با خدایان، الهه‌ها و اساطیر یونان باستان آشنا شوید!

یونان، سرزمینی است کهن با فرهنگی غنی که مردم آن در برهه‌های مختلف زمانی به پرستش خدایانی متفاوت پرداخته و حیات خود را مدیون لطف آنان می‌پنداشتند. در یونان باستان، خدایان از ویژگی و صفاتی کاملاً انسانی برخوردار بودند، با این تفاوت که دارای قدرت‌هایی فرازمینی بوده و عمر آنها پایانی نداشت. با ما در مقاله‌ی آشنایی با خدایان، الهه‌ها و اساطیر یونان باستان همراه شوید. اساطیر یونان باستان مجموعه‌ای وسیع و جذاب از افسانه‌ها در مورد خدایان و الهه‌ها، قهرمانان و هیولاها، جنگجویان و بی‌کفایتان است که بخش مهمی از زندگی روزمره در دنیای باستان بوده است.

اسطوره‌های یونانی همه‌چیز را از مراسم مذهبی گرفته تا آب‌وهوا توضیح می‌دادند و به دنیایی که مردم در اطراف خود می‌دیدند معنا می‌بخشیدند. در حالی که بسیاری از این اسطوره‌ها داستان‌های خیالی هستند، مانند افسانه‌های شاه حریص میداس یا هرکول قهرمان، داستان‌های دیگری مانند حماسه‌ی جنگ تروا مبنایی در واقعیت تاریخی دارند.

هیچ متن اصلی واحدی مانند کتاب مقدس مسیحی یا وداهای هندو وجود ندارد که تمام شخصیت‌ها و داستان‌های اسطوره‌های یونانی را معرفی کند. در عوض، نقل اولین اسطوره‌های یونانی سینه‌به‌سینه و شفاهی در مراسم‌ها در عصر برنز آغاز شد و طرح‌ها و مضامین آنها به‌تدریج در ادبیات مکتوب دوره‌های باستانی و کلاسیک جهان مدیترانه‌ی باستان آشکار شد.

برای مثال، حماسه‌های هومر شاعر قرن هشتم قبل از میلاد، ایلیاد و ادیسه، داستان جنگ تروا را به‌عنوان یک درگیری الهی و انسانی بیان می‌کنند. با این حال، آنها به خود زحمت نمی‌دهند خدایان و الهه‌هایی را که شخصیت‌های اصلی آنها هستند معرفی کنند، زیرا خوانندگان و شنوندگان قبلاً با آنها آشنا بودند.

بسیاری از محصولات مصرفی نام خود را از اساطیر یونان گرفته‌اند. به‌عنوان مثال، کفش‌های ورزشی نایک همنام الهه‌ی پیروزی است و وب‌سایت آمازون از نژاد جنگجویان زن افسانه‌ای نام‌گذاری شده است. بسیاری از دبیرستان‌ها، کالج‌ها و تیم‌های ورزشی حرفه‌ای (مثلاً تیتان‌ها، اسپارت‌ها و تروجان‌ها) نیز نام خود را از منابع اساطیری گرفته‌اند.

در حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد، هزیود اولین خداشناسی مکتوب یا اصل داستان اساطیر یونان را ارائه کرد. خداشناسی، داستان سفر جهان از نیستی (عدم، یک خلأ اولیه) به هستی را بیان می‌کند، و جزئیات یک شجره‌نامه‌ی مفصل از عناصر، خدایان و الهه‌هایی را که از “عدم” تکامل یافته و از گایا (زمین)، اورانوس (آسمان)، پونتوس (دریا) و تارتاروس (جهان اموات) فرود آمده‌اند، را بیان می‌کند.

نویسندگان و هنرمندان یونانی بعدی از این منابع به‌تفصیل در آثار خود استفاده کردند. برای مثال، شخصیت‌ها و رویدادهای اساطیری در نمایشنامه‌های قرن پنجم آیسخولوس، سوفوکل و اوریپید و غزل‌های پیندار ظاهر می‌شوند. نویسندگانی مانند آپولودوروس آتنی اسطوره‌نویس یونانی قرن دوم پیش از میلاد و گایوس جولیوس هیگینوس، مورخ رومی قرن اول پیش از میلاد، اسطوره‌ها و افسانه‌های باستانی را برای مخاطبان معاصر گردآوری کردند.

