پژوهش جدید: روند پیری از حدود ۵۰ سالگی سرعت می‌گیرد
تحقیقی تازه نشان می‌دهد که پیری در بدن انسان روندی خطی و تدریجی نیست؛ بلکه حدود سن ۵۰ سالگی نقطه‌ی عطفی در سرعت افت عملکرد اندام‌ها ایجاد می‌شود، به‌ویژه در بافت‌های عروقی که نسبت به سایر بخش‌ها آسیب‌پذیری بیشتری دارند.
تحریریه حرف مرد: عبور زمان ممکن است خطی باشد، اما روند پیری انسان چنین نیست. زندگی ما به‌جای آن‌که به‌صورت تدریجی و پیوسته پیش برود، با جهش‌ها و تکانه‌هایی همراه است؛ از رشد سریع دوران کودکی گرفته تا ثبات نسبی اوایل بزرگسالی و در نهایت شتاب گرفتن پیری در ادامه‌ی مسیر زندگی.
اکنون، یک مطالعه‌ی جدید نقطه‌ی عطفی را شناسایی کرده است که در آن، این شتاب معمولاً رخ می‌دهد: حدود سن ۵۰ سالگی.
بر اساس این مطالعه که بر پایه‌ی بررسی پروتئین‌ها در بدن انسان در طیف گسترده‌ای از سنین بزرگسالی انجام شده، پس از این سن، شیب پیری بافت‌ها و اندام‌ها از دهه‌های قبل تندتر می‌شود؛ و رگ‌های خونی از جمله بافت‌هایی هستند که سریع‌تر از سایر اندام‌ها دچار افت عملکرد می‌شوند.
یک تیم به رهبری دانشمندان آکادمی علوم چین می‌نویسد:
با استفاده از تغییرات پروتئینی مرتبط با پیری، ما ساعت‌های سنی پروتئومیک اختصاصی برای هر بافت طراحی کردیم و مسیرهای پیری در سطح اندام را شناسایی نمودیم. تحلیل زمانی، نقطه‌ی انحنای پیری را در حدود سن ۵۰ سالگی نشان داد، به‌طوری که رگ‌های خونی جزو بافت‌هایی بودند که زودتر از سایر بخش‌ها پیر می‌شوند و نسبت به پیری بسیار آسیب‌پذیر هستند. در مجموع، یافته‌های ما پایه‌ای برای درک روند پیری انسان از دریچه‌ی پروتئین‌ها فراهم می‌سازد.
انسان‌ها در مقایسه با اکثر پستانداران دیگر، طول عمر شگفت‌انگیزی دارند، اما این موضوع هزینه‌هایی هم دارد. یکی از آن‌ها افت عملکرد اندام‌هاست که با گذشت زمان، خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را افزایش می‌دهد.
ما درک خوبی از الگوهای پیری در اندام‌های منفرد نداریم، بنابراین پژوهشگران بررسی کردند که پروتئین‌ها در بافت‌های مختلف بدن چگونه در طول زمان تغییر می‌کنند. آن‌ها نمونه‌های بافتی را از مجموعاً ۷۶ اهداکننده‌ی عضو که در اثر ضربه‌ی مغزی تصادفی فوت کرده بودند، و در بازه‌ی سنی ۱۴ تا ۶۸ سال قرار داشتند، جمع‌آوری کردند.
این نمونه‌ها هفت سامانه‌ی بدن را پوشش می‌دادند:
سیستم قلبی‌عروقی (قلب و آئورت)،
گوارشی (کبد، پانکراس، روده)،
ایمنی (طحال و گره لنفاوی)،
درون‌ریز (غده‌ی فوق کلیوی و بافت چربی سفید)،
تنفسی (ریه)،
پوستی (پوست)،
و اسکلتی‌عضلانی (ماهیچه).
همچنین نمونه‌های خون نیز گرفته شد.
همچنین بخوانید: مطالعه‌ای تازه: داغ‌دیدگی شدید می‌تواند با مرگ زودهنگام مرتبط باشد
تیم تحقیقاتی فهرستی از پروتئین‌های یافت‌شده در این سامانه‌ها تهیه کرد و با دقت، تغییرات سطح آن‌ها را با افزایش سن اهداکنندگان ثبت نمود. آن‌ها یافته‌های خود را با پایگاه‌داده‌ای از بیماری‌ها و ژن‌های مرتبط با آن‌ها مقایسه کردند و دریافتند که میزان بروز ۴۸ پروتئین مرتبط با بیماری با افزایش سن، بیشتر می‌شود.
این پروتئین‌ها شامل شرایط قلبی‌عروقی، فیبروز بافتی، بیماری کبد چرب و تومورهای کبدی بودند.
به گفته‌ی پژوهشگران، چشمگیرترین تغییرات بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سال رخ می‌دهند. در این بازه، بسیاری از بافت‌ها بازسازی پروتئومیکی قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند؛ بیشترین تغییرات در آئورت دیده می‌شود که آسیب‌پذیری بالای آن نسبت به پیری را نشان می‌دهد. پانکراس و طحال نیز دستخوش تغییرات مداومی بودند.
پژوهشگران برای آزمایش یافته‌هایشان یک پروتئین مرتبط با پیری را در آئورت موش‌ها جدا کردند و آن را به موش‌های جوان تزریق کردند تا تأثیر آن را مشاهده کنند. حیوانات آزمایشی که این پروتئین را دریافت کردند، عملکرد فیزیکی پایین‌تری داشتند؛ قدرت پنجه کمتر، استقامت پایین‌تر، و تعادل و هماهنگی ضعیف‌تری نسبت به موش‌هایی که این پروتئین را دریافت نکرده بودند، نشان دادند. همچنین شاخص‌های بارزی از پیری عروقی در بدن آن‌ها مشاهده شد.
تحقیقات پیشین توسط سایر پژوهشگران، دو نقطه‌ی اوج دیگر در پیری را در حدود سنین ۴۴ و ۶۰ سالگی نشان داده بودند. نتیجه‌ی جدید نشان می‌دهد که پیری انسان، فرآیندی پیچیده و مرحله‌به‌مرحله است که سامانه‌های مختلفی را درگیر می‌کند. فهم این‌که پیری چگونه و در چه زمانی بخش‌های خاصی از بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، می‌تواند به توسعه‌ی مداخلات پزشکی برای آسان‌تر کردن این روند کمک کند.
پژوهشگران می‌نویسند:
مطالعه‌ی ما در آستانه‌ی ساخت یک اطلس پروتئومیک جامع از چندین بافت در طی ۵۰ سال از کل روند پیری انسان است؛ اطلس مذکور مکانیسم‌های پشت عدم تعادل پروتئینی در اندام‌های پیر را روشن کرده و الگوهای پیری عمومی و اختصاصی بافت‌ها را نشان می‌دهد. این بینش‌ها می‌تواند زمینه‌ساز توسعه‌ی مداخلات هدفمند برای پیری و بیماری‌های مرتبط با آن شده و راه را برای بهبود سلامت سالمندان هموار سازد.
این پژوهش در نشریه‌ی Cell منتشر شده است.
منبع: Science Alert
