سالمندان در ایران، زیر خط فقر مطلق

بر اساس این گزارش، بیش از ۶.۷ میلیون سالمند در ایران زندگی می‌کنند که ۸ درصد از کل جمعیت کشور را شامل می‌شوند. از این تعداد، ۵ میلیون و ۳۲۱ هزار و ۸۰۵ خانوار دارای حداقل یک سالمند هستند. در این میان، حدود ۱ میلیون و ۶۵۰ هزار خانوار تنها یک سالمند دارند که بسیاری از آن‌ها در دهک‌های درآمدی پایین قرار دارند.

وضعیت اقتصادی و فقر سالمندان

طبق آمارهای موجود، ۳۱ درصد از سالمندان در خانوارهای تک‌نفره زندگی می‌کنند و ۱۵ درصد از این خانوارها در دهک‌های پایین درآمدی کشور قرار دارند. همچنین، ۱۶ درصد از سالمندان به شدت زیر خط فقر هستند که نشان‌دهنده وضعیت بحرانی این قشر است.

از سوی دیگر، نزدیک به یک سوم سالمندان ایران در شرایط فقر مطلق به سر می‌برند و بسیاری از آن‌ها نیازمند کمک‌های فوری هستند. علاوه بر این، ۳۸ درصد از خانوارهای سالمند سرپرست زن دارند که وضعیت اقتصادی آن‌ها به‌مراتب نامناسب‌تر از خانوارهای مرد سرپرست است. تعداد زیادی از این زنان سالمند در دهک‌های درآمدی اول و دوم قرار دارند که نشان‌دهنده شرایط سخت معیشتی آن‌هاست.

استان‌های دارای بیشترین و کمترین جمعیت سالمند

بررسی‌ها نشان می‌دهد که توزیع سالمندان در استان‌های مختلف کشور تفاوت قابل‌توجهی دارد. استان‌های گیلان، تهران و مازندران بالاترین میزان جمعیت سالمند را دارند، در حالی که سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خوزستان کمترین نسبت سالمندان را به خود اختصاص داده‌اند.

کمبود پوشش بیمه‌ای و خدمات حمایتی

یکی از مشکلات اساسی سالمندان، کمبود پوشش بیمه‌ای است. درصد بالایی از خانوارهای سالمند فاقد پوشش بیمه‌ای مناسب هستند که این مسئله مشکلات اقتصادی و درمانی بسیاری برای آن‌ها ایجاد کرده است. بسیاری از سالمندان نه‌تنها به خدمات درمانی کافی دسترسی ندارند، بلکه از حداقل حمایت‌های اجتماعی نیز برخوردار نیستند.

پیشنهادات وزارت رفاه برای بهبود وضعیت سالمندان

وزارت رفاه در این گزارش مجموعه‌ای از سیاست‌ها را برای بهبود وضعیت سالمندان پیشنهاد داده است.

در سطح بلندمدت، توسعه طرح «بانک زمان» توصیه شده است. این طرح به‌عنوان یک سیستم حمایتی عمل می‌کند که بر اساس آن، افراد می‌توانند زمان خود را برای ارائه خدمات به سالمندان ذخیره کنند و در آینده از حمایت‌های مشابه برخوردار شوند.
توسعه «پنجره واحد خدمات حمایتی» به‌منظور ارائه خدمات یکپارچه به سالمندان و گروه‌های آسیب‌پذیر دیگر پیشنهاد شده است.
در سطح کوتاه‌مدت، وزارت رفاه بر ضرورت رفع فقر شدید سالمندان و تأمین حداقل نیازهای غذایی آنان تأکید کرده است. همچنین، گسترش پوشش بیمه سلامت همگانی برای اقشار فاقد بیمه یکی دیگر از پیشنهادات این وزارتخانه است که می‌تواند تأثیر مستقیم بر وضعیت اقتصادی و رفاهی سالمندان داشته باشد.

این گزارش نشان می‌دهد که سالمندان ایران با چالش‌های جدی روبه‌رو هستند و نیاز به اقدامات فوری و سیاست‌گذاری‌های حمایتی برای بهبود وضعیت این قشر بیش از پیش احساس می‌شود.