افزایش ۱۰ درصدی نرخ خودکشی در ایران؛ دانشجویان در معرض بیشترین خطر
بررسی آمار خودکشی در ایران و تأثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی بر سلامت روان.
در سال‌های اخیر، میزان خودکشی در ایران با افزایش نگران‌کننده‌ای همراه بوده و بنا بر آمارهای موجود، این نرخ سالانه حدود ۱۰ درصد رشد داشته است. طبق گزارش‌های منتشرشده، گروه‌هایی همچون زنان خانه‌دار، کارگران، دانش‌آموزان و دانشجویان بیشترین آمار خودکشی را به خود اختصاص داده‌اند.
رشد نگران‌کننده خودکشی در ایران؛ زنگ خطری برای سلامت روان جامعه
بررسی‌های انجام‌شده در چهاردهمین همایش سلامت روان و رسانه نشان می‌دهد که افزایش نابرابری‌های اجتماعی، مشکلات اقتصادی، تورم، بیکاری، فشارهای اجتماعی و کاهش امید به آینده از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر افزایش نرخ افسردگی و خودکشی در کشور هستند. مصطفی معین، رئیس این همایش، با اشاره به تأثیر مستقیم نابرابری اقتصادی بر سلامت روان تأکید کرد که بسیاری از مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی به دلیل احساس ناکامی و شکاف طبقاتی تشدید شده‌اند.
نقش محدودیت‌های اجتماعی و اقتصادی در افزایش افسردگی زنان
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این همایش مورد توجه قرار گرفت، پایین بودن نرخ اشتغال زنان در ایران است. طبق آمار، تنها ۱۷ درصد از زنان ایرانی در بازار کار حضور دارند که این رقم بسیار پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. محدودیت‌های اجتماعی، تبعیض‌های ساختاری و موانع اقتصادی موجب شده‌اند که بخش قابل توجهی از زنان خانه‌دار دچار مشکلات روحی و افسردگی شوند. این مسئله، نقش مهمی در افزایش آمار خودکشی در میان زنان خانه‌دار داشته است.
افزایش خودکشی در میان دانشجویان و پزشکان؛ فشارهای روانی بی‌سابقه بر نخبگان علمی و پزشکی
علاوه بر زنان و کارگران، دانش‌آموزان، دانشجویان و حتی پزشکان نیز در معرض خطر بالای خودکشی قرار دارند. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که کاهش امید به آینده، فشارهای اقتصادی، نبود فرصت‌های شغلی مناسب و مشکلات اجتماعی موجب افزایش میزان افسردگی و خودکشی در میان جوانان شده است.
در این میان، پزشکان و به‌ویژه رزیدنت‌های جوان نیز با بحران‌های روحی و فرسودگی شغلی مواجه هستند. گزارش‌های منتشرشده از افزایش نرخ خودکشی و حتی سکته‌های ناشی از فشارهای کاری در میان این گروه از جامعه پزشکی حکایت دارد.
ایران در شاخص شادکامی جهانی ۲۰۲۳؛ جایگاه ۱۰۷ در بین ۱۴۶ کشور
در حالی که بسیاری از کشورها در حال اجرای برنامه‌های گسترده برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان خود هستند، ایران همچنان با مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کند. بررسی‌های انجام‌شده در شاخص شادکامی جهانی ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که ایران در میان ۱۴۶ کشور رتبه ۱۰۷ را به خود اختصاص داده است.
این رتبه نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب کیفیت زندگی، سلامت روانی و میزان رضایت شهروندان از شرایط اقتصادی و اجتماعی است. متخصصان معتقدند که تا زمانی که سیاست‌های مؤثری برای کاهش نابرابری‌ها و افزایش حمایت‌های اجتماعی اجرا نشود، بهبود وضعیت روانی جامعه امکان‌پذیر نخواهد بود.
