آلودگی هوا خطر آپنه خواب را تشدید می‌کند

طبق یک مطالعه جدید و بزرگ که چندین کشور را در بر می‌گیرد، افرادی که در مناطقی با آلودگی هوای بالا زندگی می‌کنند، ممکن است در معرض خطر جدی‌تر ناشی از آپنه خواب باشند. با این حال، آگاهی از تاثیر کیفیت هوا به این معنی است که می‌توان این خطر را کاهش داد تا خواب و سلامت خود را بهبود بخشید.

وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب (Sleep apnea) یک اختلال خواب است که موجب توقف یا کاهش تنفس برای مدتی کوتاه اما با تعداد دفعات زیاد در طول خواب می‌شود. هر توقف می‌تواند حدود چندین ثانیه طول کشیده و معمولاً تعداد زیادی توقف در یک شب اتفاق می‌افتد (ده‌ها یا حتی صدها بار). هر کدام از این دوره‌ها یک «آپنه» نامیده می‌شوند. اکثر این دوره‌ها با صدای خُرخُر بلند همراه است که در بعضی موارد با صدا و احساس خفگی همراه می‌شود که در آن فرد ناگهان با حالت خفگی از خواب بیدار می‌شود.

با وجودی که در بسیاری از آپنه‌ها فرد مبتلا متوجه تنگی یا توقف تنفس خود در طول شب نمی‌شود، این دوره‌ها معمولاً باعث کاهش قابل توجه کیفیت خواب او می‌شود. در نتیجه با وجود خواب طولانی، فرد مبتلا ممکن است در طول روز احساس خستگی بیش از حد کند و کمتر به حالت آماده باش قرار گیرد. این می‌تواند منجر به حوادث غیرقابل جبران در طول روز مانند تصادفات رانندگی شود.

تحقیقات نشان می‌دهد افراد مبتلا به آپنه خواب درمان نشده، تا هفت برابر بیشتر از افراد عادی در معرض تصادفات وسایل نقلیه موتوری هستند.

نتایج فاجعه‌بار آپنه خواب درمان نشده

آپنه خواب درمان نشده به دلیل اهمیت خواب در سلامتی فرد و همچنین استرس ناشی از بیداری‌های مکرر به دلیل حس خفگی در طول شب می‌تواند در دراز مدت به نتایج جدی مانند سکته، حمله قلبی، دیابت نوع دوم، فشار خون بالا، چاقی، ضعف حافظه و افسردگی منجر شود.

اکنون این پژوهش جدید به رهبری مارتینو پنگو(Martino Pengo)، دانشیار دانشگاه میلانو-بیکوکا(Milano-Bicocca) در مادرید اسپانیا، داده‌های ۱۹ هزار و ۳۲۵ بیمار مبتلا به آپنه انسدادی خواب(OSA) را در ۲۵ شهر در ۱۴ کشور اروپایی تجزیه و تحلیل کرد.

اطلاعات مربوط به سن، جنسیت، شاخص توده بدنی(BMI) و عادات سیگار کشیدن آنها با داده‌های دقیق مطالعه خواب مطابقت داده شد، سپس با سوابق طولانی مدت کیفیت هوا از سرویس نظارت بر جو کوپرنیک(CAMS) مقایسه شد.

پنگو که این پژوهش جدید را در کنفرانس انجمن تنفسی اروپا(ERS) ارائه داد، گفت: ما می‌دانیم که آپنه انسدادی خواب(OSA) در افرادی که مسن‌تر یا دارای اضافه وزن هستند، شایع‌تر است، اما نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد که آلودگی هوا نیز ممکن است این وضعیت را بدتر کند. با این حال، مطالعات قبلی که عمدتاً بر روی یک کشور متمرکز بودند، نتایج متفاوتی به همراه داشته‌اند. ما می‌خواستیم این موضوع را در مقیاس بزرگ‌تری و در چندین شهر اروپایی بررسی کنیم تا بهتر درک کنیم که آیا آلودگی هوا بر آپنه انسدادی خواب تأثیر می‌گذارد و این تاثیرگذاری چگونه است؟

داده‌های کیفیت هوا شامل سوابق طولی غلظت PM10 مخصوص محل سکونت هر بیمار بود. غلظت PM10 مقدار ریزذرات (۱۰ میکرومتر یا کوچکتر) است که توسط آلاینده‌های مدرن مانند اگزوز وسایل نقلیه و صنعت در هوا منتشر می‌شوند.

