اختلال گسترده GPS در ایران؛ پیامدها و راهکارهای جایگزین
اختلالات اخیر در سیستم موقعیت‌یاب جهانی ایران به دلیل جنگ الکترونیک، چالش‌های مهمی برای کاربران خدمات آنلاین ایجاد کرده و استفاده از اپلیکیشن‌های آفلاین مسیریابی را ضروری کرده است.
در روزهای اخیر، اختلال گسترده در سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) در ایران، به‌ویژه در مناطق پرتنش مانند خلیج فارس و شهر تهران، باعث سردرگمی بسیاری از شهروندان، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی و پیک‌های موتوری شده است. این اختلالات که به‌صورت ثبت مکان اشتباه در نقاطی دوردست مانند ایسلند یا کانادا خود را نشان می‌دهد، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی مهمی به‌دنبال داشته است. در این گزارش، دلایل این اختلال، راهکارهای جایگزین برای مسیریابی و معرفی بهترین اپلیکیشن‌های کاربردی بررسی می‌شود.
دلیل اختلال جی‌پی‌اس در ایران چیست؟
کارشناسان معتقدند اختلال GPS در ایران عمدتاً ناشی از جنگ الکترونیک و اقدامات امنیتی در پاسخ به تنش‌های منطقه‌ای است. ایران به منظور دفاع در برابر هواپیماهای بدون سرنشین و موشک‌های هدایت‌شونده دشمنان، در برخی مناطق اقدام به پارازیت‌افکنی (Jamming) یا جعل سیگنال (Spoofing) جی‌پی‌اس می‌کند. این موضوع اگرچه با اهداف نظامی انجام می‌شود، اما اثرات مستقیم آن بر شهروندان غیرنظامی، به‌ویژه رانندگان خدمات آنلاین و کاربران اپلیکیشن‌های مسیریابی، کاملاً محسوس است.
در نبود جی‌پی‌اس، چطور مسیریابی کنیم؟
در شرایطی که سیگنال‌های GPS قابل اعتماد نیستند یا به‌طور کامل قطع شده‌اند (مثل درون تونل‌ها، پارکینگ‌ها، یا مناطق مختل‌شده)، کاربران می‌توانند از روش‌های جایگزین برای موقعیت‌یابی بهره ببرند. این روش‌ها شامل استفاده از دکل‌های مخابراتی (Cell Tower)، شبکه‌های Wi-Fi، سنسورهای داخلی گوشی مانند شتاب‌سنج و ژیروسکوپ، یا نقشه‌های آفلاین از پیش ذخیره‌شده هستند.
اپلیکیشن‌هایی که این قابلیت‌ها را دارند، می‌توانند موقعیت تقریبی کاربر را حتی بدون GPS تشخیص دهند یا حداقل مسیر را به‌صورت گام‌به‌گام نمایش دهند. این ویژگی در شرایط بحرانی یا ناپایدار، یک ابزار نجات‌بخش محسوب می‌شود.
همچنین بخوانید: تراشه نوری کانادایی، داده‌ها را با سرعت ۱۰۰۰ گیگابیت در ثانیه منتقل می‌کند
بهترین برنامه‌های آفلاین مسیریابی بدون نیاز به جی‌پی‌اس
در ادامه لیستی از بهترین اپلیکیشن‌های داخلی و خارجی آورده شده است که حتی بدون دسترسی به GPS هم می‌توانند مسیریابی انجام دهند:
اپلیکیشن‌های داخلی:
| اپلیکیشن | امکانات | مزیت ویژه |
| بلد | نقشه آفلاین، موقعیت‌یابی با Wi-Fi، حالت شب پشتیبانی فارسی | ترافیک لحظه‌ای داخل کشور |
| نشان | نقشه دقیق ایران،مسیریابی با اینترنت امکان استفاده آفلاین | مناسب کوچه‌ها و مناطق فرعی |
اپلیکیشن‌های بین‌المللی:
| اپلیکیشن | ویژگی‌ها | سیستم‌عامل |
| HERE WeGo | مسیریابی آفلاین، موقعیت‌یابی | Wi-Fi Android / iOS |
| Organic Maps | کاملاً آفلاین، بدون تبلیغ و ردیابی | Android / iOS |
| Sygic GPS | نقشه سه‌بعدی، استفاده از شتاب‌سنج | Android / iOS |
| MAPS.ME | سبک و دقیق، مخصوص پیاده‌روی و دوچرخه | Android / iOS |
| OsmAnd | مناسب برای سفرهای کوهستانی و طبیعت‌گردی | Android / iOS |
نحوه استفاده از مسیریاب آفلاین به جای جی‌پی‌اس
برای استفاده موثر از مسیریاب‌های آفلاین در نبود جی‌پی‌اس، رعایت چند نکته کاربردی ضروری است:
۱. دانلود نقشه‌ها از قبل: پیش از شروع سفر، نقشه‌ی منطقه مورد نظر را داخل اپلیکیشن ذخیره کنید.
۲. فعال‌سازی Wi-Fi حتی بدون اتصال: گوشی با شناسایی شبکه‌های اطراف، موقعیت تقریبی را تشخیص می‌دهد.
۳. استفاده از حالت «دقت پایین» یا فقط Wi-Fi: در برخی گوشی‌ها خاموش کردن GPS و فعال کردن فقط Wi-Fi نتیجه بهتری دارد.
۴. هماهنگی دستی با مسافر یا مقصد: در صورت نمایش اشتباه موقعیت، تماس یا ارسال لوکیشن دستی می‌تواند مشکل را حل کند.
۵. بروزرسانی اپلیکیشن‌ها: نسخه‌های جدیدتر اپ‌های مسیریابی معمولاً در شرایط خاص پایداری بیشتری دارند.
۶. استفاده از اپ‌های جایگزین در شرایط خاص: برای سفرهای بین‌شهری یا مناطقی با پوشش ضعیف، اپ‌هایی مثل MAPS.ME یا OsmAnd گزینه‌های مناسب‌تری هستند.
با توجه به ادامه‌دار بودن اختلالات GPS، آمادگی برای استفاده از راهکارهای جایگزین نه تنها برای رانندگان حرفه‌ای، بلکه برای تمام شهروندان ضروری است. مسیریاب‌های آفلاین می‌توانند راه‌حل موقتی اما کارآمد در برابر این چالش فنی و امنیتی باشند.
منبع: اقتصاد آنلاین