توقف انتشار آمار خودکشی در ایران از سال ۱۴۰۱؛ فقدان شفافیت آماری و چالش‌های پیشگیری از بحران
یکی از موضوعات چالش‌برانگیز مطرح‌شده در همایش سلامت روان، توقف انتشار رسمی آمار خودکشی در ایران از سال ۱۴۰۱ بود. حمید یعقوبی، رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی ایران، در این همایش اعلام کرد که از دو سال گذشته هیچ آمار رسمی و شفافی درباره نرخ خودکشی در کشور منتشر نشده است.
او تأکید کرد که انتشار این آمار می‌تواند به تحلیل دقیق‌تر وضعیت روانی جامعه کمک کند و ابزار مؤثری برای سیاست‌گذاری‌های پیشگیرانه باشد. با این حال، عدم انتشار این اطلاعات موجب شده است که پژوهشگران و متخصصان نتوانند به داده‌های دقیق برای بررسی روند خودکشی و عوامل مؤثر بر آن دسترسی داشته باشند.
مقایسه نرخ خودکشی در ایران و جهان؛ روند نگران‌کننده افزایش آمار در کشور
بررسی آمارهای بین‌المللی نشان می‌دهد که سالانه بیش از ۷۲۰ هزار نفر در سراسر جهان جان خود را به دلیل خودکشی از دست می‌دهند. این در حالی است که در ایران، آمار ثبت‌شده خودکشی بیش از ۷۶۰۰ نفر در سال است.
نکته قابل توجه این است که در حالی که روند جهانی خودکشی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ کاهشی بوده، این روند در ایران همچنان افزایشی است و احتمال می‌رود که در سال‌های آینده از میانگین جهانی فراتر رود.
اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خودکشی در ایران؛ راهکارهای حمایت روانی و اقتصادی
متخصصان حوزه سلامت روان بر این باورند که خودکشی یک پدیده قابل پیشگیری است و سیاست‌گذاران باید اقدامات مؤثری برای کاهش عوامل خطرزا و بهبود شرایط زندگی افراد جامعه انجام دهند. برخی از مهم‌ترین راهکارهای پیشنهادی شامل موارد زیر است:
افزایش دسترسی به خدمات مشاوره‌ای و روان‌درمانی: راه‌اندازی مراکز مشاوره رایگان و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت سلامت روان می‌تواند به کاهش نرخ افسردگی و خودکشی کمک کند.
بهبود شرایط اقتصادی و کاهش بیکاری: ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب، کاهش تورم و افزایش حمایت‌های اجتماعی می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت روان جامعه داشته باشد.
شفاف‌سازی آمار و تحلیل دقیق داده‌ها: انتشار منظم آمار خودکشی و بررسی عوامل تأثیرگذار بر آن می‌تواند به سیاست‌گذاران در اتخاذ تصمیمات بهتر برای پیشگیری از این بحران کمک کند.
افزایش حمایت‌های اجتماعی از زنان، دانشجویان و پزشکان: ارائه تسهیلات حمایتی برای اقشار آسیب‌پذیر و کاهش فشارهای اجتماعی و اقتصادی بر این گروه‌ها می‌تواند از افزایش نرخ خودکشی جلوگیری کند.
افزایش ۱۰ درصدی نرخ خودکشی در ایران نشان‌دهنده بحرانی جدی در حوزه سلامت روان است. نابرابری‌های اقتصادی، محدودیت‌های اجتماعی، بیکاری و کاهش امید به آینده از مهم‌ترین عوامل مؤثر در این روند هستند. در شرایطی که بسیاری از کشورها با سیاست‌های حمایتی توانسته‌اند نرخ خودکشی را کاهش دهند، ایران با روندی معکوس روبه‌روست.
ضروری است که نهادهای مسئول با اجرای سیاست‌های پیشگیرانه، افزایش آگاهی عمومی و ارائه حمایت‌های روانی و اقتصادی، برای مقابله با این بحران اقدامات جدی‌تری انجام دهند. تنها در این صورت می‌توان به بهبود سلامت روان جامعه و کاهش آمار نگران‌کننده خودکشی در کشور امید داشت.
منبع: روزیاتو
