بازار خودرو سال جدید را طوفانی آغاز کرد؛ ارزیابی بازار خودرو در سال جدید

درحالی‌ که به‌واسطه رکود سنتی بازار خودرو در ایام پس از تعطیلات نوروز، تقریبا همه‌ساله شاهد ثبات و حتی کاهش نسبی قیمت‌ها در این بازار طی فروردین‌ماه بودیم، در نهمین روز فروردین‌ماه امسال (شنبه هفته گذشته) که نرخ دلار حدود ۱۰۴هزار و ۷۰۰ تومان بود، بازار خودرو یک شروع توفانی داشت و قیمت‌ها در این بازار، افزایش شدیدی را تجربه کردند. این افزایش شدید به‌ویژه برای مشتریانی غافلگیرکننده بود که در ماه پایانی سال گذشته، با دل خوش کردن به احتمال عقبگرد بازار خودرو، دست از خرید کشیدند تا شاید قیمت‌های افسارگسیخته در این بازار در جایی آرام بگیرند یا این‌که به‌قول بورسی‌ها «اصلاح بخورند» و دو، سه قدمی به‌عقب برگردند.

یکی از دلایل شکل‌گیری این انتظارات، توصیه‌های کارشناسان اقتصادی به پرهیز از سرمایه‌گذاری در بازار خودرو بود که برخی افراد آن را به «احتمال کاهش قیمت» تعبیر کردند؛ درحالی‌که منظور کارشناسان «احتمال بازدهی کمتر این بازار برای سرمایه‌گذاران در مقایسه با دیگر بازارهای سرمایه‌ای مانند طلا، سکه و بورس» بود و نه احتمال کاهش قیمت خودرو. در همین زمینه حسن قاضیان، کارشناس بازار خودرو در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» به بررسی مهم‌ترین چالش‌ها و چشم‌اندازهای بازار خودرو در سال جدید پرداخته است.

ارزیابی شما از وضعیت بازار خودرو در روزهای آغازین سال جدید چیست؟

در روزهای پایانی سال گذشته، بازار خودرو با نوساناتی همراه شد که ناشی از افزایش تقاضای فصلی، تغییرات نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی دولت بود. امسال نیز بازار تحت‌تاثیر عوامل متعددی مانند نوسانات نرخ ارز، کاهش واردات خودرو به‌واسطه محدودیت ارزی و بالا بردن تعرفه‌های گمرکی، افزایش هزینه‌های تولید و سیاست‌های تنظیمی دولت قرار گرفته است.

با توجه به‌شرایط کلی اقتصاد، تقاضا برای خودروهای اقتصادی و میان‌رده همچنان بالا است؛ اما در بخش خودروهای لوکس و گران‌قیمت، رکود بیشتری مشاهده می‌شود. بخشی از این رکود به‌کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان بازمی‌گردد و بخشی دیگر به‌دلیل افزایش هزینه‌های نگهداری و مالیات بر خودروهای وارداتی است. درمجموع، بازار خودرو درحال‌حاضر بین دو وضعیت «انتظار برای آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در هفته‌های آتی» و «ترس از افزایش نرخ‌ها» قرار دارد که باعث نوسانات و معاملات مقطعی شده است.

عوامل اصلی تاثیرگذار بر روند بازار خودرو در ماه‌های اخیر چه بوده‌اند؟

یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بازار خودرو در ماه‌های اخیر، سیاست‌های ارزی و نوسانات نرخ دلار بوده است. با افزایش نرخ ارز، قیمت تمام‌شده خودروهای وارداتی و حتی داخلی به‌دلیل وابستگی به قطعات خارجی افزایش یافته است. از سوی دیگر، دولت سعی کرده است با صحبت درخصوص طرح‌هایی مانند واردات خودروهای کارکرده و افزایش عرضه، فشار را از روی بازار بردارد؛ اما اجرایی شدن این سیاست‌ها با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. علاوه‌بر مسائل ارزی، سیاست‌های تنظیمی دولت در قیمت‌گذاری دستوری نیز از دیگر عوامل موثر بر روند بازار بوده است.

خودروسازان داخلی همچنان با مشکل قیمت‌گذاری مواجه‌اند و این موضوع سبب شده است هم عرضه محدود شود و هم انگیزه سرمایه‌گذاری در این بخش کاهش یابد. از طرفی، تغییرات در میزان تولید و عرضه خودرو از سوی خودروسازان نیز تاثیر مستقیمی بر قیمت‌ها داشته است. در مجموع، بازار خودرو در ماه‌های اخیر تحت تاثیر سیاست‌های کلان اقتصادی، تغییرات نرخ ارز، عرضه محدود و تصمیمات دولت درباره واردات و تولید قرار داشته است.

با توجه به متغیرهای اقتصادی مانند نرخ ارز، تورم و سیاست‌های کلان، چشم‌انداز بازار خودرو را در سال جدید چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پیش‌بینی وضعیت بازار خودرو در سال آینده به‌شدت وابسته به‌سیاست‌های خارجی، اقتصادی و تصمیمات دولت در حوزه صنعت‌خودرو خواهد بود. درصورتی ‌که دولت برنامه‌هایی برای کنترل نرخ تورم و تثبیت نرخ ارز داشته باشد، احتمالا بازار خودرو نیز شاهد ثبات نسبی خواهد بود. اما اگر نوسانات ارزی ادامه پیدا کند، قیمت خودروها نیز دچار افزایش خواهد شد؛ چراکه حتی خودروهای داخلی نیز به‌شدت به‌واردات قطعات و مواد اولیه وابسته هستند.

