یک دنیا «عزیزم»؛ آهنگ فارسی اد شیرن دنیا را تکان داد!
اد شیرن، خواننده مشهور بریتانیایی، با تک‌آهنگ جدید خود «عزیزم» موجی از هیجان در میان فارسی‌زبانان به راه انداخته است. این قطعه پاپ با بهره‌گیری جسورانه از ملودی‌ها و سازهای ایرانی – از دف و سنتور گرفته تا کوزه – نه‌تنها طرفداران ایرانی را به وجد آورده، بلکه توجه رسانه‌های جهانی را نیز به خود جلب کرده است.
مکاری هنرمندان ایرانی‌تبار در تولید و ساخت این آهنگ و نمایش یک عروسی ایرانی در موزیک‌ویدئو، «عزیزم» را به پدیده‌ای فرهنگی تبدیل کرده که احساس دیده شدن و غرور را برای ایرانیان به ارمغان آورده و نگاه جهانیان را به جلوه‌های زیبای فرهنگ ایران معطوف کرده است. تک‌آهنگ «عزیزم(Azizam)» که عنوان آن در فارسی به معنای «عزیزم/محبوبم» است، از نظر موسیقایی تلفیقی بدیع از پاپ غربی و نغمه‌های شرقی به‌شمار می‌رود.
اد شیرن در این قطعه برای نخستین‌بار به طور ملموس از سازهای سنتی ایرانی بهره گرفته است. ضرب‌آهنگ پرجنب‌وجوش آهنگ با نوای دف و سنتور آمیخته شده و حتی از ساز کوزه (گتَم) برای رنگ‌آمیزی ریتمیک استفاده شده است. حضور این سازها و بهره‌گیری از گام‌ها و ملودی‌های مشرق‌زمین به «عزیزم» حال‌وهوایی شرقی داده که در آثار قبلی این خواننده بی‌سابقه است. با این حال، منتقدان غربی خاطرنشان کرده‌اند که ماحصل کار همچنان رگه‌های پررنگ سبک پاپ انگلو-ساکسونِ مخصوص شیرن را حفظ کرده است.
به بیان دیگر، فضای ایرانی قطعه بیشتر در بافت و پس‌زمینه احساس می‌شود تا ساختار اصلی – موضوعی که بحث اصالت این تجربه چندفرهنگی را در رسانه‌ها داغ کرده است.
همکاری هنرمندان ایرانی‌تبار در تولید «عزیزم»
یکی از عوامل کلیدی در شکل‌گیری فضای ایرانی این آهنگ، حضور پررنگ هنرمندان ایرانی‌تبار در پشت صحنه تولید آن است. تهیه‌کننده و هم آهنگساز قطعه، ایلیا سلمان‌زاده، آهنگساز ایرانی-سوئدی است که پیش‌تر در ساخت آهنگ‌های موفقی برای هنرمندانی چون سم اسمیت و آریانا گرانده نقش داشته است.
سلمان‌زاده ایده اولیه تلفیق موسیقی ایرانی با پاپ را به شیرن پیشنهاد کرد و از میراث فرهنگی خود الهام گرفت؛ ابتکاری که شیرن از آن به‌عنوان «درِ تازه‌ای به دنیایی هیجان‌انگیز» یاد کرده و گفته است ریتم‌ها و نغمه‌های ایرانی برای او شباهت‌های غیرمنتظره‌ای با موسیقی فولک ایرلندی – که با آن بزرگ شده – داشته‌اند. شیرن می‌گوید، این تجربه نشان داد که موسیقی واقعاً زبان مشترک میان ملت‌هاست و می‌تواند فرهنگ‌ها را به هم پیوند دهد. علاوه بر سلمان‌زاده، چهره‌های ایرانی دیگری نیز در شکل دادن به «عزیزم» دخیل بوده‌اند. آنها به صورت همخوان در بخش‌هایی از آهنگ حضور دارند و با آوازهای پس‌زمینه خود، حال‌وهوای ایرانی قطعه را پررنگ‌تر کرده‌اند.
در بخش همخوانی‌ها همچنین از گروه کر «سیتیزنز آو د ورلد» استفاده شده که متشکل از پناهجویان از فرهنگ‌های گوناگون – ازجمله مهاجران خاورمیانه‌ای – است. ترکیب این صداهای متنوع، به گفته طرفداران، به آهنگ بُعدی انسانی و چندفرهنگی بخشیده است که پیام اتحاد جهانی را تقویت می‌کند.
موزیک‌ویدئو با رنگ‌وبوی ایران
وجه دیگر پروژه «عزیزم» که توجه‌ها را به خود جلب کرده، موزیک‌ویدئوی متفاوت آن است. کارگردانی این موزیک‌ویدئو را سامان کش، فیلمساز خلاق ایرانی-آمریکایی، برعهده داشته است. کش که سابقه همکاری با هنرمندان بین‌المللی را دارد، در ویدئوی «عزیزم» تصویری نمادین از یک جشن عروسی ایرانی را به نمایش درآورده است.
به گفته او، «یک عروسی بزرگ ایرانی» در دل ویدئو به تصویر کشیده شده – با تمامی رسوم شاد و رنگارنگی که در یک عروسی سنتی ایران می‌بینیم. استفاده از این تم نه‌تنها ادای احترامی به فرهنگ ایرانی است، بلکه نمادی از پیوند دو فرهنگ ایرانی و غربی تلقی می‌شود که در قالب جشن ازدواج – به‌عنوان آیینی جهانی و شاد – به زیبایی بیان شده است. نکته جالب‌تر این که قرار است نسخه‌ای تماماً فارسی از این آهنگ نیز منتشر شود که یک خواننده مشهور ایرانی آن را اجرا خواهد کرد.
