نوشیدن قهوه در شب شما را بیفکر و بیملاحظه میکند
یافتههای جدید محققان نشان میدهد که نوشیدن قهوه در شب میتواند باعث شود تا بیشتر رفتارهای بیفکرانه و بیملاحظهگی را انجام دهید. موضوعی که میتواند زمینه تحقیقات آینده روی انسان باشد.

احتمالا خیلی از ماها که شبها تا دیر وقت برای انجام کاری بیداریم یا اینکه اساسا شیفت کاری ما شیفت آخر است، نوشیدن دستکم یک فنجان قهوه را در برنامه منظم خود داریم. اما یافتههای جدید نشان میدهد، شوک ناشی از کافئین در نیمهشبها نه فقط باعث بیدار نگه داشتن ما میشود، بلکه باعث بیملاحظهتر شدن هم میشود. با مجله حرف مرد همراه باشید.
قهوه شبانه خوب یا بد؟
در حقیقت، یافتههای جدید گروهی از محققان دانشگاه تگزاس در شهر ال پاسو حاکی از آن است که مصرف کافئین در طول شب قابلیت مغز ما انسانها برای تحت کنترل در آوردن رفتارهای بیملاحظه را کاملا مختل میکند. یافتههای جدید علمی سوالات جدیدی را در خصوص اثرات کافئین بر رفتار انسانها در زمانهای مختلکننده ساعت زیستی مطرح میکند.
محققان یافتههای اخیر را با بررسی مگسهای میوه به دست آوردند. در واقع بررسیهای محققان نشان داد، مگسهای میوهای که شبها کافئین مصرف کردهاند، در سرکوب حرکت قابلیت کمتری دارند. در همین حال، مگسهای میوه با وجود این شرایط رفتارهای بیملاحظه و پروازهای بیپروای بیشتری از خودشان نشان دادند.
دلیل مطالعه روی مگسهای میوه
در مطالعه اخیر محققان دانشگاه تگزارس گونهای از مگس میوه با نام علمی دروزوفیلا ملانوگاسترآزمایش شد که به دلیل اهمیت رفتاریشان در علوم اعصاب از دیرباز مورد توجه محققان قرار داشتهاند. هرچند که ممکن است به نظر برسد این حشرات کوچک نمیتوانند جایگزین مناسبی برای انسان باشد، اما تشابهات زیاد در ژنها و مسیرهای عصبی به خصوص در نواحی که رفتارها، خواب و انتقال عصبی را کنترل میکند باعث شده تا این حشرات نقش زیادی در آزمایشهای حوزه علوم اعصاب داشته باشند.
همچنین بخوانید: نوشیدن قهوه باعث افزایش طول عمر میشود
مگسهای میوه به مانند انسانها هورمونهایی مانند استروژن ندارند، به همین جهت عوامل ژنتیکی یا فیزیولوژیکی دیگر باعث افزایش حساسیت مگسهای میوه ماده میشود. در واقع، یافتهها نشان داد که مگسهای ماده با وجودی که دارای مقادیر کافئین داخلی مشابه مگسهای نر بودند، اما نسبت به مصرف کافئین در شب واکنش آنیتر را بروز دادند.
عادتی با اثرات منفی
محققان کافئین را در ساعات مختلف شبانهروز به رژیم غذایی مگسهای میوه افزودند. سپس توانایی این حشرات در سرکوب حرکت در واکنش به یک جریان قوی هوا- که در شرایط عادی، معمولا باعث بیحرکتی این حشرات میشود- را آزمایش کردند.
رفتار مگسهای میوه نامنظم بود. این حشرات به جای اینکه بیحرکت بمانند، به طرز بیپروایی پرواز کردند. این واکنش محققان را به این نتیجه رساند که یک اختلال در کنترل مهاری، یکی از کارکردهای اصلی فرایند اجرایی مغز رخ داده است.