این تیم دریافت که به ازای هر یک واحد افزایش سطح PM10، به طور متوسط ​​۰.۴۱ اختلال تنفسی در هر ساعت خواب افزایش می‌یابد. اگرچه این در مقیاس فردی اندک است، اما در سطح جمعیت قابل توجه است. به طور متوسط، افراد در مناطق با آلودگی کم، نمرات آپنه خواب خفیف‌تری داشتند، در حالی که افراد در مناطق با آلودگی بالاتر، وضعیت بسیار بدتری داشتند.

پنگو گفت: ما ارتباط مثبت آماری معنی‌داری را بین میانگین قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، به ویژه ریزذرات معروف به PM10 و شدت آپنه انسدادی خواب تأیید کردیم. حتی پس از در نظر گرفتن سایر عواملی که می‌دانیم بر «OSA» تأثیر دارند، همچنان به ازای هر واحد افزایش PM10، افزایش متوسطی در تعداد حوادث تنفسی در هر ساعت خواب به میزان ۰.۴۱ مشاهده کردیم. این تأثیر ممکن است برای یک فرد، کوچک به نظر برسد، اما در کل جمعیت‌ها می‌تواند بسیاری از افراد را به دسته‌های با شدت بالاتر منتقل کند و از دیدگاه سلامت عمومی، آن را معنادار کند.

این مطالعه به مجموعه شواهدی اضافه می‌کند که نشان می‌دهد عوامل محیطی مانند کیفیت هوا، تغییرات فصلی و دما نقش مهم‌تری در شدت «OSA» نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد، ایفا می‌کنند.

پنگو افزود: یکی از جالب‌ترین یافته‌ها این بود که ارتباط بین آلودگی هوا و شدت «OSA» در هر مکان اروپایی یکسان نبود. در برخی شهرها، این تأثیر قوی‌تر بود؛ در برخی دیگر ضعیف‌تر بود یا حتی وجود نداشت. این تفاوت‌های منطقه‌ای ممکن است به دلیل عواملی مانند آب و هوای محلی، نوع آلودگی یا حتی نحوه تشخیص «OSA» توسط سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی باشد.

در حالی که این پژوهش، مشاهده‌ای است، این تیم ارتباط معناداری بین آلودگی و شیوع «OSA» در بسیاری از شهرها پیدا کرد که نشان می‌دهد این داده‌ها و مطالعات منطقه‌ای بیشتر در مورد کیفیت هوا از این نوع می‌تواند به بهبود زندگی روزمره و کاهش خطر پیامدهای شدیدتر این بیماری کمک کند.

پروفسور سوفیا اسکیزا(Sophia Schiza)، رئیس گروه متخصص «ESR» در زمینه اختلالات تنفسی خواب، مستقر در دانشگاه کرت(Crete) گفت: برای پزشکانی که از افراد مبتلا به «OSA» مراقبت می‌کنند، این تحقیق بر لزوم در نظر گرفتن عوامل محیطی مانند کیفیت هوا در کنار سایر عوامل خطر تأکید می‌کند. این مطالعه ارتباط بین سلامت محیط زیست و پزشکی خواب را تقویت می‌کند و به ما یادآوری می‌کند که مقابله با آلودگی هوا فقط برای کره زمین خوب نیست، بلکه برای ریه‌ها و کیفیت خواب ما نیز حیاتی است.

آپنه انسدادی خواب(OSA) فقط خروپف و اختلال خواب نیست؛ این بیماری عواقب جدی برای سلامتی، از جمله افزایش خطر فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی قلبی دارد که در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲، افسردگی، نقص شناختی و تصادفات رانندگی روزانه ناشی از خواب‌آلودگی شود. مداخله با دستگاه‌های تصفیه هوای داخل خانه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب شدید ناشی از آلودگی کمک کند.

محققان اکنون قصد دارند بررسی کنند که چرا برخی از جمعیت‌ها آسیب‌پذیرتر به نظر می‌رسند و آیا کاهش سطح آلودگی هوا می‌تواند به کاهش علائم آپنه انسدادی خواب کمک کند یا خیر.

این پژوهش در کنگره ERS در آمستردام هلند ارائه شد.

منبع: ایسنا