همچنین ببینید: مخوف‌ترین قاتل عنکبوتی شیراز ۹۰ سال قبل اعدام شد +عکس و جزئیات

در مرکز اساطیر یونان، معبد خدایان و الهه‌هایی قرار دارد که گفته می‌شود در کوه المپ، بلندترین کوه یونان زندگی می‌کنند. آنها از جایگاه رفیع خود بر هر جنبه‌ای از زندگی بشر حکومت می‌کردند. خدایان المپیک شبیه مردان و زنان بودند، اگرچه می‌توانستند (همان‌طور که بسیاری از اسطوره‌ها نقل می‌کنند) خود را به حیوانات و چیزهای دیگر تبدیل کنند اما در برابر شهوت و احساسات انسانی آسیب‌پذیر بودند. به عبارت دیگر المپیک نام یک مجموعه‌ی ۱۲ تایی یا ۱۴ تایی از اساطیر اصلی یونان بوده که موفق به شکست تیتان‌ها شدند. به این دلیل آنها را المپیایی می‌نامند که گویی در قدیم محل زندگی‌شان در بالای کوه المپیوس بوده است.

هادس برادر بزرگ‌تر زئوس بوده که با پرسفونه ازدواج کرد و یونانیان او را به‌عنوان خدای‌گان مرگ و نگهبان اصلی ثروت‌های نهفته در اعماق زمین می‌شناختند. وی دارای سگی سه‌سر به نام کربروس بوده و پرنده‌ی مورد نظرش نیز جغد جادوگر است.

آپولو را خدای نور، شعر و موسیقی و همچنین آفتاب و زیبایی توصیف کرده‌اند. وی بی‌مثال‌ترین فرزند زئوس و از جمله آگاه‌ترین اساطیر یونانیان باستان بود. آپولو نه‌تنها در شعر و موسیقی، بلکه در هنرهای رزمی نیز یگانه‌ی زمانه‌ی خود بوده و همواره او را با نمادی از خورشید به تصویر کشیده‌اند. این مورد از خدایان یونان باستان از قدی بلند، موهایی زیبا و چشمانی فریبنده برخوردار بوده و معمولاً در تمامی تصاویر به‌صورت ایستاده قرار دارد.

اساطیر یونان فقط داستان خدایان و الهه‌ها را بیان نمی‌کند. قهرمانان انسانی – از جمله هراکلس (معروف به هرکول)، ماجراجویی که ۱۲ کار غیرممکن برای پادشاه اوریستئوس انجام داد سپس برای موفقیت‌هایش عنوان خدا پرستش شد؛ پاندورا، اولین زنی که کنجکاوی او باعث خباثت بشر شد؛ پیگمالیون، پادشاهی که عاشق یک مجسمه‌ی عاجی شد؛ آراچنه، بافنده‌ای که به‌خاطر گستاخی و تکبر و خودپسندی به عنکبوت تبدیل شد؛ شاهزاده‌ی خوش‌تیپ تروایی گانیمد که ساقی خدایان شد؛ میداس، پادشاه خوش‌شانس که دست به هرچه می‌زد طلا می‌شد؛ و نارسیس، مرد جوانی که عاشق انعکاس تصویرش در آب شد – به همان اندازه مهم هستند.

هیولاها و «دورگ‌ها» (موجودات نیم‌انسان و نیم‌حیوان) نیز در داستان‌ها برجسته هستند مانند: اسب بالدار پگاسوس، قنطورس مرد نیم‌اسب، ابوالهول زنی که نیمی از بدنش شیر بود؛ هارپی زن پرنده، سیکلوپ غول یک‌چشم، اتومتس موجوداتی فلزی که نیمی از بدنشان اسب و نیمی بز بود و هفائستوس به آنها جان بخشید؛ مانتیکورها مردانی که تنشان شیر و دمشان عقرب بود؛ یونیکورن‌ها یا همان تک‌شاخ‌ها، گورگون‌ها یا همان زنی که موی سرش از مار بود.

پیگمی‌ها یا همان کوتوله‌ها، مینوتورها یا همان موجوداتی که نیمی گاو و نیمی است بودند؛ ساتیورها موجوداتی که نیم‌اسب و نیم‌بز بودند و اژدهاها همه از این نوع هستند. بسیاری از این موجودات تقریباً به اندازه‌ی خدایان، الهه‌ها و قهرمانانی که داستان‌های خود را به اشتراک می‌گذارند، شناخته‌شده‌اند.