همچنین ببینید: تبریک احساسی همسر نوید محمدزاده به مناسبت تولد ۳۸ سالگی همسر +ویدئو
استقبال ایرانیان؛ «احساس دیده شدن»
انتشار «عزیزم» همزمان با نوروز ۱۴۰۴ برای بسیاری از فارسی‌زبانان مانند یک هدیه سال نو غیرمنتظره بود. اولین نشانه‌های شروع آهنگ – با نوای شرقی و کلمه فارسی در عنوان – کافی بود تا موجی از احساسات در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان جاری شود.
بسیاری از ایرانیان، چه در داخل کشور و چه در میان مهاجران، از شنیدن زبان و موسیقی خود در اثری از یک ابرستاره جهانی احساس غرور و شعف کرده‌اند. یکی از کاربران در فضای مجازی این تجربه را این‌گونه توصیف کرد: «بعد از سال‌ها طرفداری از اد، هرگز فکر نمی‌کردم روزی با صدای او بشنوم که می‌گوید «عزیزم» آن هم درست هنگام نوروز. تو به ما حس دیده‌شدن دادی» این حس دیده‌شدن و به رسمیت شناخته‌شدن فرهنگی، تم مشترک بسیاری از واکنش‌های هواداران ایرانی بود. در شبکه‌های اجتماعی، کاربران ایرانی با استفاده از هشتگ‌هایی نظیر Azizam وEdSheeran موجی از پست‌ها و توئیت‌ها در ستایش این آهنگ به راه انداختند. از «بهترین عیدی نوروزی ممکن» خواندن آن تا پیشنهاد طنزآمیز تقدیم «یک فرش دستباف اصیل ایرانی» به اد شیرن برای اجرای آینده‌اش، بازخورد جامعه فارسی‌زبان آکنده از محبت و افتخار بود.
حتی شنیدن تلفظ واژه «عزیزم» با صدای اد شیرن برای بسیاری احساسی نوستالژیک و غرورآمیز داشت – گویی فرهنگ و زبانشان در مقیاسی جهانی طنین‌انداز شده است. اد شیرن نیز از این ابراز احساسات بی‌نصیب نماند. صفحه اینستاگرام او پس از انتشار آهنگ مملو از پیام‌های تشکر و ذوق‌زدگی طرفداران ایرانی شد و یک پست او در این باره صدها هزار لایک از سوی فارسی‌زبانان دریافت کرد.
شیرن در مصاحبه‌ها ابراز کرده که از دیدن واکنش گرم ایرانیان شگفت‌زده و خوشحال شده است. او گفته است که مشاهده این میزان تاثیر مثبت فرهنگی برایش بسیار ارزشمند بوده و به همین دلیل تصمیم گرفته موفقیت آهنگ را با دوستانش در یک رستوران ایرانی در لندن جشن بگیرد و آنها را بیشتر با فرهنگ ایرانی آشنا کند. با این حال، مجموع بازتاب جهانی «عزیزم» برای ایران یک بازتاب مثبت و کنجکاوی‌برانگیز بوده است؛ کمتر پیش می‌آید نام یک آهنگ پاپ غربی در مقالات، کنار کلماتی چون دف و سنتور و کوزه بیاید و این خود گواهی است بر موفقیت پروژه در جلب توجه افکار عمومی جهان به عناصر فرهنگ ایرانی.
اکنون با گذشت چند هفته از انتشار آهنگ، می‌توان گفت پروژه «عزیزم» تبدیل به یک پدیده اجتماعی امیدوارکننده شده است. از یک‌سو، تصویری دل‌انگیزتر و ملموس‌تر از ایران و هنر ایرانی به مخاطبان جهانی ارائه کرده و توانسته در میانه تیترهای منفی سیاسی، نام ایران را با موسیقی و شادی گره بزند. از سوی دیگر، برای ایرانیان – چه در داخل و چه در مهاجرت – لحظه‌ای کم‌نظیر از افتخار فرهنگی رقم زده که در آن یک ستاره بین‌المللی زبان به تحسین موسیقی و سنت‌هایشان گشوده است. ایلیا سلمان‌زاده، تهیه‌کننده آهنگ، همزمان با انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی نوشت که وقتی در سوئد بزرگ می‌شد تصور می‌کرد باید هویت ایرانی خود را کم‌رنگ کند، اما اکنون به ریشه‌هایش افتخار می‌کند و این آهنگ را به پدرش تقدیم کرده است که همیشه آرزو داشته او موسیقی ایرانی بسازد.
در نهایت، تک‌آهنگ «عزیزم» از اد شیرن را می‌توان فراتر از موفقیت هنری یا تجاری آن، به‌عنوان یک رخداد فرهنگی-اجتماعی ارزیابی کرد. پلی که این آهنگ میان دو فرهنگ ساخته، هرچند برای لحظاتی کوتاه، به بسیاری یادآوری کرده است که هنر و عشق می‌تواند فاصله‌ها را کم کند. ایرانی‌ها با شنیدن نوای دف و آواز «عزیزم» بر لبان یک خواننده غیرایرانی احساس کردند که صدایشان در جهان شنیده می‌شود و این احساس غرور و امید، دستاوردی است که شاید از خود آهنگ ماندگارتر باشد. «عزیزم» اد شیرن نشان داد که در روزگاری که دنیا بیش‌ازپیش به تقابل فرهنگی دچار است، حرکت‌های خلاقانه و صادقانه می‌تواند جرقه‌ای از همدلی و احترام متقابل برانگیزد – جرقه‌ای که بدون‌شک در خاطر ایرانیان و دوستداران موسیقی در سراسر جهان تا مدت‌ها روشن خواهد ماند.
منبع: سازندگی