نکته مهم دیگر اینکه بیملاحظهگی نشأتگرفته از کافئین صرفا عارضه جانبی بیقراری در این حشرات نبود. یعنی مگسها به مانند ما انسانها با نوشیدن قهوه زیاد (سطح کافئین بالا در بدن) سریعتر یا بیشتر راه نمیرفتند. در همین حال، این اختلال اصلل تنها از کمبود خواب ناشی نمیشد؛ چرا که وقتی محققان با روشهای دیگری مانند نور چشمکزن و ایجاد ارتعاشق جلوی خواب مگسهای میوه را گرفتند اصلا رفتار مشابهی را در این حشرات ملاحظه نکردند.
اهمیت زمان مصرف قهوه
نکته جالب دیگر که محققان در مطالعه اخیر به آن رسیدند اینکه مصرف کافئین در طی روز حتی اگر سطح کافئین داخلی با سطح سطح کافئین در شب یکسان بود، باز هم رفتار مگسهای میوه را مختل نکرد. این امر به خوبی نشان داد که زمان نوشیدن قهوه بیش از میزان آن میتواند روی کنترل رفتار بیملاحظهگی تأثیرگذار باشد.
به این جهت، باید گفت که مصرف کافئین در شب باعث بروز رفتارهای بیملاحظهگی در مگسها شده و بیشتر از نرها روی مادهها اثر میگذارد. این اثر بیش از اینکه به دلیل بیشفعالی یا کم خوابی باشد، به چرخهی شبانهروزی برمیگردد.
دانشمندان مدتهاست که نسبت به این موضوع تردید دارند. کافئین میتواند روی ساعت داخلی مغز یا ریتم شبانهروزی ما تأثیر بگذارد. محققان از روی مطالعاتی که بر روی انسانها انجام دادهاند این موضوع را پیش از این ثابت کرده بودند. برای مثال، اگر در اواخر شب قهوه بنوشید، ساختار خواب را مختل شده و ترشح ملاتونین هم به تعویق میافتد. در مقابل، مصرف کافئین در طول صبح باعث میشود که تمرکز و عملکردهای حرکتی بدن تقویت شود.
اهمیت یافتههای اخیر برای ما انسانها
اگر ملاک ما یافتههای اخیر مطالعه روی مگسهای میوه باشد، باید بگوییم که فرایندهای زیستشناختی بدن ما به نحوی است که میزان تحمل نوشیدن قهوه بسته به زمان و جنسیت در آن متفاوت است.
پیامد یافتههای اخیر به خصوص برای کسانی که در طول شیفت شب فعالیت میکنند بسیار مهم است. کادر درمانی و کارکنان بیمارستانها و مراکز درمانی، رانندگان کامیون، پرسنل نظامی، و بسیاری از افرادی که برای اینکه شبها بتوانند به انجام وظیفه بپردازند نیاز به نوشیدن چند فنجان قهوه دارند.
در همین حال، یافتهها به خوبی نشان میدهد احتمال اینکه زنان بعد از نوشیدن قهوه اضطراب و اثرات خلقی منفی بروز دهند بیشتر است. از سوی دیگر، در مردان مصرف کافئین اکثر اوقات به افزایش انرژی و تمرکز منتهی میشود. به هر حال، یافتههای اخیر میتواند پایهای قوی برای درک هرچه بیشتر فعل و انفعالات این نوروبیولوژی (زیستشناسی عصبی) باشد که باعث چنین تأثیراتی در بدن ما انسانها میشوند.
سخن پایانی
در پایان، آیا باید بعد از دانستن این موضوع دیگر شبها اصلا قهوه مصرف نکنیم؟ لزوما نه. به هر حال، این تحقیق به شواهد زیادی اضافه میکند که همگی از این امر حکایت دارند که اثرات کافئین در بدن ما در طول شبانهروز با هم یکسان نیست. بنابراین اگر در طول شیفت شب تصمیمات عجولانهای یا نادرستی میگیرید شاید نوشیدن قهوه نتواند خیلی به شما در بهبود وضعیتتان کمک زیادی کند.
قطعا در آینده تحقیقات بیشتری بر روی خود ما انسانها نیاز است تا این موضوع بیشتر روشن شود. اما فعلا بهتر است به خاطر داشته باشید، نوشیدن قهوه در طول شب نه فقط ما را بیدار میکند، بلکه گاهی اوقات آن نواحی از مغز که نباید را هم بیدار میکند.
منبع: ZME Science