معرفی موشک خیبرشکن: دوربردترین موشک تاکتیکی جهان

تحریریه حرف مرد‌: علی شاهرخ- سپاه پاسداران در حمله روز یکشنبه خود به مواضع رژیم اسرائیل، از دوربردترین موشک سوخت جامد تاکتیکی جهان، یعنی موشک خیبرشکن ۲ استفاده کرده است.

سری موشک‌های خیبرشکن که شامل خیبرشکن ۱ و ۲ است، یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین دستاوردهای موشکی ایران محسوب می‌شود که از ویژگی‌های منحصربفردی برخوردار است. در واقع، با تولید موشک خیبرشکن ۱ در سال ۱۴۰۰ بود که برای اولین، سرزمین‌های اشغالی در برد موشک‌های سوخت جامد تاکتیکی ایران قرار گرفت.

مشخصات و ویژگی های موشک خیبرشکن

موشک خیبرشکن که در دوران سردار امیرعلی حاجی‌زاده، رئیس نیروی هوافضای سپاه پاسداران و در حضور سرلشکر شهید، محمد باقری، رئیس سابق ستاد کل نیروهای مسلح رونمایی شد، آغازگر توسعه نسل جدیدی از موشک‌های تاکتیکی سوخت جامد ایران بود که توان موشکی ایران را تا حد قابل توجهی افزایش داد.

نخستین ویژگی مهم موشک خیبرشکن، ابعاد بزرگ آن نسبت به بالک‌های متحرک سرجنگی موشک است. این موضوع به معنای افزایش قدرت مانور سرجنگی موشک پس از ورود به جو است. این موضوع امکان اجرای مانورهای سریعتر و پیچیده‌تر توسط خیبرشکن جهت عبور موثر از سد سامانه‌های پدافند ضدموشکی درون جوی مانند پاتریوت آمریکا و فلاخن داوود اسرائیل را فراهم می‌کند.

کلاهک جداشونده مانورپذیر (MaRV) معمولا وقتی وارد جو زمین شود، با کمک بالک‌های خود مانور می‌دهد و حین اجرای مانور، انرژی جنبشی و در نتیجه سرعت آن کاهش پیدا می‌کند. در واقع به دلیل همین مسئله است که در زمان اصابت سرجنگی به هدف نشانه‌ای از سوزش بالک‌ها و گداخته‌شدگی سرجنگی موشک‌ها مشاهده نمی‌شود.

در تصویر بالا نمونه این موضوع را می‌بینید که ناشی از انجام مانورهای پیچیده و سریع توسط موشک است. در این مورد، سرجنگی با تغییر بیش از ۹۰ درجه‌ای زاوریه حرکت خود به هدف اصابت کرده است. همچنین در تصویر مشخص است که درخشندگی و سوزش حاصل از گرمایش آیرودینامیکی سرجنگی موشک به تدریج و با کاهش سرعت مانور و حرکت موشک کاهش یافته و در لحظات پایانی هیچ درخشندگی در این بخش دیده نمی‌شود.

آن‌طور که مقامات نظامی ایران اعلام کرده‌اند، پیکربندی سرجنگی موشک خیبرشکن از نوع Tri Conic با سه‌مخروطی است. استفاده از این مدل سرجنگی با هدف حفظ پایداری سرجنگی در زمان انجام مانورهای سنگین بوده است. همچنین، مقدار نیروی پسا (Drag) در پیکربندی سه مخروطی تا حدی بیشتر است.

البته افزایش میزان نیروی پسا در سرجنگی موشک خیبرشکن به دلیل دستیابی به قابلیت مانورپذیری بیشتر بوده است. در واقع، طراحان موشک خیبرشکن در طراحی این بخش از موشک با ایجاد نوعی مصالحه مهندسی، مقدار افزایش نیروی پسا را فدای قابلیت مانورپذیری کرده‌اند.

گرچه اطلاعات دقیق و ابعاد موشک خیبرشکن توسط مقامات ایرانی اعلام نشده اما بر اساس تخمین‌ها و بررسی تصاویر، حدس زده می‌شود که طول موشک خیبرشکن در حدود ۱۰.۵ متر و قطر آن حدود ۸۰ سانتی‌متر باشد.

سردار شهید حاجی‌زاده در زمان معرفی موشک خیبرشکن گفته بود که وزن موشک جدید نسبت به موشک‌های مشابه تا یک سوم کمتر است. برای مثال و با درنظر گرفتن وزن موشک قدر S به عنوان یک موشک مشابه با خیبرشکن، می‌توان حدس زد که وزن موشک خیبرشکن با سرجنگی ۵۰۰ کیلوگرمی برابر با ۴.۵ تن باشد. این عدد برای وزن یک موشک بالستیک تاکتیکی دوربرد با برد ۱۴۵۰ کیلومتری بسیار ایده‌آل و در جهان نادر است.

علت اصلی وزن کم موشک خیبرشکن، استفاده از مواد کامپوزیتی در بدنه موشک است که در سالیان گذشته در محصولات مختلف سپاه پاسداران از جمله موشک‌‌های رعد ۵۰۰، زهیر، سلمان و رافع استفاده شده است.

بررسی تصاویر منتشر شده از موشک خیبرشکن همچنین حاکی از قدرت شتاب‌گیری بالای این موشک بعد از پرتاب است که در عین حال نشانگر سرعت بالای موشک قبل از خروج از جو زمین است.

