ورزش در خانه یا اپلیکیشن‌ها؟ آیا اپ‌های جای مربیان واقعی را می‌گیرند؟
با وجود یوتیوب و انواع اپلیکیشن‌های تناسب اندام به نظر می‌رسد که رفتن به باشگاه‌های ورزشی از هر زمان دیگری سخت‌تر شده باشد. اما آیا اپلیکیشن‌ها می‌تواند جای مربیان واقعی را در زندگی ما بگیرند؟
سال‌ها پیش اگر کسی تصمیم می‌گرفت در خانه ورزش کند، باید سراغ نوارهای ویدئویی و دی‌وی‌دی‌های قدیمی می‌رفت؛ مربی‌ای که از تلویزیون لبخند می‌زد و شما را تشویق می‌کرد به «پشتکار بیشتر». اما امروز، تنها با چند لمس روی صفحه گوشی، هزاران برنامه تمرینی، مربی شخصی، برنامه تغذیه و حتی تحلیل حرکات در اختیارتان است.
به نظر می‌رسد دنیای فناوری در حوزه تناسب اندام کاری کرده که دیگر «نداشتن وقت برای باشگاه رفتن» بهانه قابل قبولی نباشد. اما آیا واقعاً این اپلیکیشن‌ها می‌توانند جایگزین باشگاه، مربی و حس واقعی ورزش شوند؟
باشگاه در خانه؛ دنیای پرامکانات اپ‌های ورزشی
بازار اپلیکیشن‌های ورزشی در ایران و جهان رشد خیره‌کننده‌ای داشته است. از نمونه‌های جهانی مثل Nike Training Club و FitOn گرفته تا نسخه‌های ایرانی مانند فیت‌استار، فیتامین و فیتاپ، همه تلاش کرده‌اند تجربه ورزش شخصی‌سازی‌شده‌ای ارائه دهند.
کاربر تنها کافی است هدف خود را انتخاب کند: کاهش وزن، افزایش حجم عضلات یا حتی اصلاح فرم بدن در اثر نشستن طولانی پشت میز. اپلیکیشن با چند پرسش ساده (سن، وزن، سطح آمادگی) برنامه‌ای اختصاصی طراحی می‌کند. برخی از آن‌ها حتی با استفاده از هوش مصنوعی، حرکات را با دوربین گوشی بررسی کرده و خطاهای بدنی را هشدار می‌دهند.
همچنین بخوانید: نگاهی به ردیابی عادت‌ها در زندگی روزمره؛ نکات و فواید
«نرگس رستگار»، کاربر یکی از این اپ‌ها می‌گوید:«من دو ساله از اپ تمرینی استفاده می‌کنم. اوایل به خاطر کرونا مجبور شدم از خانه ورزش کنم، اما بعد دیدم این روش حتی بهتر است؛ وقت تلف نمی‌کنم، و تمریناتم دقیقاً با نیاز بدنم هماهنگ است.»
وقتی راحتی، دشمن تداوم میشود
با این حال، همه چیز به این زیبایی هم نیست. کارشناسان حوزه ورزش معتقدند راحتی بیش از حد، همان چیزی است که گاهی مانع تداوم ورزش خانگی میشود. به گفته متخصصان تربیت‌بدنی، بیشتر اپ‌ها انگیزه اولیه ایجاد می‌کنند، اما چون عنصر «نظارت بیرونی» یا «مسئولیت‌پذیری گروهی» در آن‌ها وجود ندارد، کاربران پس از مدتی برنامه را رها می‌کنند.
حضور مربی، رقابت با دیگران و تعامل انسانی در باشگاه‌ها، هنوز از مهم‌ترین عوامل پایداری عادت ورزشی به شمار می‌رود.
چه کسانی بیشتر از اپ‌ها استفاده می‌کنند؟
مطالعات غیررسمی نشان می‌دهد بیشترین کاربران اپ‌های ورزشی، جوانان شاغل ۲۵ تا ۴۰ ساله هستند که به دلیل مشغله یا زندگی آپارتمانی امکان باشگاه رفتن ندارند.
در مقابل، سالمندان و نوجوانان کمتر به این برنامه‌ها اعتماد می‌کنند. نوجوانان معمولاً دنبال جمع و بازی‌اند، نه تمرین‌های تکراری. و سالمندان ترجیح می‌دهند زیر نظر مربی واقعی حرکات را انجام دهند تا از آسیب احتمالی در امان باشند.
