انقلابی در درمان نابینایی؛ چشم بیونیک با نرخ موفقیت ۹۵ درصدی

ظهور فناوری جدیدی به نام چشم بیونیک این امکان را فراهم کرده که بسیاری از بیماران نابینا بتوانند تا حدی از نعمت دیدن برخوردار شوند؛ دستاوردی که می‌تواند انقلابی تازه در دنیای پزشکی و درمان بیماری‌های چشمی باشد.

به نظر می‌رسید ایده‌ای همچون «چشم بیونیک» یا پروتز بینایی تنها به دنیای علمی‌تخیلی تعلق دارد. اما به لطف پیشرفت‌های شگرف در حوزه مهندسی پزشکی و علوم اعصاب، این تصور غیر واقع‌گرایانه اکنون به یک واقعیت کاربردی تبدیل شده است. چشم بیونیک در اصل یک ابزار مصنوعی بینایی است که برای بیمارانی که به دلیل برخی بیماری‌های خاص نابینا شده‌اند، طراحی شده است.

این فناوری مبتنی بر یک دوربین بسیار کوچک است که تصاویر را ضبط کرده و آن‌ها را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند. سپس این سیگنال‌ها سلول‌های باقی‌مانده سالم شبکیه را تحریک کرده و به مغز ارسال می‌شوند. به این ترتیب، مغز قادر به دریافت الگوهای اولیه‌ای از نور و تاریکی خواهد بود تا نوعی بینایی ایجاد شود.

عوامل کلیدی شامل کوچک‌سازی قطعات الکترونیکی، نوآوری در راه‌های انتقال داده بی‌سیم و همچنین روش‌های پیچیده جراحی در تحقق این موفقیت نقش اساسی داشته‌اند. نمونه‌ای برجسته از این فناوری، سامانه «پروتز شبکیه آرگوس II» است که توجه زیادی را در میان پزشکان و محققان به خود جلب کرده است.

چگونگی عملکرد چشم بیونیک

بازگرداندن بینایی با کمک چشم بیونیک شامل یک جراحی پیشرفته و پیچیده است. ابتدا یک ابزار الکترونیکی کوچک در چشم بیمار نصب می‌شود که به عنوان ایمپلنت شبکیه شناخته می‌شود. این ابزار یک ریزتراشه دارد که اشعه‌های نور را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند و آن‌ها را به شبکیه مصنوعی موجود در پشت چشم انتقال می‌دهد.

شبکیه مصنوعی در این فرآیند نقش اصلی را ایفا می‌کند؛ چرا که این ساختارنه تنها جایگزین شبکیه تخریب‌شده می‌شود، بلکه سیگنال‌های الکتریکی دریافت‌شده را پردازش کرده و از طریق عصب بینایی به مغز ارسال می‌کند. این فرآیند کمک می‌کند فرد بتواند تفاوت میان روشنی و تاریکی و همچنین شکل کلی اشیا را تشخیص دهد؛ حتی اگر این دید کامل نباشد، برای افراد نابینا یک تحول چشمگیر محسوب می‌شود.

نرخ موفقیت و تجربه‌های واقعی

مطالعات علمی نشان می‌دهند که جراحی‌های چشم بیونیک در اغلب موارد با موفقیت همراه بوده‌اند. بر اساس نتایج آماری، حدود ۹۵ درصد از بیماران پس از انجام این عمل بهبود قابل توجهی در بینایی خود گزارش داده‌اند. برخی از افراد توانسته‌اند چهره اطرافیان خود را تشخیص دهند یا حتی نوشته‌های بزرگ را بخوانند؛ دستاوردهایی که پیش از جراحی کاملاً غیر ممکن بود.

نمونه‌های بسیاری از بیماران وجود دارند که با استفاده از این فناوری تحولی عظیم در زندگی‌شان تجربه کرده‌اند. برای مثال، مردی ۷۲ ساله که سال‌ها به‌دلیل بیماری «رتینیت پیگمانتوزا» نابینا بود، پس از عمل توانست تفاوت‌های میان روشنایی و تاریکی را تشخیص دهد.

همچنین بخوانید: معمای آینه در آسانسور؛ راهکاری که یک شکایت بزرگ را برای همیشه حل کرد

تأثیر شگرف بر زندگی بیماران

بازگرداندن حتی بخش کوچکی از بینایی می‌تواند تأثیر بزرگی بر زندگی بیماران داشته باشد. این فناوری نه تنها سبب افزایش استقلال فرد می‌شود، بلکه به تقویت اعتماد به نفس وی نیز کمک می‌کند. انجام اموری همچون مطالعه، تشخیص چهره خانواده و حرکت مستقل در فضای خارجی جزو دستاوردهای ارزشمند این فناوری برای کسانی است که سال‌ها در تاریکی زندگی کرده‌اند.

تجربه بیمارانی که تحت این عمل قرار گرفته‌اند نیز تأثیر ارزشمند این فناوری را نمایان کرده است. یکی از بیماران تأکید کرده است که پس از عمل توانسته برای اولین بار تصویر نوه‌های خود را مشاهده کند. دیگری از این صحبت کرد که چگونه توانسته دوباره به خرید مستقل بپردازد و احساس تازه‌ای از استقلال را تجربه کند.

مسیر پیش رو برای فناوری چشم بیونیک

با اینکه فناوری چشم بیونیک تاکنون نتایج قابل توجهی به‌همراه داشته، اما هنوز در آغاز مسیر توسعه خود قرار دارد. دانشمندان امیدوارند نسخه‌های آینده این فناوری بتواند وضوح تصویر بیشتری ایجاد کند، تا حدی که بیماران قادر باشند جزئیات بیشتری را ببینند و حتی توانایی تشخیص رنگ‌ها را بیابند.

علاوه بر این، کاربردهای چشم بیونیک می‌تواند به درمان سایر بیماری‌های چشمی گسترده شود؛ از جمله درمان بیماری‌های رایجی همچون «دژنراسیون ماکولا وابسته به سن» یا «گلوکوم». چنین پیشرفتی می‌تواند تحولی بنیادین در علم چشم‌پزشکی ایجاد کند و امیدی تازه برای میلیون‌ها بیمار نابینا در سراسر دنیا باشد.

چشم بیونیک به عنوان نمادی از ترکیب فناوری پیشرفته و علم پزشکی توانسته مرز‌های نابینایی را بازتعریف کند. موفقیت ۹۵ درصدی این فناوری نشان از آینده‌ای روشن برای درمان نابینایی دارد. هرچند این فناوری هنوز راه طولانی برای تکامل دارد، اما بدون شک در سال‌های آتی نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا خواهد کرد.

منبع: رکنا