زمین در حال از دست دادن آب شیرین است؛ قاره‌ها در مسیر خشک شدن
تحقیقات تازه با بهره‌گیری از داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد زمین در حال تجربه یکی از بی‌سابقه‌ترین دوره‌های کاهش منابع آب شیرین است؛ پدیده‌ای که نه‌تنها زندگی میلیاردها انسان را تهدید می‌کند، بلکه بر بالا آمدن سطح دریاها نیز تأثیر مستقیم دارد.
افزایش دمای زمین موجب تبخیر بیشتر آب و همچنین افزایش برداشت آب‌های زیرزمینی توسط انسان‌ها شده است. این روند، جابجایی آب شیرین از خشکی به دریاها را در پی داشته و پدیده‌ای نگران‌کننده به نام «خشک شدن قاره‌ای» را ایجاد کرده است.
پمپاژ شدید آب‌های زیرزمینی، تبخیر بیشتر و ذوب یخ‌ها به دلیل افزایش دمای جهانی باعث شده مقدار فزاینده‌ای از آب شیرین از خشکی‌ها به اقیانوس‌ها منتقل شود. این روند نه‌تنها منابع آبی مورد نیاز بخش بزرگی از جمعیت جهان را تهدید می‌کند، بلکه به افزایش سطح دریاها نیز دامن می‌زند.
به گزارش نیوساینتیست، جِی فامیلیتی از دانشگاه ایالتی آریزونا و همکارانش با استفاده از اندازه‌گیری‌های گرانشی ماهواره‌ای، تغییرات در مجموع جرم آب ذخیره‌شده در خشکی‌ها را بررسی کردند. این داده‌ها شامل تمام اشکال آب شیرین از رودخانه‌ها و سفره‌های زیرزمینی گرفته تا یخچال‌ها و صفحات یخی می‌شود.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۴، افت نگران‌کننده‌ای در منابع آب شیرین بسیاری از مناطق جهان رخ داده است. یافته‌ها حاکی از آن است که مناطق خشک نه‌تنها خشک‌تر شده‌اند (همان‌طور که در مدل‌های تغییر اقلیم پیش‌بینی شده است) بلکه هر سال بیش از ۸۰۰ هزار کیلومتر مربع گسترش یافته‌اند. این مساحت تقریباً برابر با مجموع مساحت بریتانیا و فرانسه است.
همچنین بخوانید: عوارض خطرناک اشعه فرابنفش؛ آب مروارید و سرطان
مناطق «ابرخشک‌شونده»
پژوهشگران چهار منطقه «ابرخشک‌شونده» را شناسایی کرده‌اند که در آن‌ها چندین ناحیه دارای کاهش منابع آب شیرین، به یکدیگر متصل شده و پهنه‌ی وسیعی از خشکی را تشکیل داده‌اند. این مناطق شامل شمال کانادا و روسیه می‌شود که کاهش منابع آبی آن‌ها عمدتاً ناشی از ذوب یخچال‌ها، خاک منجمد و کاهش بارش برف است.
در دو منطقه دیگر، کاهش منابع آب عمدتاً به دلیل برداشت بیش از حد آب زیرزمینی برای آبیاری است. این مناطق شامل جنوب غربی ایالات متحده، بخش‌های زیادی از آمریکای مرکزی، و همچنین نواری از غرب اروپا و شمال آفریقا تا شمال هند و چین است. طبق یافته‌ها، کاهش آب زیرزمینی که به‌ویژه در شرایط گرما و خشکسالی افزایش می‌یابد، حدود ۶۸ درصد از افت کلی ذخایر آبی را تشکیل می‌دهد.
جابجایی گسترده آب به یکی از عوامل کلیدی در افزایش سطح آب دریاها تبدیل شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد از سال ۲۰۱۵ تاکنون، از دست رفتن منابع آبی خشکی‌ها بیش از یخ‌های جنوبگان یا گرینلند در بالا آمدن سطح دریا مؤثر بوده و سالانه نزدیک یک میلی‌متر به ارتفاع آب اقیانوس‌ها افزوده است. پژوهشگران در گزارش خود می‌نویسند: «این روندها شاید جدی‌ترین پیام در مورد اثرات تغییرات اقلیمی تاکنون باشند. قاره‌ها در حال خشک‌شدن هستند، منابع آب شیرین در حال کاهش می‌باشند و روند افزایش سطح دریا شتاب گرفته است.»
منوچهر شیروایی از مؤسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا می‌گوید: «پیش‌تر از روند خشک شدن مناطق مختلف آگاه بودیم، اما اهمیت این پژوهش در آن است که نمایی جهانی از مسئله ارائه می‌دهد. ما نه آب تولید می‌کنیم و نه آن را از بین می‌بریم، بلکه فقط آن را جابه‌جا می‌کنیم و این جابه‌جایی در مسیر درستی نیست.»
بنجامین کوک از دانشگاه کلمبیا نیز می‌افزاید: «گام بعدی آن است که بررسی دقیق‌تری انجام دهیم تا بتوانیم مشخص کنیم دقیقاً چه عواملی باعث کاهش آب‌های زیرزمینی شده‌اند. برای جدا کردن سهم تغییرات اقلیمی از سهم بهره‌برداری انسانی به جزئیات بیشتری نیاز داریم.»
منبع: زومیت
