چگونه خواب ناکافی جهان‌بینی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
پژوهش جدید نشان می‌دهد خواب ضعیف می‌تواند افراد را مستعد پذیرش تئوریهای توطئه کند.
تئوریهای توطئه افکار افراد را مجذوب خود می‌کنند. این نظریه‌ها توضیح‌های ساده‌ای برای رویدادهای پیچیده ارائه می‌دهند که اغلب شامل توطئه‌های مخفی توسط گروه‌های قدرتمند هستند. تئوریهای توطئه از اعتقاد به جعلی‌بودن فرود بر ماه گرفته تا ادعای تقلب در انتخابات، به افکار عمومی شکل می‌دهند و بر رفتار افراد تأثیر می‌گذارند.
برای پی‌بردن به علت باور افراد به تئوریهای توطئه، پژوهش‌های متعدد به بررسی سوگیر‌های شناختی، تأثیرات اجتماعی و ویژگی‌های شخصیتی پرداخته‌اند. بااین‌حال چنین تحقیقاتی تأثیرات ظریف روزانه بر تفکر توطئه‌گرانه مانند استرس یا خواب را نادیده می‌گیرند. پژوهشی جدید نشان می‌دهند که کیفیت پائین خواب نقشی کلیدی در باورهای توطئه دارد.
اعتقاد به تئوریهای توطئه تحت تأثیر عوامل روانی و اجتماعی است. سوگیری‌های شناختی، مانند دیدن الگوها در اطلاعات تصادفی، افراد را مستعد تفکر توطئه‌گرانه می‌کند. تأثیرات اجتماعی ازجمله هنجارهای اجتماعی هم نقش بسزایی دارند. ویژگی‌های شخصیتی مانند خودشیفتگی و ترجیح تفکر شهودی با باورهای توطئه بیشتر مرتبط است.
همچنین بخوانید: راه‌هایی برای بهبود کیفیت خواب
بااینکه عوامل فوق به خوبی مستند شده‌اند، پژوهش جدید یک عامل کلیدی دیگر را اضافه می‌کند: کیفیت خواب. خواب ضعیف ممکن است سوگیری‌های شناختی و تنش احساسی را افزایش دهد و افراد را بیشتر متمایل به پذیرش توضیحات توطئه‌آمیز کند.
براساس یک پژوهش، بی‌خوابی به‌عنوان یک اختلال بالینی بر باورهای توطئه تأثیر می‌گذارد. این بررسی که در مجله‌ی روانشناسی سلامت منتشر شد، نشان می‌دهد که چگونه کیفیت خواب ضعیف بر باورهای توطئه اثرگذار است.
مطالعه دوم با ۵۷۵ شرکت‌کننده، عوامل روان‌شناختی مانند افسردگی، پارانویا و خشم را مورد بررسی قرار داد تا بفهمد خواب ضعیف چگونه به باورهای توطئه کمک می‌کند. بر اساس یافته‌ها کیفیت خواب ضعیف به باورهای توطئه ربط دارد و افسردگی قوی‌ترین اتصال بین این دو است. به عبارت دیگر، افزایش افسردگی به توضیح ارتباط کیفیت خواب ضعیف با تفکر توطئه‌آمیز کمک کرد.
علت یا همبستگی؟
در‌حالی که مطالعه‌ی اخیر خواب ضعیف و نظریه توطئه را به هم مرتبط می‌کند، این کار علت و معلولی را ثابت نمی‌کند. عامل دیگری ممکن است زمینه‌ساز هر دو باشد. برای مثال، استرس یا اضطراب مزمن می‌تواند به خواب ضعیف و افزایش حساسیت به تفکر توطئه‌آمیز کمک کند. بهبود سلامت روان ممکن است به اندازه‌ی خواب اهمیت داشته باشد.
در عین‌حال، تحقیقات در مورد کم‌خوابی نشان می‌دهد کمبود خواب می‌تواند خشم، افسردگی و پارانویا را افزایش دهد. همان‌طور که در پژوهش جدید دیده می‌شود، این کار می‌تواند افراد را در برابر اطلاعات نادرست آسیب‌پذیرتر کند.
پژوهش‌های آینده می‌توانند از آزمایش‌های کنترل‌شده برای بررسی اینکه چگونه خواب ضعیف به باورهای توطئه کمک می‌کند، استفاده کنند. پژوهش اخیر نشان می‌دهد که کم‌خوابی حاد باعث افزایش اضطراب و افسردگی در مقایسه با خواب عادی می‌شود. یک مطالعه مشابه می‌تواند نشان دهد که آیا کم‌خوابی شدید باعث افزایش باورهای توطئه می‌شود یا خیر.
باورهای توطئه فقط کنجکاوی‌های بی‌ضرر نیستند. بلکه می‌توانند عواقب جدی در دنیای واقعی داشته باشند. این باورها با شک نسبت به واکسن، انکار تغییرات اقلیمی و افراط‌گرایی خشونت‌آمیز مرتبط هستند. درک عواملی که در گسترش آن‌ها نقش دارند، برای رسیدگی به اطلاعات نادرست و ارتقای تصمیم‌گیری آگاهانه ضروری است.
یافته‌ها نشان می‌دهند که بهبود کیفیت خواب ممکن است باورهای توطئه را کاهش دهد. مداخلات متمرکز بر خواب مانند درمان بی‌خوابی یا اقدام‌های بهداشت عمومی می‌توانند به مقابله با تفکر توطئه‌آمیز کمک کنند. بیشتر تحقیقات درباره‌ی تئوریهای توطئه بر سبک‌های تفکر و تأثیرات اجتماعی متمرکز هستند. این پژوهش خواب را به‌عنوان یک عامل کلیدی برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که خواب ضعیف نه‌تنها بر سلامت و تندرستی تأثیر می‌گذارد، بلکه جهان‌بینی ما را هم شکل می‌دهد.
در عین‌حال خواب تنها تکه‌ای از پازل است. باورهای توطئه احتمالا از ترکیبی از سوگیری‌های شناختی، تأثیرات اجتماعی، وضعیت احساسی و جهان‌بینی شخصی ناشی می‌شوند. بسیاری از افرادی که بد می‌خوابند فریفته تئوریهای توطئه نمی‌شوند. تحقیقات آینده باید بررسی کنند که خواب ضعیف چگونه با عوامل پیش‌بینی شناخته‌شده‌ی تئوریهای توطئه مرتبط است.
با اولویت‌دادن به خواب خوب می‌توانیم سلامت روحی و جسمی خود را بهبود بخشیم و در عین حال توانایی خود را برای تفکر انتقادی و مقاومت دربرابر اطلاعات نادرست در دنیای پیچیده‌تر تقویت کنیم.
منبع: زومیت
