی مانند:

• کاهش میزان ادرار
• حالت تهوع
• خستگی
• تورم (به‌ویژه در پاها)
• تنگی نفس

در برخی موارد، علائم ممکن است خفیف باشند و به راحتی نادیده گرفته شوند؛ اما در موارد شدید، AKI می‌تواند تهدیدکننده‌ی زندگی باشد.

علائم رایج آسیب حاد کلیه

در بسیاری از موارد، AKI علائم واضحی ندارد و تنها از طریق آزمایش‌های آزمایشگاهی یا کاهش ناگهانی برون‌ده ادراری قابل تشخیص است. زمانی که علائم ظاهر می‌شوند، اغلب در عرض چند ساعت یا روز و حداکثر طی یک هفته پس از آسیب رخ می‌دهند.

علائم عمومی AKI شامل:

• کاهش حجم ادرار
• تورم در پاها، مچ پا یا صورت
• تنگی نفس
• خستگی و ضعف
• از دست دادن اشتها
• تهوع و استفراغ
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
• درد یا فشار قفسه سینه
• کبودی یا خونریزی غیرعادی
• گیجی، تشنج یا حتی کما

در موارد شدید، نارسایی حاد کلیه ممکن است منجر به مرگ شود که عمدتاً ناشی از سپسیس، نارسایی تنفسی یا نارسایی چند ارگان است.

همچنین بخوانید: راهکارهای علمی برای مقابله با استرس روزمره

علل آسیب حاد کلیه

AKI به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱. AKI پیش‌کلیوی (قبل از کلیه‌ها)

این نوع ناشی از کاهش جریان خون به کلیه‌ها است و اغلب بر اثر موارد زیر ایجاد می شود:

• کم‌آبی شدید
• نارسایی قلبی
• سیروز کبدی

علائم مرتبط

• پوست خشک و چروکیده
• ضربان قلب بالا
• سرگیجه یا افت فشار هنگام ایستادن
• زردی پوست و چشم‌ها (در سیروز)
• تورم شکم (آسیت)

۲. AKI درون‌کلیوی (ذاتی)

این نوع مستقیماً ناشی از آسیب به بافت‌های کلیه است و معمولاً بر اثر موارد زیر ایجاد می شود:

• گلومرولونفریت (التهاب گلومرول‌ها)
• نکروز حاد توبولار (مرگ سلول‌های لوله‌های کلیوی)
• نفریت بینابینی حاد (اغلب ناشی از واکنش دارویی یا بیماری خودایمنی)

علائم مرتبط

• ادرار خونی یا کف‌آلود
• درد عضلانی، تورم عمومی بدن
• تب، بثورات پوستی، گیجی

۳. AKI پس‌کلیوی (بعد از کلیه‌ها)

علت اصلی این نوع، انسداد مجاری ادراری است. از جمله عوامل:

• بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH)
• سنگ کلیه یا مثانه
• سرطان کلیه، مثانه یا پروستات

علائم مرتبط

• تکرر و فوریت ادرار
• درد شدید در پهلو یا زیر شکم
• ادرار خونی یا بدبو
• دشواری یا ناتوانی در ادرار کردن

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هر یک از علائم زیر را دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید:

• تورم غیرعادی در پاها، صورت یا دست‌ها
• کاهش محسوس حجم ادرار یا تیره شدن رنگ آن
• خستگی شدید یا تغییرات ناگهانی در سطح انرژی
• تنگی نفس ناگهانی
• سرگیجه مکرر یا افت هوشیاری

فوراً به اورژانس مراجعه کنید اگر:

• دچار درد قفسه سینه یا تنگی نفس شدید شده‌اید
• دچار استفراغ یا حالت تهوع غیرقابل کنترل هستید
• ادرار نمی‌کنید یا دچار خونریزی شدید شده‌اید
• سطح هوشیاری شما به‌طور ناگهانی کاهش یافته است

سؤالات رایج

علائم اولیه نارسایی حاد کلیه چیست؟

• کاهش ادرار
• تورم در اندام‌ها
• خستگی و تهوع
• تنفس دشوار
• ضربان قلب نامنظم

نارسایی حاد کلیه چگونه بر تنفس تأثیر می‌گذارد؟

اختلال در دفع اسید و مایعات می‌تواند باعث ایجاد مایع در ریه‌ها شده و منجر به تنگی نفس شود.

چه عوارضی ممکن است ایجاد شود؟

• پتاسیم بالا (هیپرکالمی)
• اسیدوز متابولیک
• ادم ریوی (تجمع مایع در ریه‌ها)
• آسیب دائمی کلیه
• نارسایی قلبی و تنفسی

آیا AKI در مبتلایان به HIV شدیدتر است؟

بله، به‌ویژه در موارد پیشرفته HIV. این افراد در برابر داروها و عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر هستند و خطر مرگ بالاتری دارند.

آیا AKI قابل برگشت است؟

در بسیاری از موارد بله، به شرط درمان به‌موقع علت زمینه‌ای و وضعیت عمومی مناسب بیمار. برخلاف نارسایی مزمن کلیه، AKI اغلب موقتی است.

علائم نارسایی کلیه در مرحله پایانی چیست؟

• عدم توانایی در ادرار کردن
• کاهش وزن و اشتها
• گیجی، خارش پوستی، درد استخوان
• نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه برای ادامه‌ی زندگی

منبع: سلامت نیوز