به نحوی که موشک خیبرشکن پیش از خروج از جو به سرعت بالای ۴ تا ۵ ماخ می‌رسد و این موضوع از نحوه سوزش بالک‌ها به دلیل گرمایش آیرودینامیکی در نخستین لحظات بعد از پرتاب به خوبی مشهود است. این شتاب بالای موشک، تاثیر افت سرعت ناشی از نیروی جاذبه زمین را کاهش می‌دهد و در نهایت به افزایش برد موشک می‌انجامد.

با بررسی دقیق سرجنگی موشک، نشانه‌هایی از رمپ‌های مشکی رنگی جلوی بالک‌ها مشاهده می‌شود که دلیل استفاده از آن‌ها، ایجاد یک ناحیه جدایش جریان است که در این ناحیه با کاهش چگالی هوا، اثر گرمیش آیرودینامیک روی شفت متصل‌کننده بالک به عملگر را کاهش می‌دهد و مانع از ذوب شدن آن می‌شود.

دیگر مزیت موشک خیبرشکن با توجه به ویژگی‌ها و برد آن، ابعاد کوچک آن نسبت به نمونه‌های مشابه است. ابعاد کوچکتر موشک مزیت‌های زیادی برای آن به ارمغان می‌آورد؛ از جمله اینکه هرچه ابعاد موشک کمتر باشد، در فضای محدود پایگاه‌های موشک زیرزمینی کشور، می‌تواند تعداد بیشتری از آن را ذخیره کرد.

مزیت دیگر ابعاد کوچک، امکان استفاده از آن در طیف متفاوتی از پرتابگرهاست. البته طبق تصاویر منتشر شده، پرتابگر موشک خیبرشک روی یک شاسی ۱۰ چرخ تجاری سوار شده که قابلیت استتار به صورت یک خودرو تجاری را نیز داراست.

گفتنی است، در زمان معرفی موشک خیبرشکن، برای اولین بار ایران از پرتابگرهای دوفروندی موشک‌های اسرائیل‌زن خود نیز رونمایی کرد. پیش از این موشک‌های سوخت جامد بالستیک ایران مانند فاتح، ذوالفقار و دزفول بر روی پرتابگرهای دو فروندی مشاهده شده بودند اما این اولین باری بود که ایران پرتابگرهای دوفروندی را برای موشک‌هایی با برد بالای ۱۰۰۰ کیلومتر استفاده کرد.

از دیگر موارد مهم در زمان استفاده از پرتابگرهای دوفروندی، امکان افزایش نرخ شلیک است که قابلیت شلیک‌های متعدد را برای اشباع سامانه‌های دفاع موشکی دشمن که یک تاکتیک‌تاثیرگذار است فراهم می‌کند.

نکته مهم دیگر در مورد موشک خیبرشکن، نوع سرجنگی آن است که بر اساس تصاویر رسمی، از نوع شدید‌الانفجار است. به گفته سردار حاجی‌زاده، موادی در سرجنگی موشکی خیبرشکن استفاده شده که قدرت انفجار آن را به چند برابر تی ان تی افزایش داده است. البته با توجه به نحوه نام‌گذاری این موشک می‌توان انتظار توسعه سرجنگی‌های سنگرشکن را هم برای این موشک انتظار داشت.

ویژگی‌های موشک خیبرشکن ۲

گرچه در ابتدا و در زمان اعلام حمله ایران به اسرائیل، اعلام شد ایران از موشک‌های چندکلاهکه خیبرشکن استفاده کرده، برخی کارشناسان گمان کردند که در این عملیات از موشک خرمشهر ۴ یا نسل اول خیبرشکن استفاده شده است، اما با انتشار تصاویر جدید مشخص شده که نوع موشک استفاده شده در عملیات سپاه پاسداران، نسل جدید موشک خیبرشکن است.

موشک خیبرشکن ۲ که در حضور رهبر معظم انقلاب و در حاشیه نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه رونمایی شد، یک موشک دوربرد تاکتیکی با برد ۲ هزار کیلومتر است.

در طراحی و بدنه و پیشرانه موشک خیبرشکن ۲ از مواد خاصی استفاده شده تا وزن موشک کمتر باشد و مقاومت آن در برابر حرارت و فشار حاصل از احتراق در سرعت‌های بالا بیشتر باشد.

سر جنگی موشک خیبرشکن ۲ به شکلی طراحی شده تا این موشک در فاز نهایی با سرعت بیشتری حرکت کند و ضمن شتاب‌گیری شدیدتر، برای عبور از سامانه‌های دفاع موشکی دشمن کار ساده‌تری داشته باشد.

گفتنی است که گرچه ابعاد و نوع مواد به کار رفته در ساخت خیبرشکن ۲ تفاوت زیادی با خیبرشکن ۱ ندارد، اما برد آن حدود ۶۰۰ کیلومتر افزایش یافته تا حالا دوربردترین موشک تاکتیکی ایران باشد.

سورپرایزهای بی‌پایان نیروهای مسلح ایران برای اسرائیل

از زمان آغاز حملات تجاوزگرانه اسرائیل به ایران، دشمن تمرکز خاصی بر بمباران پایگاه‌های موشکی و لانچرهای سیار پرتاب موشک در غرب کشور داشته تا به نوعی، توان موشکی ایران را مهار کند.

گرچه اسرائیل در این مورد تا حدی نیز موفق بوده و توانسته برخی از پایگاه‌های موشکی کشور را تخریب کند، اما پیش‌بینی سران این رژیم مبنی بر نابودی کامل توان موشکی ایران کاملا غلط از آب درآمده و چندین بار با موشک‌های ایرانی غافلگیر شده است.

منبع: تسنیم و دنیای اقتصاد