درباره پاول دوروف: نابغه ریاضی، سازنده تلگرام و پدر ۱۰۰ بچه

مردم پاول دوروف را با چیزهای زیادی می‌شناسند: اعجوبه برنامه‌نویسی، کارآفرین میلیاردر، مامور کرملین، مبارز آزادی بیان، و پدر بیولوژیکی حداقل ۱۰۰ فرزند.

دوروف، بنیان‌گذار تلگرام که اوایل هفته جاری در فرانسه بازداشت شد، با ترکیبی از شگفت‌انگیزی مارک زاکربرگ (بنیان‌گذار فیس‌بوک)، عادات عجیب و غریب جک دورسی (بنیان‌گذار توییتر) و سبک زندگی آزادی‌خواهانه ایلان ماسک (بنیان‌گذار تسلا و مالک ایکس) به علاوه وسواس به فرزندآوری، چهره یک اهل فناوری اسرارآمیز و جهانگرد را به خود گرفته است. او در ماه ژوئیه گفت که به لطف اهدای اسپرم که طی ۱۵ سال گذشته انجام داده است، بیش از ۱۰۰ فرزند دارد.

دوروف با ثروتی نزدیک به ۹.۱۵ میلیارد دلار و مجهز به مجموعه‌ای از گذرنامه‌ها و اقامتگاه‌ها، یک دهه است که در سفرهای غالباً بدون پیراهن، زندگی بدون مرز را تجربه می‌کند تا از آزادی ارتباطات در مقابل چشمان کنجکاو دولت‌های دموکراتیک و غیردموکراتیک دفاع کند.

اکنون، مشکلی حقوقی که گریبان‌گیر دوروف شده به یک بحث قدیمی دامن زده است و رمزگذاری سراسری تلگرام که ارتباطات بین کاربران را حتی از کارمندان این شرکت پنهان نگه می‌دارد، به نگرانی‌های امنیتی دولت‌های مختلف و نبرد اتحادیه اروپا برای مهار غول‌های فناوری‌های پیوند زده است.

دو اعجوبه

دوروف در گفتگویی بی‌سابقه که اوایل سال ۲۰۲۴ با تاکر کارلسون، تحلیلگر راست‌گرای آمریکایی داشت گفت که سال ۱۹۸۴ در اتحاد جماهیر شوروی متولد شده و زمانی که ۴ ساله بوده به همراه خانواده به ایتالیا نقل مکان کرده است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، پدر دوروف پیشنهاد کار در دانشگاه دولتی سن‌پترزبورگ را دریافت کرد و خانواده او به روسیه بازگشتند.

دوروف گفت که او و برادر بزرگ‌ترش، نیکولای، از دوران کودکی اعجوبه ریاضی بودند. در دوران کودکی، برادر بزرگ‌تر ستاره بزرگ‌تری هم بود. به گفته دوروف برادرش در کودکی به تلویزیون ایتالیا رفت تا در پخش زنده معادلات درجه سه را حل کند و بارها در المپیاد بین‌المللی ریاضی مدال طلا گرفت. دوروف کوچک‌تر اما بهترین دانش‌آموز مدرسه بود و تنها در رقابت‌های محلی حضور داشت.

پاول دوروف گفت: «هر دوی ما علاقه زیادی به کدنویسی و طراحی چیزها داشتیم.»

او گفت که وقتی خانواده‌اش به روسیه بازگشتند، یک رایانه IBM PC XT از ایتالیا به همراه داشتند، و این بدان معنا بود که در اوایل دهه ۱۹۹۰، آنها یکی از معدود خانواده‌ها در روسیه بودند که می‌توانستند خودشان برنامه‌نویسی را یاد بگیرند.

زاکربرگ روسیه

مهارت برنامه‌نویسی و روحیه کارآفرینی دوروف باعث شد که وی در سال ۲۰۰۶، زمانی که ۲۱ ساله بود و تازه وارد دانشگاه شده بود، شبکه اجتماعی وکنتاکته (Vkontakte-VK)، را بسازد. «وی کی» خیلی سریع به عنوان فیس‌بوک روسیه، و دوروف به عنوان واکنش این کشور به مارک زاکربرگ شناخته شد.

اما رابطه دوروف با کرملین خیلی سریع‌تر از تیرگی روابط زاکربرگ با واشنگتن، به دشمنی گرایید.

در سال ۲۰۱۳ و زمانی که معترضان اوکراینی برای سازماندهی تظاهرات علیه رئیس‌جمهور طرفدار روسیه، ویکتور یانوکوویچ، سراغ «وی کی» رفتند، دوروف گفت که کرملین از این سایت خواسته است تا اطلاعات شخصی کاربران اوکراینی را تحویل دولت دهد.

دوروف به کارلسون گفت: «ما تصمیم گرفتیم [این درخواست را] رد کنیم، و این چندان به مذاق دولت روسیه خوش نیامد.»

این تصمیم سرنوشت دوروف را در شرکت تغییر داد. او بعداً از سمت مدیرعاملی استعفا داد و در را به روی افراد نزدیک به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، باز کرد تا مسئولیت را بر عهده بگیرند. این کارآفرین تمام سهام خود را به میلیون‌ها روبل فروخت و سپس روسیه را ترک کرد. امروزه VK تحت کنترل دولت روسیه است.