«مصطفی صادقی»، ۳۵ ساله و کارمند یک شرکت خصوصی، می‌گوید:«من صبح‌ها قبل از رفتن به محل کار، ۳۰ دقیقه با اپ ورزش می‌کنم. هم حس خوبی دارم، هم در ترافیک و هزینه رفت‌وآمد صرفه‌جویی میشود. اما راستش هنوز اون حس رقابت و انگیزه باشگاه رو ندارد.»
محدودیت‌هایی که با هیچ آپدیتی حل نمی‌شوند
اپلیکیشن‌ها در ارائه تمرینات عمومی خوب عمل کرده‌اند، اما وقتی نوبت به اصلاح آسیب‌های بدنی یا طراحی تمرین‌های تخصصی می‌رسد، ضعف‌شان آشکار میشود. بسیاری از کاربران پس از مدتی از درد زانو، کمردرد یا خستگی مفصلی شکایت دارند، چون تمرین‌ها دقیقاً متناسب با وضعیت جسمی آن‌ها نبوده است.
یکی از کاربران در گفت‌وگو با ما تجربه‌اش را این‌گونه تعریف می‌کند:«من با یکی از اپ‌های پیلاتس به صورت آنلاین و زیرنظر مربی در خانه تمرین می‌کردم. اوایل خیلی خوب بود، اما بعد از چند هفته احساس درد در ناحیه کمرم شروع شد. بعد مشخص شد چند تا از مهره‌هایم جابه‌جا شده و مجبور شدم ماه‌ها درمان کایروپراکتیک انجام بدم.»
کارشناسان حوزه سلامت می‌گویند این مشکل زمانی پیش می‌آید که افراد بدون نظارت متخصص یا شناخت کافی از بدن خود، حرکاتی را انجام می‌دهند که برای وضعیت جسمی‌شان مناسب نیست.
بنابراین استفاده از اپ‌های ورزشی باید با حداقل مشورت پزشک یا مربی آگاه همراه باشد، به‌ویژه برای افرادی که سابقه آسیب یا اضافه‌وزن دارند.
هیجان هوش مصنوعی؛ مربیان دیجیتال آینده
با ظهور هوش مصنوعی، سنسورهای حرکتی و ساعت‌های هوشمند، مرز میان ورزش خانگی و باشگاهی روزبه‌روز کمرنگ‌تر میشود. امروزه برخی اپ‌ها با استفاده از دوربین گوشی، زاویه بدن کاربر را تحلیل می‌کنند، خطاهای حرکتی را هشدار می‌دهند و حتی میزان ضربان قلب، کالری مصرفی و کیفیت خواب را به‌صورت لحظه‌ای پایش می‌نمایند.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در آینده‌ای نه‌چندان دور، مربیان مجازی با صدای طبیعی، چهره واقعی و تحلیل دقیق بدن می‌توانند بخش قابل توجهی از وظایف مربیان سنتی را انجام دهند.
اما با همه این پیشرفت‌ها، هنوز مؤلفه‌ای وجود دارد که هیچ نرم‌افزاری قادر به بازآفرینی آن نیست: روح انسان. تشویق صمیمی مربی پس از یک تمرین سخت، رقابت سالم با دوستان، لبخند رضایت بعد از هر حرکت موفق—این‌ها عناصری‌اند که فناوری فقط می‌تواند شبیه‌شان کند، نه جایگزین‌شان شود.
شاید هوش مصنوعی بتواند بدن انسان را تحلیل کند، اما انگیزه، همدلی و احساس تعلق چیزی است که هنوز فقط از انسان برمی‌آید.
ترکیب هوشمند، نه جایگزین کامل
به نظر می‌رسد پاسخ پرسش «آیا اپلیکیشن‌ها کافی‌اند؟» یک «بله و نه» هم‌زمان است. بله، برای کسانی که نظم شخصی دارند و می‌خواهند وقت و هزینه‌شان را مدیریت کنند، اپ‌ها گزینه‌ای عالی هستند. اما نه، برای آن‌هایی که تازه‌کارند، آسیب‌دیده‌اند یا نیاز به انگیزه انسانی دارند، هیچ اپی جای مربی و جمع را نمی‌گیرد.
ورزش از خانه با اپلیکیشن‌ها شاید بهترین راه شروع باشد، نه پایان مسیر تناسب اندام. در نهایت، این خودِ انسان است که تصمیم می‌گیرد ورزش برایش در حد یک اپلیکیشن بماند یا به تغییری واقعی در سبک زندگی‌اش تبدیل شود.
منبع: ایرنا