در کنار این موارد، چگونگی اجرای طرح‌هایی مانند افزایش تعرفه واردات خودرو و تغییر نرخ ارز مبنا در آن، خصوصی‌سازی خودروسازان بزرگ و تغییرات در شیوه قیمت‌گذاری محصولات داخلی نیز می‌تواند مسیر بازار را تعیین کند. اگر این طرح‌ها به‌درستی اجرا شوند، ممکن است شاهد کاهش تدریجی قیمت‌ها و افزایش رقابت در بازار باشیم. اما اگر سیاست‌ها به‌شکل ناقص و با موانع اجرایی همراه باشند، روند فعلی بازار ادامه خواهد یافت و مصرف‌کنندگان همچنان با قیمت‌های بالا و کمبود انتخاب مواجه خواهند شد.

آیا احتمال کاهش یا افزایش قیمت خودروهای داخلی و خارجی در سال جدید وجود دارد؟

همان‌طور که اشاره شد، مسیر قیمت خودروهای داخلی و خارجی در سال جدید تا حد زیادی تحت‌تاثیر ‌سیاست‌های ارزی و تصمیمات دولت در حوزه تنظیم بازار است. اگر نرخ ارز همچنان افزایش یابد یا دولت همچنان به‌سیاست قیمت‌گذاری دستوری ادامه دهد، احتمال افزایش قیمت خودروهای داخلی بسیار بالاست. همچنین، مشکلات تامین قطعات و هزینه‌های تولید نیز می‌تواند فشار بیشتری به‌خودروسازان وارد کند و موجب افزایش قیمت نهایی محصولات شود.

در مورد خودروهای خارجی، سرنوشت قیمت‌ها بیشتر به‌میزان عرضه و شرایط واردات بستگی دارد. اگر دولت بتواند فرآیند واردات خودرو را به‌شکل گسترده و بدون موانع اجرایی پیش ببرد که درحال‌حاضر بعید به‌نظر می‌رسد، احتمال کاهش قیمت برخی خودروهای خارجی در بازار وجود دارد. اما اگر این طرح با مشکلات اجرایی و محدودیت‌های شدید مواجه شود، خودروهای وارداتی همچنان در محدوده‌قیمتی بالا باقی خواهند ماند. بنابراین، ثبات یا کاهش قیمت خودروها در سال جدید منوط به‌اجرای صحیح سیاست‌های اقتصادی و افزایش عرضه در بازار خواهد بود.

چرا واردات خودرو را تا این اندازه در تنظیم بازار موثر می‌دانید؟

واردات خودرو درصورتی‌ که به‌صورت گسترده و با شرایط مناسب انجام شود، می‌تواند تاثیر مثبتی بر بازار داشته باشد. زیرا وقتی گزینه‌های متنوع‌تری در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد، از انحصار موجود در بازار کاسته می‌شود. همچنین افزایش عرضه به‌طور طبیعی باعث تعدیل قیمت‌ها و رقابتی‌تر شدن بازار خواهد شد. اما موفقیت این سیاست به‌چند عامل بستگی دارد؛ از جمله میزان و نحوه تخصیص ارز برای واردات، قوانین و تعرفه‌های گمرکی و همچنین زیرساخت‌های اجرایی برای توزیع مناسب این خودروها در بازار.

اگر واردات خودرو به‌شکلی محدود و با موانع متعدد انجام شود، تاثیر آن بر کاهش قیمت‌ها ناچیز خواهد بود.

در گذشته نیز شاهد اجرای سیاست‌های مشابهی بوده‌ایم که به‌دلیل مشکلات اجرایی، نتوانستند تغییر چشمگیری در بازار ایجاد کنند. بنابراین، تاثیرگذاری واردات در گرو میزان واردات و تعرفه‌گذاری منطقی برای آن در راستای ایجاد رقابت سالم در بازار است.

آیا خصوصی‌سازی خودروسازان بزرگ می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند حضور مشتریان و کاهش رکود در بازار داشته باشد؟

خصوصی‌سازی ایران‌خودرو و سایپا، در صورت پیشبرد صحیح، می‌تواند تحولی بزرگ در صنعت و بازار خودرو ایجاد کند. یکی از مهم‌ترین مزایای خصوصی‌سازی، افزایش بهره‌وری و بهبود کیفیت تولیدات است. زیرا خودروسازان تحت مدیریت بخش‌خصوصی مجبور خواهند شد با کاهش هزینه‌های غیرضروری و بهبود فرآیندهای تولید، محصولات رقابتی‌تری عرضه کنند.

همچنین خصوصی‌سازی می‌تواند دست دولت را از قیمت‌گذاری دستوری کوتاه کند تا فضای رقابتی‌تری میان خودروسازان ایجاد شود. خصوصی‌سازی صحیح همچنین می‌تواند به‌افزایش تنوع محصولات، به‌روزرسانی محصولات و افزایش رضایت مشتریان منتهی شود؛ اما اجرای آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اصلاحات اساسی در ساختار مدیریتی و مالی خودروسازان است.

همچنین ببینید: شرایط دریافت تاکسی برقی اعلام شد

منبع: دنیای خودرو