دوروف در این رابطه گفت: «برای من، هرگز مسئله این نبود که ثروتمند شوم. در زندگی همه چیز برای من در رابطه با آزاد شدن بود. تا جایی که ممکن باشد، مأموریت من در زندگی این است که به دیگران اجازه دهم آزاد شوند.»

«من نمی‌خواهم از کسی دستور بگیرم.»

همه پیام‌رسان‌ها مزخرف‌اند

در حالی که زاکربرگ برای گسترش امپراتوری شبکه‌های اجتماعی خود سراغ خرید واتس‌اپ رفته بود، دوروف تصمیم گرفت اپلیکیشن پیام‌رسان خود را بسازد.

اگرچه بازار چنین پلتفرم‌هایی حسابی شلوغ بود، اما او فکر می‌کرد که هیچ‌کدام به اندازه کافی خوب نیستند.

دوروف در سال ۲۰۱۵ به «تک کرانچ» گفت: «اگر همه پیام‌رسان‌ها مزخرف باشند، دیگر مهم نیست که چه تعداد از آنها وجود دارد.»

دوروف گفت که تجربه درگیری او با کرملین یک انگیزه کلیدی در ایجاد تلگرام بود که اکنون در دبی مستقر است. او و برادرش می‌خواستند چیزی بسازند که از چشمان کنجکاو دولت‌ها دور باشد.

رمزگذاری قوی سرتاسری و تعهد بسیار زیاد این شرکت به حفظ حریم خصوصی برای صدها میلیون کاربر که به تلگرام هجوم آوردند جذاب بود – از جمله، تروریست‌هایی که حملات تروریستی پاریس را در نوامبر ۲۰۱۵ طراحی کردند.

این افشاگری باعث شد تا دوروف که معمولاً سر در گریبان داشت، سراغ روابط عمومی برود، و مجموعه‌ای از مصاحبه‌ها را انجام داد تا به مردم نگران اطمینان دهد که تلگرام به واتس‌اپ تروریست‌ها تبدیل نمی‌شود.

به گفته دوروف، تلگرام امن‌ترین پیام‌رسان موجود در بازار بود و سازش کردن برای دادن دسترسی مخفی به دولت‌ها، جذابیت اپلیکیشن و تعهد شرکت به حفظ حریم خصوصی را تضعیف می‌کرد.

دوروف و مساله کرملین

امتناع تلگرام از تسلیم شدن در برابر درخواست‌ها برای رمزگشایی، آن را با دولت‌های سرتاسر جهان، از جمله روسیه، دچار اختلاف کرد.

مسکو در سال ۲۰۱۸ تلاش کرد تلگرام را به دلیل خودداری از ارائه کلیدهای رمزگشایی به سرویس‌های امنیتی روسیه ممنوع کند. دوروف وعده داد که از این ممنوعیت سرپیچی کند.

به نظر می‌رسید که یک رویارویی دیگر بین دوروف و کرملین در پیش باشد، اما چنین نشد. این ممنوعیت در سال ۲۰۲۰ برداشته شد.

در سال‌های بعد، تلگرام به یکی از معدود رسانه‌های اجتماعی خارجی تبدیل شد که بدون محدودیت در روسیه فعالیت می‌کرد. اکنون این پیام‌رسان وسیله ارتباط رسمی محبوب بسیاری از مقامات دولت روسیه است.

منتقدان دوروف این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا تلگرام می‌تواند بدون دادن نوعی امتیاز به کرملین، این‌قدر آزادانه در روسیه فعالیت کند یا خیر؟ در پاسخ، دوروف بارها این اتهامات را رد کرده است و به اختلافات اوایل دهه ۲۰۱۰ اشاره می‌کند که منجر به ترک روسیه شد.

دوروف قبل از بازداشت در پاریس، هم‌زمان با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه که برای یک سفر رسمی دو روزه به جمهوری آذربایجان رفته بود، در این کشور بود. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت که این دو با هم ملاقات نکردند.

اگرچه دوروف علناً به روسیه پشت کرده است، اما پس از بازداشت او، مسکو به سرعت برای بررسی مسئله وارد عمل شد. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت که سفارت روسیه در پاریس پس از اطلاع از مشکلات حقوقی پیش‌آمده برای دوروف «فوراً دست به کار شد.»

موضوع سوءاستفاده از تلگرام برای پول‌شویی، قاچاق مواد مخدر و افرادی که پدوفیلیا (سوءاستفاده جنسی از کودکان) را گسترش می‌دهند، باعث ناراحتی دولت‌های غربی شده است. گفته می‌شود که بازداشت دوروف در فرانسه به حکمی در رابطه با عدم اعتدال تلگرام باز می‌گردد.

تلگرام در بیانیه‌ای پاسخ داد که «این ادعا که یک پلتفرم یا صاحب آن مسئول سوءاستفاده از آن پلتفرم هستند، پوچ است.» در این بیانیه آمده است که تلگرام از قوانین اتحادیه اروپا تبعیت می‌کند و دوروف چیزی برای پنهان کردن ندارد.