قیمت‌گذاری گوشت در ایران؛ چالش‌ها و تاثیرات آن بر تولید داخلی
افشین دادرس، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک، به بررسی وضعیت بازار گوشت قرمز، تأثیر افزایش نرخ ارز، مشکلات دامداران و روند واردات پرداخته است. در ادامه، نگاهی به مهم‌ترین چالش‌های این حوزه خواهیم داشت.
قیمت دام زنده و نوسانات بازار گوشت
در حال حاضر، قیمت دام زنده پرواری با وزن تقریبی ۶۵ کیلوگرم بین ۲۷۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است. این نرخ نسبت به هفته‌های گذشته افزایش محسوسی نداشته، اما نکته قابل توجه این است که در سال ۱۴۰۳، بازار دام زنده و گوشت قرمز همخوانی نداشته‌اند. در حالی که قیمت دام زنده کاهش یافته، قیمت گوشت همچنان روند افزایشی داشته است.
چرا قیمت دام زنده و گوشت همخوانی ندارد؟
یکی از دلایل اصلی این عدم تطابق قیمتی، خروج تولیدکنندگان از زنجیره تأمین پس از تحویل دام به کشتارگاه است. در واقع، توزیع‌کنندگان نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت‌گذاری گوشت دارند. این موضوع باعث شده که قیمت گوشت برای مصرف‌کنندگان بالاتر از نرخ واقعی باشد و دولت برای تنظیم بازار، به واردات گوشت متوسل شود که در نهایت به تولید داخلی آسیب می‌زند.
تأثیر افزایش نرخ ارز بر بازار گوشت
با تغییر نرخ ارز ترجیحی از ۴,۲۰۰ به ۳۸,۵۰۰ تومان طبق قانون بودجه سال آینده، هزینه‌های واردات، نهاده‌های دامی و در نهایت قیمت دام زنده و گوشت تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این تغییرات می‌تواند فشار بیشتری بر دامداران داخلی وارد کند و زمینه افزایش قیمت گوشت را در آینده فراهم سازد.
آیا تولید داخلی پاسخگوی نیاز بازار است؟
در حال حاضر، تولید دام سبک و سنگین در کشور به میزان کافی انجام می‌شود، اما بازار به دلیل قیمت‌گذاری غیرواقعی گوشت توان جذب دام‌های پرواری را ندارد. این مسئله باعث شده که دامداران دچار ضرر اقتصادی شوند و در مواردی، حتی دام‌های مولد خود را به کشتار بفرستند که در آینده می‌تواند منجر به کاهش تولید و افزایش قیمت گوشت شود.
وضعیت واردات گوشت؛ آیا کاهش اتفاق افتاده است؟
برخلاف ادعای مقامات مبنی بر کاهش واردات گوشت، بررسی آمارهای گمرک نشان می‌دهد که در ۹ ماهه نخست سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار تن گوشت و دام زنده به ارزش ۱.۱۲ میلیارد دلار وارد کشور شده است. این رقم در ۸ ماهه نخست سال جاری ۱۸۰ هزار تن بوده که ارزش آن ۱.۰۱۶ میلیارد دلار بوده است.
نکته قابل توجه این است که در آذرماه میزان واردات روزانه از ۶۰۰ تن به ۶۶۰ تن افزایش یافته است که برخلاف ادعای کاهش واردات از سوی وزارت جهاد کشاورزی است.
چالش‌های ارتباط دامداران با وزارت جهاد کشاورزی
مدیرعامل اتحادیه دام سبک تأکید دارد که ارتباط میان وزارت جهاد کشاورزی و اتحادیه‌های مرتبط بهبود یافته است، اما همچنان چالش‌هایی در نظارت بر بازار و تنظیم قیمت‌ها وجود دارد.
کشتار دام‌های مولد؛ بحران جدید صنعت دامپروری
به دلیل مشکلات موجود در بازار، دامداران توان نگهداری دام‌های پرواری را ندارند و برخی دام‌های مولد را نیز روانه کشتار کرده‌اند. اگر این روند ادامه پیدا کند، در آینده شاهد کاهش تولید دام و افزایش شدید قیمت گوشت خواهیم بود.
آینده بازار گوشت در ایران
سه چالش اصلی بازار گوشت در ایران عبارت‌اند از:
عدم نظارت بر قیمت‌گذاری و کنترل بازار
توزیع غیرمنطقی و واسطه‌گری در زنجیره تأمین گوشت
اتکای بیش از حد به واردات به جای حمایت از تولید داخلی
اگر این مشکلات برطرف نشود، علاوه بر زیان دامداران، در آینده وابستگی ایران به واردات گوشت افزایش خواهد یافت و قیمت‌ها بیش از پیش دچار نوسان خواهند شد.
منبع: اقتصاد معاصر